Asya

kontinente
(Nakatukdo hali sa Asia)

An Asya an pinakadakulà asin pinakamatawong kontinente sa kinàban. Sakop kaini an 8.6% kan enterong ibabaw na parte kan kinàban (o 29.4% kan kadagaan na parte kaini). Poco mas o minus 4 bilyon katawo an nag-eerok digdi o an sobra sa 60% kan presenteng populasyon kan kinàban.

Mapa kan kinàban na ipinapahiling an kinamomogtakan kan Asya

Nabábangâ sa anom na sub-rehiyon kan UN an Asya. An Norteng Asya, Sentral na Asya, Sur-sulnupan na Asya, Sur na Asia, Subangan na Asya asin Sur-subangan na Asya.

Mga UN subregion kan Asya      Norteng Asya      Central na Asya      Sur-Sulnupan na Asya      Sur na Asya      Subangan na Asya      Sur-Subangan na Asya
Mapang pisikal kan Asya (dai kabali an Sur-sulnupan na Asya).

Heograpiya baguhon

An Asya iyo an pinakadakulang kontinente asin minasakop sa dai-makulang na ikatolong parte kan kinaban. Igwang sukol ini nin 49,694,700 milya kuwadrado (mi2). nagsusuway ini sa Europa sa paagi kan sarong makinaryang libu-libong linya an minaagi gikan sa Bukid Ural paduman sa Dagat Kaspiyan, Kabukidan nin Kawkasus asin sa Dagat Itom (Black Sea). An hangganang nagbabanga sa Aprika asin Asya iyo an Kanal Suez asin an hangganan sa tanga kan Amihanan na Amerika asin Asya iyo an Itiot nin Bering. Sa amihanan kan Asya iyo an Kadagatan Artiko asin sa habangatan kaini, an Kadagatan Indyano. An Kadagatang Pasipiko an nasa subangan kan Asya asin sa sulnupan kaini madudugangan an Bukid Ural, Dagat Kaspiyan, Dagat Itom asin Dagat Egeo.

An kontinenteng ini an pinakadakulang lupalop sa bilog na kinaban asin binistong saro sa pinagsulputan kan mga dakilang Sibilisasyon na nagpabago asin naghulma sa kaisipan asin pagtubod kan mga tawo sa kinaban. Pira sa mga bistong sibilisasyon na gikan digdi sa Asya iyo an Sibilisasyon nin Tsina, Indya, Mesopotamya, Persya asin sibilisasayon na Armaiko na igwang duwang sangay - an Israel asin arabo. Nakamugtak man sa Asya an Kadagatang Indyano, Dagat Habagatan na Tsina (an pinakadakulang dagat sa kinaban), Kadagatan Pasipiko asin Kadagatan Artiko. An Europa an kadukot kaining kontinente na pinagsuway sana kan mga hangganan kan kabukidan nin URAL, Dagat Kaspiyan, Dagat Itom asin kan kabukidan nin Kawkasus. An Suez Canal naman an siyang hangganan kaini bago mag-abot sa nasyon na Ehipto kan kontinenteng Aprika. Sa dami kan mga grupo kan lahi nin mga tawo, an Asya pa langgad an nanginginot asin padagos na nag-uusbong sa pagluwas kaini paduman sa iba pang mga nasyon asin pagdagsa man digdi kan mga ibang lahi nin tawo gikan sa kontinente kan Europa, Amerika asin Afrika.

Politikal na Heograpiya baguhon

 
Poon 1841 hanggan 1997, sarong kolonya nin british an Hong Kong.
Bandera Pangaran Populasyon[1]
()
Area
(km²)
Kapital
  Afghanistan 34,656,032 647,500 Kabul
  Armenia 2,924,816 29,743 Yerevan
  Azerbaijan[2] 9,725,376 86,600 Baku
  Bahrain 1,425,171 760 Manama
  Bangladesh 162,951,560 147,570 Dhaka
  Bhutan 797,765 38,394 Thimphu
  Brunei 423,196 5,765 Bandar Seri Begawan
  Cambodia 15,762,370 181,035 Phnom Penh
  China (PRC) 1,403,500,365 9,596,961 Beijing
  Cyprus 1,170,125 9,251 Nicosia
  Subangan na Timor 1,268,671 14,874 Dili
  Egypt[2] 95,688,681 1,010,408 Cairo
  Georgia[2] 3,925,405 69,700 Tbilisi
  India 1,324,171,354 3,287,263 New Delhi
  Indonesia[2] 261,115,456 1,904,569 Jakarta
  Iran 80,277,428 1,648,195 Tehran
  Iraq 37,202,572 438,317 Baghdad
  Israel 8,191,828 20,770 Jerusalem (disputed)
  Japan 127,748,513 377,915 Tokyo
  Jordan 9,455,802 89,342 Amman
  Kazakhstan[2] 17,987,736 2,724,900 Astana
  Kuwait 4,052,584 17,818 Kuwait City
  Kyrgyzstan 5,955,734 199,951 Bishkek
  Laos 6,758,353 236,800 Vientiane
  Lebanon 6,006,668 10,400 Beirut
  Malaysia 31,187,265 329,847 Kuala Lumpur
  Maldives 427,756 298 Malé
  Mongolia 3,027,398 1,564,116 Ulaanbaatar
  Myanmar 52,885,223 676,578 Naypyidaw
  Nepal 28,982,771 147,181 Kathmandu
  North Korea 25,368,620 120,538 Pyongyang
  Oman 4,424,762 309,500 Muscat
  Pakistan 211,103,000 796,095 Islamabad
  Palestine 4,790,705 6,220 Ramallah
(Jerusalem) (claimed)
  Philippines 103,320,222 343,448 Manila
  Qatar 2,569,804 11,586 Doha
  Russia[2] 143,964,513 17,098,242 Moscow
  Saudi Arabia 32,275,687 2,149,690 Riyadh
  Singapore 5,622,455 697 Singapore
  South Korea 50,791,919 100,210 Seoul
  Sri Lanka 20,798,492 65,610 Colombo
  Syria 18,430,453 185,180 Damascus
  Taiwan (ROC) 23,556,706 36,193 Taipei
  Tajikistan 8,734,951 143,100 Dushanbe
  Thailand 68,863,514 513,120 Bangkok
  Turkey[3] 79,512,426 783,562 Ankara
  Turkmenistan 5,662,544 488,100 Ashgabat
  United Arab Emirates 9,269,612 83,600 Abu Dhabi
  Uzbekistan 31,446,795 447,400 Tashkent
  Vietnam 94,569,072 331,212 Hanoi
  Yemen 27,584,213 527,968 Sana'a

Within the above-mentioned states are several partially recognized countries with limited to no international recognition. None of them are members of the UN:

Flag Name Population
Area
(km²)
Capital
  Abkhazia 242,862 8,660 Sukhumi
Plantilya:Country data Artsakh Artsakh 146,573 11,458 Stepanakert
  Northern Cyprus 285,356 3,355 Nicosia
  South Ossetia 51,547 3,900 Tskhinvali

Toltolan baguhon

  1. "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017. 
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 transcontinental country.
  3. Eastern Thrace region of Turkey is in Europe. Therefore Turkey is a transcontinental country.