Pasig

Pasig
Pasig
	; Selyo
	; Selyo
	Kinamumugtakan kan Pasig
	Tagboan: 14°33′38″N 121°4′35″E Tagboan: 14°33′38″N 121°4′35″E
Nasyon	Filipinas
Pigtugdas	Hulyo 2, 1573
Barangay	30
Pamamahala
• Electorado	457,370 votantes (9 Mayo 2022)
Hiwas
• Kabuuhan	48.46 km2 (18.71 sq mi)
Elebasyon	9 m (30 ft)
Populasyon (Mayo 1, 2020)
• kabuuhan	803,159
• Densidad	17,000/km2 (43,000/sq mi)
• Saro	212,895
Economia
• Klase	primero klaseng syudad
• Ingresos	₱13,018,604,605.00 (2020)
• Activos	₱49,341,122,235.00 (2020)
• Pasivos	₱6,609,238,089.00 (2020)
• Gastos	₱10,388,802,620.00 (2020)
PSGC	137403000
Kodigo telefonico	02
Tataramon	tataramon na Tagalog
Websityo	pasigcity.gov.ph

An Syudad nin Pasig (Tagalog: Lungsod ng Pasig) saro sa syudad kan Metro Manila nin Filipinas asin an nagligad na kabesera kan probinsya nin Rizal, bago ini nagin saro sa mga syudad na nagkokomponir kan kadakulaan nin Metro Manila o an inaapod na Rehiyon Nasyunal na Kapitolyo.

Igwa ining sukol na 48.46 kilometro kwadrado. Namomogtak sa bandang subangan kan Metro Manila, an Pasig kataid an syudad nin Quezon asin Mandaluyong sa solnopan, kadolon an syudad nin Marikina, Pateros, sa amnayan, kadolon an syudad nin Makati, Pateros asin Taguig sa habagatan asin kataid kan syudad nin Antipolo, munisipyo nin Cainta asin Taytay sa probinsya nin Rizal sa bandang subangan.

An Pasig primeramente residensyal asin industriyal na lugar alagad luwayluway nang nagigin mas komersyal. Dati an kapitolyo kan probinsya nin Rizal yaon namogtak sa laog kan syudad na ini sa may poro kan Shaw Boulevard alagad an edipisyong ini ginaba' na.

An designadong zip code kaini iyo . Asin, Susog sa sensus kan 1 Mayo 2020, igwa ining 803,159 katawong nag-eerok digdi sa 212,895 kaharongan.

Mga Barangay

Ortigas Center

An syudad nin Pasig nababanga sa 30 ng barangay. ^[2] An mga barangay kaini dinuwang distrito sa rason nin representasyon sa konseho. ^[3] An enot na distrito sakop an mga seksyon sa may bandang habagatan asin solnopan asin an ikaduwang distrito sinasakop an seksyon sa amnayan asin subangan.

Bagong Ilog
Bagong Katipunan
Bambang
Buting
Caniogan
Dela Paz a
Kalawaan
Kapasigan
Kapitolyo
Malinao
Manggahan a
Maybunga
Oranbo
Palatiw
Pinagbuhatan
Pineda
Rosario
Sagad
San Antonio
San Joaquin
San Jose
San Miguel
San Nicolas (Pob.)
Santa Cruz
Santa Lucia
Santa Rosa
Santo Tomas
Santolan
Sumilang
Ugong

Demograpiko

Sensus nin Populasyon kan
Pasig
Taon	Tawo	±% p.a.
1903	11,278	—
1918	16,767	+2.68%
1939	27,541	+2.39%
1948	35,407	+2.83%
1960	62,130	+4.80%
1970	156,492	+9.67%
1975	209,915	+6.07%
1980	268,570	+5.05%
1990	397,679	+4.00%
1995	471,075	+3.22%
2000	505,058	+1.50%
2007	627,445	+3.04%
2010	669,773	+2.40%
2015	755,300	+2.32%
2020	803,159	+1.22%
Toltolan: Philippine Statistics Authority^[4]^[5]^[6]^[7]

Etimolohiya

An pangaran na "Pasig" tinutubod na naghale sa katagang Sanskrit na "passis" o baybay na pinatotongdan an komunidad sa mabaybay na pampang kan salog nin Pasig. An iba man na historyador nagsasabi hale ini sa tataramon na "mabagsik" huli sa makusog na sulog kan salog na inaanod pa an mga troso haleng Montalban pasiring Manila.

Inapod man daa ini kan mga Intsik na mga taga-Binondo, Manila na "mapaksik", dangan nagin "Pasik" asin napormang "Pasig". Pwede man totoo hale sa katagang "pasigan", Tagalog na kataga an boot sabihon pampang kan salog. Susog man ki Jose Panganiban, dating direktor kan Instituto Lenggwahe Nasyonal, an "pasig" lumang Sanskrit na kataga na boot sabihon iyo an salog na nadalihig hale sa sarong hawak nin katubigan pasiring naman sa ibang katubigan, asin ini an nagyayari ta an salog nabulos haleng Sola' nin Laguna pasiring sa Sola' nin Manila.

Agi-agi

Kan Hunyo 11, 1901 an probinsya nin Rizal minukna sa ri'gon kan Akta Nu. 137 kan Komisyon Filipina. An Pasig isinaro' sa probinsya kan Rizal asin ini an ginibong kabesera kani.

Kan 1975, an Pasig sinuway sa probinsyang Rizal asin ini ginibong parte na kan Metro Manila kan an inaapod na Metro Manila Commission (na naapod nang Metro Manila Authority dangan Metropolitan Manila Development Authority (o, MMDA)) minukna ni Presidente Ferdinand Marcos paagi kan Pagboot Presidensyal Nu. 824.

