Wikipedia

Pagsurat Bikolnon

An Pagsurat Bikolnon o Pagsurat Bikol sarong tiripon asin huronhuron nin mga paratukdô asin parasurat sa rehiyon Bikol na pinoonan kan 2000 sa Syudad nin Legazpi. Ginigibo ini lambang apat na taon maliban sa ikalimang edisyon kaini na ginibo kan 2017. Poon kan 2012, inaapod na ini bilang Pagsurat Bikol.[1] Kinukundusir an komperensya sa mga unibersidad asin kolehiyo sa Albay, Camarines Sur asin Camarines Norte: Unibersidad nin Aquinas, ngunyan Unibersidad kan Santo Tomas-Legazpi (2000, 2004), Naga College Foundation (2008), Ateneo de Naga na Unibersidad (2012), Camarines Sur Polytechnic College (2017) asin Camarines Norte State College (2020).

Pagsurat Bikolnon
KamugtakanAktibo
GenreKomperensya
KalakawanLambang apat na taon
LugarManlainlain
Kinamumugtakan • Syudad nin Legazpi
(2000, 2004)
 • Syudad nin Naga
(2008, 2012)
 • Nabua, Camarines Sur (2017)
 • Daet, Camarines Norte
(2020)
Pinonan2000
KagtugdasJazmin Llana
Mga partisipanteMga Bikolanong parasurat, paratukdô
AktibidadHuronhuron
Inorganisar kanUnibersidad kan Santo Tomas-Legazpi, Naga College Foundation, Ateneo de Naga na Unibersidad, Camarines Sur Polytechnic Colleges, Camarines Norte State College

Pagsurat Bikolnon 1, 2 asin 3

baguhon

Itinugdas an komperensya ni Jazmin Llana[2] kaiba sa Francisco Peñones, Jr. sagkod Reynaldo Jamoralin kan 2000 kun sain ginibo an inot na duwang edisyon kaini sa Unibersidad nin Aquinas, ngunyan Unibersidad kan Santo Tomas-Legazpi.[3]

Idineklarar ni Marne Kilates sa pinakainot na Pagsurat Bikolnon an kagadanan kan kontemporanyong literaturang Bikolnon.[4][5] Kagduwang taon (12) an nakalihis kaini, sa Pagsurat Bikol kan 2012, saiyang tinungkosan na an panurat Bikol iyo idtong mga panurat dapit sa rehiyon Bikol,[6] dawà na dai isinurat nin sarong taga-Bikol asin bakô sa mga tataramon na Bikolnon. Para ki Kilates:

An panurat Bikol iyo an rawit, nobela o kathâ na nakasurat dapit sa Bikol. Dai kaipohan yaon sa tataramon na Bikol, asin nin sarong Bikolnon, alagad dapit sa Bikol. Boot sabihon, kun yaon sa Bikol o sarong Bikolnon an karakter kan sarong halìpot na usipon, manunungod ini sa Bikol. (Bicol literature is poetry, novel or fiction written about Bicol. Not necessarily in the Bicol language, not necessarily published in Bicol, and not necessarily by a Bicolano, but it’s about Bicol. Meaning, if it’s a short story, the setting is in Bicol or its character is a Bicolano. It’s about Bicol.)[7]

Nabilog an ideya nin sarong panrehiyon na patiribayan sa pagsurat nin literaturang Bikolnon ni Carlos Arejola matapos an ikaduwang Pagsurat Bikolnon.[8] Minuknâ ni Arejola an Premio Tomas Arejola para sa Literaturang Bikolnon kan 2004 asin bago kaini an Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat Bikol kan 2003, mga inisyatiba na pinagmidbid kan 2007 Mayoral Recognition Award kan Syudad nin Naga asin kan Unyon ng Manunulat sa Pilipinas (UMPIL) kan 2008.

