An uusipon o historya (Ingles: history, gikan sa taramong Griyego na ἱστορία, historia, boot-sabihon "paghapot"; kaaraman na naguguno sa paagi nin imbestigasyon") iyo an pag-aadal nin nagligad. An mga kasibotan na nangyari bago pa an imbensyon nin sistemang pagsurat iyo pigkokonsidera bilang "prehistorya".
An "historya" iyo sarong payong na termino na nagrerelatibo sa mga nagligad na pangyayari pati naman an memorya, pagkadiskobre, koleksyon, organisasyon, presentasyon, asin interpretasyon nin impormasyon manungod sa mga pangyayaring ini. An mga historyador iyo pigkakaag an nagligad as konteksto gamit an mga historikal na gunuan arug kan mga nakasurat na dokumento, pigtaram, ekolohikal na marka, asin materyal na bagay kabali an mga arte asin artipakto.
Mahusay magsurat asin magdiskurso, madunong nanggad, sya saro sa mayor na tagaambag sa peryodikong La Solidaridad na kun sain pigtutulod nya an dapat na mga reporma sa mga palakaw kan mga Kastila sa pag-administrar kan Filipinas. An mga artikulo nya nagdara kan tagong-ngaran na Jomapa o 'J.M.P.'
