Wikipedia

Matematika

An matematika (Ingles: mathematics, gikan sa Griyego: μάθημα, máthēma, 'kaaraman, pag-adal, pagkanood') iyo kabali an pag-adal sa mga ulayon arug kan kantidad (teorya nin bilang),[1] istraktura (alhebra),[2] ispasyo (heometriya),[1] asin pagbabago (analisis).[3][4][5] Mayo ini nin pankagabsang inaakong kahulugan.[6][7]

An Griyegong matematikong si Euclid (kapot an mga kaliper), ika-3 na siglo BC, sa imahe ni Raphael sa saiyang detalye gikan sa The School of Athens (1509–1511)

An mga matematiko iyo minahanap asin minagamit nin mga paterno[8][9] sa pagpormula nin mga bagong konhektura; pigreresolbahan ninda an katotoohan o kasalaan sa paagi nin matematikong patunay. Kapag an mga matematikong istraktura iyo magayon na modelo nin tunay na pangyayari, an matematikong pagrason pwedeng magamit sa pagtao nin pagtanaw o prediksyon manungod sa kapalibotan. Sa paagi kan paggamit nin abstraksyon asin lohika, an matematika iyo nahaman gikan sa pagbilang, kalkulasyon, pagsukol, asin an sistematikong pag-aadal nin mga hugis asin paghiro kan mga pisikal na bagay. An praktikal na matematika iyo aktibidad na nin katawohan segun sa mga nakasurat na mga rekord kaidto. An pag-aadal na kinakaipo sa pagsimbag sa mga matematikong problema iyo pwedeng maghaloy nin mga taon o maski ngani mga siglo sa sustinadong paghahapot.

An mga rigorosong argumento iyo enot na nagluwas sa Griyegong matematika, harus notable sa Elements ni Euclid.[10] Poon sa mga pangenot na kagibohan ni Giuseppe Peano (1858–1932), David Hilbert (1862–1943), asin iba pa sa mga aksiyomatikong sistema sa kataposan nin ika-19 na siglo, nagin kustomaryo an pagtanaw sa matematikong pag-aadal bilang paghaman sa katotoohan sa paagu kan rigorosong deduksyon gikan sa angay asin napiling mga aksiyom asin depinisyon. An matematika nahaman sa relatibong maluyang rikas hasta kan Renaissance, kun nuarin an mga matematikong inobasyon kaiba an mga bagong siyentipikong pagkadiskobre nagtaong dalan sa marikas na matematikong pagkadiskobre na nagpapadagos hasta sa ngunyan.[11]

An matematika iyo esensyal na manlainlain na lado, kabali an natural na siyensya, inhenyeriya, paggastos, asin siyensyang pangsosyedad. An matematikong pang-aplikasyon iyo nagtaong dalan sa entirong bagong matematikong disiplina, arug kan estadistika asin teorya nin kawat. An mga matematiko iyo na-eengayo sa purong matematika (matematika sa saiyang kapakanan) nin mayong maski anong aplikasyon na naiisip, pero an mga praktikal na aplikasyon na nagpoon bilang purong matematika iyo harus nadiskobre pakatapos.[12][13]

Hilingon man

baguhon

Toltolan

baguhon
  1. ↑ 1.0 1.1 "mathematics, n.". Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 2012. Archived from the original on November 16, 2019. Retrieved June 16, 2012. The science of space, number, quantity, and arrangement, whose methods involve logical reasoning and usually the use of symbolic notation, and which includes geometry, arithmetic, algebra, and analysis.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  2. ↑ Kneebone, G.T. (1963). Mathematical Logic and the Foundations of Mathematics: An Introductory Survey. Dover. p. 4. ISBN 978-0-486-41712-7. Mathematics ... is simply the study of abstract structures, or formal patterns of connectedness. 
  3. ↑ LaTorre, Donald R.; Kenelly, John W.; Biggers, Sherry S.; Carpenter, Laurel R.; Reed, Iris B.; Harris, Cynthia R. (2011). Calculus Concepts: An Informal Approach to the Mathematics of Change. Cengage Learning. p. 2. ISBN 978-1-4390-4957-0. Calculus is the study of change—how things change, and how quickly they change. 
  4. ↑ Ramana (2007). Applied Mathematics. Tata McGraw–Hill Education. p. 2.10. ISBN 978-0-07-066753-2. The mathematical study of change, motion, growth or decay is calculus. 
  5. ↑ Ziegler, Günter M. (2011). "What Is Mathematics?". An Invitation to Mathematics: From Competitions to Research. Springer. p. vii. ISBN 978-3-642-19532-7. 
  6. ↑ Mura, Roberta (Dec 1993). "Images of Mathematics Held by University Teachers of Mathematical Sciences". Educational Studies in Mathematics 25 (4): 375–85. doi:10.1007/BF01273907. 
  7. ↑ Tobies, Renate; Helmut Neunzert (2012). Iris Runge: A Life at the Crossroads of Mathematics, Science, and Industry. Springer. p. 9. ISBN 978-3-0348-0229-1. [I]t is first necessary to ask what is meant by mathematics in general. Illustrious scholars have debated this matter until they were blue in the face, and yet no consensus has been reached about whether mathematics is a natural science, a branch of the humanities, or an art form. 
  8. ↑ Steen, L.A. (April 29, 1988). The Science of Patterns Science, 240: 611–16. And summarized at Association for Supervision and Curriculum Development Archived October 28, 2010, at the Wayback Machine, www.ascd.org.
  9. ↑ Devlin, Keith, Mathematics: The Science of Patterns: The Search for Order in Life, Mind and the Universe (Scientific American Paperback Library) 1996, ISBN 978-0-7167-5047-5
  10. ↑ Wise, David. "Eudoxus' Influence on Euclid's Elements with a close look at The Method of Exhaustion". jwilson.coe.uga.edu. Archived from the original on June 1, 2019. Retrieved 2019-10-26.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  11. ↑ Eves 1990, p. 306.
  12. ↑ Peterson, p. 12.
  13. ↑ Wigner, Eugene (1960). "The Unreasonable Effectiveness of Mathematics in the Natural Sciences" Archived 2011-02-28 at the Wayback Machine.. Communications on Pure and Applied Mathematics. 13 (1): 1–14. Bibcode:1960CPAM...13....1W. doi:10.1002/cpa.3160130102. Archived from the original on February 28, 2011.
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Matematika&oldid=259654"