Sinundan an komperensya kan 2008 na ginibo sa Naga College Foundation sa Syudad nin Naga kun sain nagin katuwang na tagapadalagan an Kabulig-Bikol. Ipinublikar kan suminunod na taon asin durungan na ipinagbungsod an inot na libro ni Jose Jason Chancoco, Honesto Pesimo, Jr., Aida Cirujales asin pagpalagdâ kan ikaduwang tomo kan 12-pahinang babasahon na Bangraw kan Arte, Literatura asin Kultura na pinapakarhay na Estelito Jacob, Honesto Pesimo, Jr. asin Marissa Reorizo-Redburn.[9][10] Laman kaini an mga bareta manunungod sa kultura asin kaalingan sa paagi nin literatura asin arte-biswal.[11]

Pagsurat Bikol 4

baguhon

Ginibo sa Ateneo de Naga na Unibersidad an ikaapat na edisyon kan komperensya na pinanginotan ni Kristian Cordero kun sain inapod na ining Pagsurat Bikol poon Abril 29-30, 2012.

 
Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat-Bikol kan 2012

Bago kaini, ginibo an magigin pinakahuring edisyon kan Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat Bikol na itinugdas ni Carlos Arejola sa Syudad nin Naga. Dangan, gigibohon an pinakahuring edisyon kan Premio Tomas Arejola para sa Literaturang Bikolnon. Saiyang ipupublikar an mga librong pan-aki na parte kan trilohiyang Boom, Boom, Boom An Mga Aki kan Camarinezoom na nakasurat sa Bikol, Ingles asin Tagalog/Filipino. Sosog ki Paz Verdades Santos sa saiyang pagtaong situationer kan kamugtakan kan literatura kan 2017:

Why Pagsurat Bikol? Bakong Olympics na kumpetisyon, kundi pag-uralay kan mga parasurat. According to Frank Penones, not citius altius fortius kundi pasini pasiton pasadto.

Pa’no kita makakaduman kun dai ta aram kun sain kita hali? #Neveragain. #Westworld.

Pagsurat Bikol, not Bikolnon since 2012. A reassertion of identity. We now write Bikol; we now write our region, Vic Nierva’s input. [12]

Siring man, pakatapos kan komperensya, pinag-reorganisar kan taon na ini an organisasyon pangkulturang Sumaro Bikolnon[13] asin an grupong Kabulig-Bikol.[14] Kinaptan ni Ramon Olaño, Jr. bilang bàgong pamayo an organisasyon pangkultura kun sain sinalidahan kaini si Jose Fernando Obias mantang naibalik man ki Estelito Jacob an pagigin presidente kan panliteraryong grupo, kaiba sa Francisco Peñones Jr., Honesto Pesimo Jr., Marissa Reorizo-Redburn, Rizaldy Manrique asin Paz Verdades Santos bilang mga myembro.[15]

Parasurat Bikolnon

baguhon
 
Antabay sa Ortograpiya nin Bikol Sentral (2012)

Nairehistro sa Securities and Exchange Commission bilang sarong non-stock non-profit na korporasyon kan Marso 23, 2012 an Parasurat Bikolnon, Inc., sarong organisasyon nin mga parasurat sa Bikol na itinugdas kan 2010 ni Bernardo Miguel Aguay, Jr. asin pag-iriba na nagpublikar kan Ortograpiya Bla Bla Bla! (2012), sarong antabay sa ortograpiya, pagbaybay asin paggamit nin mga diyakritiko para sa tataramon na Bikol Sentral.[16] Itinugdas ini kan Abril 17, 2010 sa kamàwotan na masimbagan an pangangaipo sa pag-adal asin pagmidbid sa marhinal na mga parasurat.[17] Ngunyan, igwa ining kabtang na organisasyon sa Calabanga, Camarines Sur[18][19] asin Virac, Catanduanes.[20] Inaapod man ini sa manlainlain na salang ngaran (tuyo o dai tuyo) siring kan Pagsurat Bikolnon[21][22][23] asin Parasurat Bikol.[24]

Pinanginotan ni Irvin Sto. Tomas an komite sa pagsaligsig sa antabay sa ortograpiya kan organisasyon. Igwang titulo nin Maestro kan Arte (MA) sa Filipino sa Unibersidad kan Nueva Caceres si Sto. Tomas[25] asin sarong posgradong estudyante nin Doktor sa Edukasyon (EdD) sa Pagtukdô nin Lengwahe asin Literatura sa parehong institusyon. Kan kasagsagi kan blogging, tinukar asin ipinahiling niya sa saiyang blog na Filipinayzd Archived 2014-12-18 at the Wayback Machine. (mayò na) an pagbabàgo sa ortograpiyang Filipino[26][27] na ipinaluwas kan Komisyon sa Wikang Filipino kan 2001 sagkod na ipawarang bisa ini kan 2006.[28][29][30] Nakasurat an tesis ni Sto. Tomas na TV Ads: Hanguan ng mga Kagamitang Pagtuturo sa Elementarya sosog sa siring na ortograpiyang Filipino.[31]

Tinuyaw ninda Vic Nierva asin Kristian Cordero an pagkakahaman kan publikasyon asin an bàgong muknang organisasyon na nagpalagdâ kaini.