Kan Hulyo 1994, an Pasig ginibo nang hustong urbanisadong syudad sa ri'gon kan Akta Republika 7829. Kan Desyembre 1994 pinirmahan na ni Presidente Fidel Ramos na magin ley asin nag'agi sa sarong plebisito kan Enero 21, 1995 kun saen aprobado an mga taga Pasig. Igdi sa Pasig, sa istadyum kan ULTRA nangyare an mamundong trahedya kun saen nagkarambola asin 71 katawo an nagkadara'togan, nagka'iripit asin nagkagaradan. Igdi kuta' kaya mangyayari an Primerong Anibersaryo kan noontime show na Wowowee na pig'aamaan kan ABS-CBN. Gibo kan trahedya, ini dai na pinadagos.

Kan Pebrero 4, 2009 an syudad binulosan kan hararom na baha resulta kan Bagyong Ondoy. Ini na gayod an pinakagrabe asin pinakamadestrosong baha' na inagihan kan syudad kun saen dakul na harong nalantop kan baha asin grabeng gamit sa harong, mga behikulo asin mga muebles an nalubog o inanod.

Mga piyesta

Igdi ginigibo sa Pasig an inaapod na Bambino Festival kun saen dinadara sa bibo, alagad tanda nin may hararom na pagtubod, an mga manlaenlaen na imahen ni Sto. Nino sa prusesyon tuyong bulan nin Enero. Tampok igdi iyo an ladawan ni Sto. Niño de Pasig. Sinasabi na an pinakaenot na Bambino Festival ginibo kan Enero 2002. An katagang "bambino" hale daa sa Itlayanong termino na "bambino", na boot sabihon aki.^[8]

Museo de Pasig

An Pasig iyo an saro sa may pinakamagayon na museo sa Filipinas na nagsisirbeng bintana nanggad kan kultura, arte asin historya kan siyudad. Dati ini midbid sa apod na Concepcion Museum na namomogtak sa poro kan Plaza Rizal sa barangay nin San Jose. Tinogdok kan 1937 ni Don Fortunato Concepcion, pagputok kan mangirhat na Ikaduwang Gerang Pankinaban, kinalamkam kan mga Hapon asin ginibo nindang kwartel asin kulongan. Kan Pebrero 19, 1945, an wagayway kan Estados Unidos binikyaw sa edipisyo na tanda kan pagtapos kan pananakop kan mga mananakyadang Hapon. An aldaw na ini nagin tanda kan Katalingkasan kan Pasig.

Kan taon 1980, nailito na an pagsasadiri kan Mansion sa siyudad nin Pasig hale sa kamot kan saro sa tagamana ni Don Fortunato na iyo si Dr. Jose Concepcion. Sa duwang dekada, an Mansion nagsirbing erokan kan museo asin kan saiyang library.

Kan Oktobre 2000, hinirahay na husto ini asin bilog nang itinagama sa paggamit kan museo. Igdi na nanggad nagpoon an pag'osol kan siyudad na magtaong doon sa pagpagantad kan saiyang historya, kultura asin arte mala ta Pebrero 2008 orog na pinagayon, pinakarhay an edipisyo asin pinagrinsay na gayo an mga eksibit.^[9]

Ngonyan, an Museo kan Syudad nin Pasig sarong dakulang orgulyo kan mga tagaPasig na saindang piglalaki-laki asin dai lamang ikasupog ipamansag asin ipagpadayaw sa bilog na kinaban. Ini dinadayo na gayo kan mga turista asin masabi na dai kumpleto an pagbisita sa Pasig kun an sarong turista o bisita dai mapagabay igdi.

An museo may padalan kan Timeline kan Historya nin Pasig, may mga retrato kan soanoy asin lumang panahon sa mga importanteng pangyayari, may bidang tagama sa syensia asin may mga retrato kan mga lataw na personalidad sa Pasig asin nasaray man igdi an mga mwebles kan Mansion asin kan mga prominenteng pamilya sa lugar na ini. Pag'abot kan Bambino Festival, an museo napaeksibit kan mga iba-ibang pigurin ni Sto. Niño na saray-saray kan mga pamilyang may malodok na debosyon ki Sto. Niño.

Ekonomiya

Merkado publiko sa Pasig

An solnopan na parte kan syudad iyo an haros namomogtakan kan kadakulan kan mga rekurso pinansyal kaini. Ini binibilog kan dakulon na mga pabrika, mga bodega, mga pasilidad komersyal asin establisimiento. Ini nakalinyada sa may Ortigas Center, sa katahawan kan Pasig asin sa may E. Rodrigues Jr. Avenue. An bandang subangan kan syudad mayormente dominado nin mga kaharongan na residensyal. An per capita income (GDP) kan Pasig naabot $12,032 taontaon. An barangay nin San Antonio iyo an pinakamayaman na yunit nin gobyerno kan Pasig asin kan Filipinas pa.

An syudad naaabot paagi kan mga minasunod na mayor na tinampo:

Ortigas Avenue
E. Rodriguez Avenue, Jr. (C-5)
Lanuza Avenue
Pasig Boulevard
Julia Vargas Avenue
Shaw Boulevard
Marcos Highway
Amang Rodriguez Avenue

Transportasyon paagi sa tubig

An syudad kan Pasig yaon sa porong subangan kan Salog Pasig. Ini inaabot kan serbisyong ferry kan Pasig River Ferry Service na may pitong istasyon pinagpangaranan susog sa namomogtakan na mga barangay: