Saluyot

Saluyot
	An dahon asin burak nin saluyot
	Saluyot na tinanom
Sayantipiko na klasipikasyon
Kahadean:	Plantae
Klado:	Angiosperms
Klado:	Eudicots
Klado:	Core eudicots
Klado:	Superrosids
Klado:	Rosids
Klado:	Malvids
Orden:	Malvales
Pamilya:	Malvaceae
Subpamilya:	Grewioideae
Genus:	Corchorus
Espesyes:	C. olitorius
Ngaran binomyal
	Corchorus olitorius; L.
Sinonimo
	Corchorus catharticus Blanco; Corchorus decemangularis Roxb. ex G.Don; Corchorus longicarpus G.Don; Corchorus malchairii De Wild.; Corchorus quinquelocularis Moench;

An saluyot (Corchorus olitorius; Ingles, Jute mallow o nalta jute, o inaapod man "Jew's mallow", "tossa jute", "bush okra", "krinkrin", "molokhia", asin "West African sorrel", apwera pa kan mga lokal na pangaran kaini, sarong species nin sadit na tinanom sa pamilyang Malvaceae. Ini an mayor na pigkukuan kan inaapod na jute fiber dawa totoo an Corchorus capsularis saro pa man na pigkukuan awat na jute. An mga dahon kaini asin mga prutas ginigibo man berdura sa pagluto na sinabawan. An mga pinaalang na dahon nasisirbing tsa asin pampalipotok sa mga sopa. Siring man, an mga pisog kaini pwedeng kakanon.^[2]

Pinaghalean

An tinanom na ini (Corchorus olitorius) daing gayo madeterminaran kun gikan sa Aprika o Asya. An ibang mga may pagka-aram sinasabing tal na tubo ini sa Indo-Burmang lugar o hale pang Indya. Alagad an totoo, haloy na ining kinukultibar sa duwang kontinenteng ini.

An tinanom

An Corchorus olitorius sarong tisong tinanom na herbal, nagsasanga-sanga man asin nalangkaw nag'aabot saro may kabangang metro (1.5 m). Kun ini pinapatalubo bilang pagkuahan nin mga awat, naabot ining langkaw na apat na metro (4 m). An kahawakan niya pusog asin mayong hibo, na an kolor nagbeberde na igwang pula-kayumanggihon na lahid asin minsan an sa poon kaini natagas-tagas na pangahoy. An mga dahon may pinong gari'gi' na nalaba 6 abot 10 sentimetro, may lakbang 2 abot 4 na sentimetro. Ini may prutas na saradit, matilaba na nasukol 2 abot 8 sm sa laba asin nakolor abohon-asul, o berde, o kayumanggihon-itom. Lambang pitak sa pisog igwang 25 abot 40ng tu'lang na sa kagabosan pwedeng magsuma nin 125-200 na pisog sa lambang prutas.

Awat kan saluyot

An mga nasyon nin Indya, Bangladesh asin ibang lugar pa sa Asya nagpoprodusyer nin jute hale sa mga awat kan ubak nin Corchorus capsularis asin Corchorus Olitorius, an huri totoo medyo maluya an kalidad kan awat. An mga awat naghihitsurang mala-sedang buru-bulawan asin igwang laba abot 3 metro. An pinutol kaining kahawakan inaagi sa pirisan ngane magkaparasa-pasa, magkabaraak. Dangan ini binubuntog sa tubig ngani magtukal sa mga awat an mga dukot na pirinong kahoy-kahoy. Hinuhugay ini ngarig mapaluwas an malinig asin pinong mga awat, saka ini binabalad sa saldang.

An duwang nasyon na may pinakamakusog na produksyon sa Corchorus Olitorius iyo an Indya asin Bangladesh. Igdi naghahale an mga produktong jute.

Dakul an napapaluwas na produkto kaini: torsido, pisi, sakong kostura, panhapin sa alpombra, kurtina, papel na magaspang, bag, tela asin mga lubid na panggakot. Sinasabing sa ibang parte kan Aprika asin Tangang Subangan, sarong klaseng tinanom an pinag'aataman na an mayor na tuyo iyo an paggutol kan mga dahon asin ogbos kaini bilang pagkakan, mantang an awat mayong importansya igdi.^[3]

Mga gamit sa pagkakan asin medisina herbal

An saluyot haloy nang ginagamit komo berdura, bulong asin bahog sa hayop sa Antigong Ehipto. Ini dusok sa mga bitamina arog kan bitamina A, B, asin E. Orog pa, pano man ini nin mga mineral na calcium, phosphorous asin iron.^[4]. Huli kaini, popular na gulayon sa dakul na parte kan Ehipto, the Levant, Arabia asin kahiwasan kan Tangang Subangan na dara an manlaenlaen na pangaran kan giso depende sa lugar. An mga dahon kaini, oras na linuto, nataong madamilot na saro-sarsa arog kan linutong okra. An madamilay na sopa igdi pwedeng mananalean an bagohan, alagad, sa haloy nang nagkakan kaini, sinasabing an gisong saluyot may mapresko, mana'gom na namit.^[5]^[6]

An dahon saluyot pampaihi, panlahid sa kublit, pamaghat, pampurga, asin pamparahay sa raot an tulak. Bulong man ini sa mga kulog-kulog, asin mga yaya, bulong man sa almoranas asin mga tumor. An ginaga kaini nakakapagana sa apetito asin kusog hawak.^[7]^[8]

Mga tamboan na saluyot
Mga patamboon na saluyot
Pawa nin kasasaluyotan
Pawa nin saluyot
Pagkultibar asin pagproseso
Pagbalad kan mga putol
Pagpalbag
Pagbalad kan bandalang saluyot
Paghakot paagi nin padyak sa Bangladesh
Sopa nin ligbos asin saluyot (corchorus olitorius), pigseserbi sa Malolos, sa Filipinas, kun saen an berdurang ini inaapod na saluyot.
Ogbos dahon nin saluyot lulutoon sa Taiwan
Mga pisog
Corchorus olitorius
Mga ginutol na dahon nin Corchorus olitorius

Toltolan

↑ "The Plant List: A Working List of All Plant Species". Archived from the original on 1 April 2019. Retrieved 21 May 2015.
↑ [1]pfaf.org. Kinua 10-10-18
↑ [2]books.google.com. Kinua 10-10-18
↑ [3] link.sprionger.com. Kinua 2108-10-12
↑ [4]pfaf.org. Kinua 10-10-18
↑ [5]www.herbs-info.com. Kinua 10-10-18
↑ [6]www.sciencedirect.com. Kinua 2018-10-12
↑ [7]www.stuartxchange.org. Kinua 2018-10-12

Sarong tamboan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.

[1] "The Plant List: A Working List of All Plant Species". Archived from the original on 1 April 2019. Retrieved 21 May 2015.

[2] [1]pfaf.org. Kinua 10-10-18

[3] [2]books.google.com. Kinua 10-10-18

[4] [3] link.sprionger.com. Kinua 2108-10-12

[5] [4]pfaf.org. Kinua 10-10-18

[6] [5]www.herbs-info.com. Kinua 10-10-18

[7] [6]www.sciencedirect.com. Kinua 2018-10-12

[8] [7]www.stuartxchange.org. Kinua 2018-10-12

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]