Sosog sa kolum ni Nierva sa Vox Bikol, dai nin bàgo sa ipinapamidbid sa hinaman na giya asin nangangaipo nin pagkaaram asin pagkasabot sa ortograpiyang Bikol an mga nagtutulod kaini:[32]

"...[A]n pagdukay nin ortograpiya nangangaipuhan nin hararom na pag-aadal, paghurup-hurop asin—kun itutugot an termino—pamimilosopiya." —Mayon Limited: Hurup-hurop sa pagbilog nin ortograpiyang Bikol (9 Mayo 2012)

Si Cordero na taga-Syudad nin Iriga asin lenggwaheng Rinconada Bikol an kinagimàtan na tataramon, natuyawan an pakagibo kan publikasyon sa saiyang kolum sa Bicol Mail na nakasurat sa lenggwaheng Bikol Sentral:[33]

"...an saindang panurat na pigtatakupan ninda nin hababang klase nin patos asin daing kamunangdanan na laog, ta apwera sa mga pigsasabi nindang dapat siring kaini an pagsurat, an sunod na mahihiling mo iyo an dakulang pagbutog, pagbutong asin pangum-um, na iyong saindang magayon na pangiturogan na inaapod nindang pagsurat Bikolnon na sigun sa mga tawong ini..." —Santigwar: Kabulig Ako (17 Mayo 2012)

Tinàwan ni Nierva asin Cordero nin diskusyon an problema sa pagkairiba-iba kan mga tataramon sa Bikol asin mahihiling an karibongan kan mga ini sa ulayon dapit sa ortograpiya sagkod bokabularyo asin an pagkalain kan duwang bagay na ini. Sa saindang diskusyon, lumiluwas sa partikular na tataramon na sakop (scope) kan ginibong pag-adal na iyo an Bikol Sentral asin ipinamugtak na an hinaman na giya para sa mga tataramon na Bikol.

"An kamugtakan na ini kan mga dilang Bikol an urog na minapasakit kan sirkumstansiya para sa mga nagmamawot o nagtutulod nin pormal asin sasarong ortograpiya. Kun manlainlain an tataramon, papano mapipirit an sarong ortograpiya.—Mayon Limited: Hurup-hurop sa pagbilog nin ortograpiyang Bikol (9 Mayo 2012)

An diskusyon sa bokabularyo matutumoyan pa kan tubong Baao, Camarines Sur na si Dr. Jazmin Llana kan De La Salle University-Manila, na Rinconada Bikol man an inot na tataramon, sa saiyang lektura sa ginibong urulay kan Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (UMPIL) kun sain ihiniras niya an kamugtakan kan pagsurat sa mga rehiyon.[34]

"Ang pagkakaroon ng maraming lenggwahe at diyalekto ay may dalang praktikal na suliraning kailangan ng lunas. Subali’t ang dalang panganib ng iisang standard ng ortograpiya, ayon kay Vic Nierva ay ang pagkakawala ng mga tataramon o lenggwaheng hindi makakasunod sa standard o masasakop nito—tulad na lang kung ang ‘arong’ na tawag sa bahay ng ilang Bikolano ay pipiliting ibaybay bilang ‘harong’ na siya namang gamit sa ilang mga pook. At hindi pa napag‐uusapan diyan ang mga tataramon o lenggwaheng ibang‐iba sa ginagamit ng mga sentro tulad ng Naga at Legazpi—halimbawa ay ang Rinconada na tataramon mi [sic] ni Kristian Cordero." (An pagkakaigwa nin kadakol na lenggwahe asin diyalekto igwang praktikal na problema na kaipohan nin solusyon. Alagad an darang humâ kan sarong pamantayan na ortograpiya, sosog ki Vic Nierva iyo an pagkawarâ kan mga mga tataramon o lenggwaheng dai makakasunod sa standard o masasakop kaini—siring na sana kan ‘arong’ na apod sa bahay kan pirang Bikolano na pipiriton na ibaybay bilang ‘harong’ na iyo man an gamit sa pirang mga lugar. Asin dai pa napapag-ulayan diyan an mga tataramon o lenggwaheng nalalain sa ginagamit kan mga taga sentro arog kan Naga asin Legazpi—halimbawa an Rinconada na tataramon mi ni Kristian Cordero.)

Digdi, naunambitan man ni Llana an nahaman na Giya sa Ortograpiyang Bikol na gibo kan Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) asin pinadrinohan kan gobyerno probinsyal kan Albay. Ipigbungsod kan Agosto 2012 sa Syudad nin Legazpi an nasabing giya na gagamiton kan mga paratukdô sa mga pampublikong paadalan sa rehiyon. Sa urulay na ginibo sa Ateneo de Manila na Unibersidad kan 2013, inusip niya an ipigladawan na "kalagà-kagà sa irarom" huli sa pagkaigwa nin magkaibang panànaw sa paghimò nin sarong padron nin ortograpiyang Bikol kan Parasurat Bikolnon.[35]

Dating mga paratukdô sinda Nierva asin Cordero sa Ateneo de Naga na Unibersidad sagkod mga dating myembro, siring ni Arejola, kan grupong Kabulig-Bikol bàgo mareorganisar ini. Kan 2014, ipinaluwas kan unibersidad an Guide to Bikol Orthography ni Wilmer Joseph S. Tria kun sain nagin parte sinda sa paghaman asin pagpabantog kan libro.[36][37][38] Sa libro, mauunambitan man an nahaman na Giya sa Ortograpiyang Bikol na gibo kan Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) alagad nungka an Antabay sa Ortograpiya nin Bikol Sentral kan Parasurat Bikolnon.

Sa diskurso kan kagtugdas kan Pagsurat Bikolnon na si Jazmin Llana kan 2013 sa UMPILAN, sarong serye nin harampangan dapit sa mga literatura kan Filipinas na pinag-organisar kan Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (UMPIL), tinawàn niyang reparo an iriwal kan mga parasurat sa rehiyon.

"‘May kulo sa ilalim’ – ito ang nais kong sabihin tungkol sa panitikang Bikol. Ang palasak na pakahulugan nito sa aking pagkakaintindi ay ang pagkimkim ng isang lihim na ayaw na ayaw ipaalam sapagkat nakakahiya o hindi alam ng mismong mayroon nito o ayaw niyang bigyang pansin o tanggapin."—Jasmin Llana (Enero 28, 2013)[39]

Taon 2013 matapos an duwang termino ni Arejola bilang representante kan Sur nin Luzon sa sub-komiteng Arteng Panliteraryo kan Nasyunal na Komisyon para sa Kultura asin kan Arte (NCCA) kan 2007-2010 bilang nominado kan Kabulig-Bikol asin 2010-2013 bilang nominado kan Sumaro Bikolnon, siya sinalidahan ni Peñones bilang nominado kan Kabulig-Bikol. Sa parehong taon, ipinagpublikar an antolohiyang Hagong: Mga Osipon na pinakarhay ni Santos asin Peñones.[40] Nagpoon na man na ipaluwas sa takilya an manlainlain na pelikulang Bikolnon na independyenteng iprinodusir arog kan pelikulang Posporo (2013) ni Aguay asin Angustia (2013) ni Kristian Cordero.[41]

Pagsurat Bikol 5

baguhon

Huri nin sarong taon sa orihinal na petsa kan komperensya na lambang ikaapat na taon ginigibo, dinara an Pagsurat Bikol sa Camarines Sur Polytechnic College sa Nabua, Camarines Sur, Camarines Sur kan Enero 28, 2017 durante kan termino kan Iriguenyong si Francisco Peñones, Jr. bilang representante kan Sur nin Luzon sa sub-komiteng Arteng Panliteraryo kan Nasyunal na Komisyon para sa Kultura asin kan Arte (NCCA).

