Jorge Barlin
Si Jorge Barlin, ipinangakì na Jorge Imperial Alfonso[1] (23 Abril 1850 - 4 Setyembre 1909) sa Baao, Camarines Sur (dating inaapod na Ambos Camarines)[2], iyo an pinakainot na Filipinong obispo kan Simbahan Katoliko Romano[3]. Nagtukaw syang ika-28ng obispo kan diocesis kan Nueva Caceres poon taon 1905 abot 1909. Namundag si Barlin sa mga magurang niya na sinda Mateo Alfonso asin Francisca Imperial. Nagadan siya kan Setyembre 4, 1909 sa Roma, Italya.
| The Most Reverend Jorge Barlín e Imperial | |
|---|---|
| |
| Barlin, c. 1906 | |
| First Filipino Bishop in the Catholic Church Obispo nin Nueva Caceres | |
| Termino 1905–1909 | |
| Appointed by | Desyembre 14, 1905 |
| Suminunod ki | Arsenio del Campo y Monasterio |
| Sinundan ni | John Bernard MacGinley |
| Personal na mga detalye | |
| Kamundagan | Jorge Alfonso Imperial Barlín Abril 23, 1850 Baao, Camarines Sur, Captaincy General of the Philippines, Spanish Empire |
| Kagadanan | Septyembre 4, 1909 (edad 59) Rome, Kingdom of Italy |
| Nasyunalidad | Filipino |
| Mga magurang | Mateo Alfonso Barlín (ama) Francisca Imperial (ina) |
| Dinakulaan | Baao, Camarines Sur, Philippines |
| Pagtubod | Roman Catholic |
| Lagda | 
|
Naginibohan
baguhonSi Padre Jorge Barlin naordenan komo sarong padi sa edad na 28[4] kan Setyembre 19, 1875 asin inot niyang toka iyo bilang capellan de solio asin mayordomo kan Katedral kan Nueva Caceres dangan natokang magkapot kan saditsadit na paroko nin Siruma, sa probinsya nin Camarines Sur. Halì sa Siruma, nadestino sya sa paroko nin Libog sa Albay. Dangan siya pinangaranan kan Simbahan bilang Vicar Forane kan bilog na probinsya nin Sorsogon asin kura paroko kan kabesera kaini. An pagkanombra niya digdi sarong dakulang onra para sa sarong padì na hoben pang gayo. Sa Sorsogon, mahuyong boot na siya naglapigot nin 16 na taon asin pinahiling nya an pambihirang kakayahan sa pag-administrar sa tiniwalà saiyang kargo.
Kan magputok an Rebolusyon sa Kabikolan kan taon 1898, an Sorsogon dai nag-agi sa madugong [4]kariribokan huli sa diplomatikong pag-administrar niya kan probinsya asin dakula an respeto saiya saka may halangkaw na pagtubod saiya an mga taga-Sorsogon. Saiya iwinalat an pagmato kan administrasyon sibil kan probinsiya kan pahalì na si Gobernador Leandro Villamil, an Kastilang gobernador huli ta ini mapa-Manila na. Ilinito niya an administrasyon sa mga Filipinong pwersa rebolusyonaryo kan umabot ini sa Sorsogon asta kan 1900, nagdatong an pwersa Amerikano sa pagbugtak nin maninigong kontrol asin awtoridad.
Kan taon 1902, si Gregorio Aglipay nag-alok ki Barlin na mamayo bilang Obispo Maximo kan bàgong tugdas na Iglesia Filipina Independiente alagad, siring sa maboot na parasunod kan Simbahan na nagimàtan nya, sinimbag nya si Aglipay na mas marhay pa syang magin sanang paralampaso kisa magin Pamayo kan grupong naglitik sa Simbahan Katoliko ("Prefiero ser lampazero a ser la cabeza de su jerarquia cismatica.")
Si Padre Jorge Barlin nabantog na gayo sa pagsurog sa Simbahan Katoliko kan an simbahan nin Aglipay pighihingakò an rugaring kan Simbahan Katoliko sa Lagonoy, Camarines Sur ta si pading katoliko duman, si Padre Vicente Ramirez, nagsuway na sa Simbahan Katoliko asin uminayon na sa Aglipay. Katakod kan pangyayaring ini, si P. Ramirez habo nang maghalì sa pwesto bilang administrador kan Simbahan duman asin sinasabi niyang an mga Aglipay iyo na an kagrugaring kan si edipisyo kan Simbahan, an gabos na gamit asin kwarta kan paroko kabali pa an kamposantong kinakaptan asin pinadadalagan kan Simbahan Katoliko. Sa kasong isinàngat ni Padre Barlin sa pangaran kan Simbahan Katoliko sa pagbawì kan mga pagrurugaring kaini ki P. Ramirez, pinalmente an Korte Suprema, kan Nobyembre 24, 1906 nagdesisyon na an pagrurugaring kan mga propyedad yaon sa kontrol ni P. Ramirez mayò sa Aglipay (Iglesia Filipina Independiente o, Philippine Independent Church) kundi sa Simbahan Katoliko.[5][6]. Dara kan desisyon kan Korte Suprema, siya an masasabing nagbari kan impluensya, kusog asin talodtod kan Simbahan Aglipayano kan ginana niya an kaso huli ta napatalsik an gabos na mga dating katolikong mga kapadian sa mga paroko na nagbaralyo na sa Iglesia Filipina Independiente.
Kan Desyembre 14, 1905, sa sarong sekretong consistorio, siya nanombrahan Obispo asin kan Hunyo 20, 1906, siya naordenan nang Obispo kan Nueva Caceres. Sa pinakaenot na pagtiripon kan Asamblea Filipina kan Oktobre 16, 1907, siya an piniling magtao kan invocation. An mga pangyayaring ini nagtao nin kusog sa pagtubod na an mga pading Filipino kaya man magkapot nin halangkaw na katongdan sa Simbahan. An mga prayleng Kastila kan mga enot na panahon tinutubod na an mga filipinong padi pwede sana magin mga coadjutor asin assistant sa kura parokong mga kastila. Siya an nagin simbolo kan kakayahan nin pading filipino.
Si Obispo Jorge Barlin dinara an motto episkopal na “Bonus miles Christi” — Sarong marhay na soldados ni Kristo.[7]
Sarong pasali
baguhonSarong pasali tituladong "Barlin" an pinaluwas asin pig'entablado kan Ateneo de Naga kan dekada '60 manongod sa buhay ni Padre Jorge Barlin, asin pinasale ini bako sana igdi sa Ateneo kundi sa magkapirang eskwelahan sa Iriga, Legazpi asin Sorsogon. Ini nakasurat sa tataramon na Bikol, asin an kagtokda' kaini iyo si Gng. Juan Ragragio na maestro kaidto sa nasabing eskwelahan. Igdi man sa nasabing unibersidad, namukna an Barlin Debating Society sa pagtaong onra sa obispong ini.
Mga Onra
baguhonSiya an pinakainot na resipyente kan duwang distinguidong onra eklesiastiko, an Papal Chamberlain asin an Protonotary Apostolic Ad Instar Participantium (1903-1905)
Sa pagromdom saiya, sarong estatuwa niya an pinatindog kan mga taga Baao sa patio kan simbahan nin Katoliko. Ini nangyari sa pagsadol asin paghingowa ni P. Demetrio Martirez, an kura paroko sa Baao na nagtukaw nin halawig na maray sa saiyang kargo, poon 1941 sundo 1970.[8][9] An Baao Historical Society nalakaw sa National Historical Institute (NHI) na madeklara an Monumento ni Obispo Barlin sa Baao bilang sarong National Historical Landmark.[10]
Sa siyudad nin Naga, igwa man ikinaag sadit na plasa, an Plasa Barlin, sa pagsarapong kan Kalye Barlin, Kalye Arana asin Kalye Heneral Luna. Sa plasang ini, may tinogdok na monumento ni Padre Jorge Barlin an gobyerno kan Naga sa sarong maimbong na pagromdom saiya. Kan taon 2012, an Pilgrim City of Naga Heritage Movement, Inc., sa pamamayo ni Msgr. Zosimo M.Sañado, asin katuwang an gobyerno lokal, pinagbago asin pinagayon an plasang ini.
Toltolan
baguhon- ↑ Perez, Jose B. Fr. Jorge Barlin Bicol Mail
- ↑ https://sorsogoncity.wordpress.com/2013/07/13/jose-barlin-the-first-bicolano-bishop/
- ↑ https://camsur.com/about/province-brief-history
- ↑ 4.0 4.1 https://www.catholicnewsagency.com/news/the-hunt-for-the-remains-of-the-first-filipino-born-bishop-53672
- ↑ https://lawphil.net/judjuris/juri1906/nov1906/gr_l-2832_1906.html. Kinua 2024-04-24.
- ↑ http://banuaan.tripod.com/features/turtles/versus.htm G.R. No. L-2832
- ↑ http://www.alterbest.com/bbenosa/wordpress_sc/sights/[permanent dead link]
- ↑ http://banuaan.tripod.com/features/turtles/turtle02.htm
- ↑ http://www.alterbest.com/bbenosa/wordpress_sc/sights/[permanent dead link]
- ↑ http://banuaan.tripod.com/features/turtles/turtle02.htm
Mga panluwas na takod
baguhon- Pinaka-enot na Obispong Pilipino
- Pastoral Letter on Bishop Jorge Barlin as First Pilipino Bishop (1906)[permanent dead link] Websayt kan CBCP World
- [1]
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.