Enerhiya
An enerhiya (Ingles: energy) (gikan sa Griyego ἐνέργεια - energeia, "aktibidad, operasyon", gikan sa ἐνεργός - energos, "aktibo, naggagana"[1]) o kusog na manungod sa lado kan pisika iyo sarong iskalar na pisikal na dakul na naglaladawan nin importansya kan gibo na pwedeng gibuhon sa paagi nin puwersa.
Enerhiya | |
---|---|
An saldang iyo an ginikanan kan enerhiya sa kadaklan nin buhay sa Kinaban. Naguguno kaini an enerhiya niya sa nukleyar na fusion sa laog kaini, na minaliwat nin masa pasiring sa enerhiya kun sain an mga proton iyo nagsasararo ngarig maporma an elyo. An enerhiyang ini iyo minaduman sa ibabaw nin saldang asin pigluluwas sa espasyo pangenot bilang porma nin radiyanteng enerhiya. | |
Bistadong mga simbolo | E |
Yunit na SI | joule |
Ibang mga yunit | kW⋅h, BTU, kalori, eV, erg, foot-pound |
Sa basehang yunit nin SI | J = kg m2 s−2 |
Ekstensibo? | iyo |
Nakokonserbar? | iyo |
Dimensyon | M L2 T−2 |
Karakter nin mga bagay asin paagi man an enerhiya na napapasa-irarom sa ley nin konserbasyon (law of conservation). Igwang manlainlain na mga porma kan enerhiya na kayang magpaintindi sa mga bistong natural na pangyayari. Kaiba (pero dae limitado) sa mga porma nin enerhiya an enerhiyang kinetiko, potensyal, init, grabitasyonal, tanog, liwanag, elastiko, asin elektromagnetiko.