An sarong aldaw na komperensya igwa nin temang Pagpahiwas kan Sinugkuran, Pagtanaw sa Kinaagahan. Nagin tagapagtaram giraray sa komperensya si Marne Kilates kun sain digdi saiyang inakò na dai siyang awtoridad sa pagsaysay kun ano an estado kan panurat Bikol huli sa kadiit an saiyang naisurat sa tataramon na Bikolnon, asin kadiit an kaaraman niya sa mga isinusurat ngunyan sa rehiyon.[42] Nagkaigwa nin apat na sesyon asin sarong sesyon sa plenaryo kun sain pinag-urulayan ninasunod na mga ulayon: "An Parasurat sa Panahon nin Pagbabago", "Mga Agyat sa Pagpadangat kan Linggwahe asin Literaturang Bikol", "Iba pang Entablado, Iba pang Tinampo", asin "Ambag kan mga Aking Parasurat".

Ibinungsod sa okasyon an apat na libro kabali an antolohiyang na may titulong Girok: Erotika, sarong libro nin mga rawitdawit, halipot na usipon, dakitaramon, iskrip sa pelikula, komposisyon asin obra dapit sa temang erotika. Nasa siyamnapulong (90) mga Bikolano an nag-arambag tangani na mahaman an antolohiya na pinakarhay ninda Honesto Pesimo, Jr., Estelito Jacob asin Marissa Redburn. Ipinagpublikar an librong ini kan Kabulig-Bikol, Inc. sa tabang kan V.C. Igarta Foundation for the Arts, New York, U.S.A. Kadungan kaini an pagbungsod man kan librong hinaman ninda Paz Verdades Santos asin Marifa Borja-Prado na igwa nin titulong Lipwas: 21st Century Literature na ipinublikar kan Ateneo de Naga Press, an Matalasay na Dila asin iba pang rawitdawit ni Jacob asin Dain Linaw an Hinaw ni Redburn.

Toltolan

baguhon
  1. ↑ Juan Escandor Jr. Bicol literature at the crossroads Philippine Daily Inquirer. Hunyo 6, 2012 (pighugot 2019-05-10)
  2. ↑ On spotlight: Jazmin Badong Llana Archived 2008-12-16 at the Wayback Machine. Websityo kan Unibersidad kan Santo Tomas-Legazpi (pighugot 2019-5-11)
  3. ↑ Umpilan hinggil sa panitikang Bikol kasama sina Llana at Cordero sa Enero 28, 2013 KALATAS Enero 22, 2013 (pighugot 2019-5-10)
  4. ↑ Kristian Sendon Cordero, Review, The End of National Cinema, UP Press, 2016
  5. ↑ Estelito Jacob sa Abogado Juan - Hapot mo Simbag ko. LENGGWAHENG BIKOL, NAGHIHINAGDAN? PHILHEALTH: SUMPAY BUHAY O DAI? (YouTube) August 29, 2020.
  6. ↑ Juan Escandor Jr.Bicol literature at the crossroads Philippine Daily Inquirer (pighugot 2019-05-03)
  7. ↑ Bicol literature at the crossroads Philippine Daily Inquirer (2018-11-04)
  8. ↑ Paz Verdades Santos. Enot no Tinagba: Ang Premio Tomas Arejola para so Literatura sa mga Wikang Bikol MALAY Tomo 19 Bilang 1 (2006)
  9. ↑ de Ungria, Ricardo M. Enriching Knowledge by Publishing the Regional Languages Asiatic, Unibersidad kan Pilipinas-Mindanao, Hunyo 2009, p. 30
  10. ↑ Bikol Literary Titles to be Launched on August 15 Vox Bikol (Pighúgot 2009-08-19)
  11. ↑ 5 Librong Bikol asin an Bangraw Magazine: An Pagbungsod Bangraw kan Arte, Literatura asin Kultura, BANGRAW/NCCA, Agosto 2009, p. 2
  12. ↑ Paz Verdades Santos. Kamugtakan kan Literaturang Bikolnon. Sinambit sa Pagsurat Bikolnon 5 na ginibo sa Camarines Sur Polytechnic College, Nabua, Camarines Sur. 28 Enero 2017
  13. ↑ Highlights in the history of Sumaro Bikolnon. Kabikolan at War.2017.
  14. ↑ "...nagpoon kan 1999 bilang sarong katiriponan asin liwat na binilog kan 2012." Kabulig Bikol, Inc. sa Girok: Erotika (Kabulig Bikol Inc., 2017) pahina 203
  15. ↑ An Evening of Bikol Erotic Poetry: From “Kitik” to “Girok” Bicol Mail (pighugot 2012-10-14)
  16. ↑ Elementary pupils compete in Padurunongan contest Archived 2021-08-03 at the Wayback Machine. Canaman.gov.ph Archived 2012-03-14 at the Wayback Machine. (pighugot 2015-01-27) Hilingon man sa Archive.is
  17. ↑ Kasaysayan kan Pagkakamukna Parasurat Bikolnon Inc. (2012)
  18. ↑ San Miguel Bay Writers Workshop now open to applicants Bicol Standard
  19. ↑ Edwin S. Breva, Jr. #SanggatosNaRawitdawitSaSanggatosNaAldaw: A Literary Autoethnography sa Journal of Arts and Sciences Research Volume 1, No. 1. (March 2018), p. 7
  20. ↑ SurTe confers Gov. Cua honorary membership Archived 2018-10-23 at the Wayback Machine. Catanduanes Tribune Archived 2012-03-09 at the Wayback Machine.
  21. ↑ Halaga kan Literatura sa Sosyedad Bikol Reporter. Abril 17-23, 2016. (pighugot 2019-01-29)
  22. ↑ Rarom, Rayo: Sarong hapon sa Roco Library Hamudyong blog (pighugot 2019-05-03)
  23. ↑ Paz Verdades Santos. Kamugtakan kan Literaturang Bikolnon. Sinambit sa Pagsurat Bikolnon 5 na ginibo sa Camarines Sur Polytechnic College, Nabua, Camarines Sur. 28 Pebrero 2017
  24. ↑ Kristian Cordero. Marissa Reorizo-Redburn sa ''An Satuyang Kakanon sa Aroaldaw'' (NCCA, 2015) pahina 251
  25. ↑ Wilfredo B. Prilles, Jr. A way out of the margins[permanent dead link] Vox Bikol kopya kan artikulo sa Planet.naga.ph (pighugot 2016-7-3)
  26. ↑ 2001 Revisyon ng Alfabeto at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino (Revisyon ng DECS: Kautusang Pangkagawaran Blg. 81, s. 1987)
  27. ↑ FO: Ang Bagong Alfabeto at Patnubay sa Ispeling The Filipino Librarian (pighugot 2016-7-3)
  28. ↑ Wilfredo B. Prilles, Jr. Getting disoriented with Filipino Nagueño in the Blogosphere (pighugot 2016-7-3)
  29. ↑ Wilfredo B. Prilles, Jr. Creative destruction and our languages Nagueño in the Blogosphere (pighugot 2016-7-3)
  30. ↑ Wilfredo B. Prilles, Jr. DepEd reviews 2001 Filipino alphabet revision Nagueño in the Blogosphere (pighugot 2016-7-3)
  31. ↑ TV Ads: Hanguan ng mga Kagamitang Pagtuturo sa Elementarya Scribd.com
  32. ↑ Victor Dennis T. Nierva. Mayon Limited: Hurup-hurop sa pagbilog nin ortograpiyang Bikol Voxbikol.com (pighugot 2016-6-25)
  33. ↑ Kristian Sendon Cordero. SANTIGWAR: Kabulig Ako Bicolmail.com (pighugot 2016-6-25)
  34. ↑ UMPIL holds forum on Bikol lit KALATAS: Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (pighugot 2016-6-25)
  35. ↑ UMPILAN: Panitikang Bikol, Jazmin Llana KALATAS: Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (pighugot 2016-6-25)
  36. ↑ Book on Bikol orthography launched Bicolmail.com (pighugot 2016-6-25)
  37. ↑ Kristian Sendon Cordero. SANTIGWAR: Tataramon asin an Sálog Bicolmail.com (pighugot 2016-6-25)
  38. ↑ Guide to Bikol orthography book launch adnu.edu.ph (pighugot 2017-10-17)
  39. ↑ UMPILAN: Panitikang Bikol, Jazmin Llana KALATAS: Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (pighugot 2016-6-25)
  40. ↑ Ateneo de Naga Press releases anthology of fiction, book of poetry KALATAS (pighugot 2015-06-19)
  41. ↑ Cordero’s first full length film to premier in Manila and Naga Bicol Mail (pighugot 2015-06-27)
  42. ↑ Six memos to Bikol writers Bicol Mail. Pebrero 2, 2017 (pighugot 2019-05-10)

Hilnga man

baguhon

Panluwas na takod

baguhon


Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagsurat_Bikolnon&oldid=264880"