Vicente Sotto

Si Vicente Yap Sotto (Abril 18, 1877 - 1950) saróng Filipinong pulitiko, abogado, peryodista asín dating Senador kan Filipinas.

The Honourable Vicente Sotto y Yap
Senador kan Filipinas
Termino Mayo 25, 1945 – Mayo 28, 1950
Myembro kan Kamara de Representante kan Filipinas kan Cebu's 2nd district
Termino 1922–1925
Suminunod ki	Sergio Osmeña
Sinundan ni	Paulino Gullas
Personal na mga detalye
Kamundagan	(1877-04-18)Abril 18, 1877 Cebu City, Captaincy General of the Philippines
Kagadanan	Mayo 28, 1950(1950-05-28) (edad 73) Manila, Filipinas
Agom	Maria Ojeda
Mga aki	Marcelino Antonio Sotto Voltaire Sotto Filemon Sotto Vicente Sotto, Jr. Suga Sotto
Websityo	Sen. Vicente Sotto

Kaamayan kan buhay

Si Sotto namundág sa Ciudad nin Cebu asín an saíyang mga magúrang iyó sindá Marcelino Sotto asín Pascuala Yap. Nagkuá siyá kan sekundaryang adal sa Unibersidad nin San Carlos. Natápos niyá an adal sa abogasya dangan nakapasar sa Bar kan taón 1907.

Pulitika

Nagtapsók siyá sa pulitika kan 1902 kan nagdalágan komo konsehal sa Cebu. Kan l907 nanggána siyá komo alkalde dawà nganì mayò siyá ta nagbalyó sa Hong Kong. Iní huli sa kasong sinàngát laban saíya kan saíyang kalában. Nagbalík siyá kan 1914.

Napilî siyáng Representante kan Segundo Distrito nin Cebu sagkód taón 1925. Kan taán 1946, nagdalágan siyá komo Senador asín nanggána. Nagin siyáng Pamayo kan Senate Committee on Finance abót 1950.

Kan siyá nagadán sa edad na 73, an kairibá niyá sa Senado naromdóman siyá bilang saróng batutilan alágad de prinsipyong senador

Mga kaambagan

Retrato ni Vicente Sotto kan siya Senador.

Sa gobyerno asin katalingkasan kan Filipinas

Si Sotto iyo an kag-ama' mayor kan Press Freedom Law (ngonyan inapod nang Sotto Law, Akta Republika Nu. 53) pinagri'gon kan 1946. An Sotto Law nagsusurog sa mga peryodista na dai sinda piriton magtuga' kan mga pigkukuan kan saindang mga bareta.

Kan 1899 (edad niya 22 anyos pa sana), nagtugdas siya kan La Justicia, an pinakaenot na peryodiko sa Cebu napublikar nin sarong namamanwaan na Filipino, kun saen saiyang pigtutulod an katalingkasan kan Filipinas. An peryodiko pinagsuspendir sa pagboot kan Amerikanong gobernador militar.

Kan sunod na semana, an daing-tanyogan na Sotto nagpublikar naman kan El Nacional. Ini pinasara kan gobyerno kolonyal asin si Sotto ikinulong nin duwang bulan asin anom na aldaw sa Fort San Pedro. Huli kan inagihan niyang eksperyensyang ini, siya naggamit na kan tagong-ngaran na Taga Kotta (sa Kota, o nag'eestar sa Kota').

Siya nakuang masapawan kargo bilang sarong traydor ta sinasabing siya kaapil sa sarong komite nin mga rebelde kairiba idtong mga yaon sa Manila asin sa Hong Kong. Kan siya pinalibre kan 1900, nagpublikar siya kan Ang Suga (An Ilaw), na enot nagluwas kan Hunyo 16, 1901.

Sa Hong Kong naman kan 1911 siya nagpaluwas kan duwa-kasemanal Ingles-Espanyol na peryodikong The Philippine Republic. An publikasyon kaini pinapondo pakalihis sarong taon asin an editor pinag'aresto. An extradition ni Sotto tolong beses pinakiulay kan gobyerno Amerikano alagad tolong beses man nagsayuma an Korte Briton. An The Philippine Republic nagpasige kan publikasyon pakatapos kan pakasuspendi kaini nin sarong bulan. Kan 1915, si Sotto nagbalik sa Manila asin nagpoon naman siyang magpaluwas kan semanal na The Independent. Nagpaluwas siya nin espesyal na edisyon kaini sa Paris kan 1929. Kan nabasa ini, sarong senador na Amerikano nagsa'ngat nin resolusyon sa Senado kan Estados Unidos na naghuhurot ta'wan na nin independensya tolos-tolos an Filipinas.

Sa kulturang Sugbuanon

Si Sotto pinaggawadan kan titulong "Ama kan Sebwanong Tataramon asin Letra."

Si Sotto nagpublikar kan Ang Suga, na iyo pinakaenot na peryodikong nasurat sa Sugbuanon kan 1900.

An dula' ni Sotto na Paghigugma sa Yutang Natawhan (Pagkamoot sa Inang Banwaan), ipinagdrama an mala-bayaning pakikipagtusay kan mga Sebwano laban sa pamomoon Espanyol sa modernong kamurugtakan. Siya nagpublikar man kan pinakaenot na halipot na osipon, Maming na nagluwas sa enot na isyu kan Ang Suga.

Siya nagmukna, nagdirihe, asin nagprodyusir kan pinakaenot na dula' tituladong Elena, sarong dula sa tolong akto. Enot ini pigpakawat sa Teatro Junquera kan Mayo 18, 1902. An dula na ini nagsemento kan reputasyon niya bilang sarong playwright.

Idinusay ni Sotto an dula' na ini sa siring na pagtaram, "Sa sakong Inang Banwaan, na ika logod makaromdom kan mamuraway na Rebolusyon na iyo an nagbalukat saimo sa kauripnan. Sakong idinudusay an mahuyong dula na ini saimo."

Mga pagpipilang

Si Carlos P. Garcia, ika-8ng Presidente kan Filipinas, sarong tubong Bohol asin kapwa Bisaya niya, nagkomento dapit ki Sotto: "Si Vicente Sotto sarong gapo nin Gibraltar sa karakter huli sa katagasan kan saiyang pagtubod, an pagkabatutilan kan saiyang kalag, an kadakulaan kan saiyang isog, asin an rarom kan saiyang paniniwala na ultimamente matryumpo an hustisya. An saiyang tuhod dai natiklop, an saiyang pluma mayong hinihira, an saiyang pag'daluso' mayong inaatrasan, asin an saiyang kalag na asero mayong sinusukuan. Biyo an saiyang paghimoyaot asin paggamit kan saiyang impluwensya na masurog an prensa sa ultimong lakdang na ini nanggad danay na talingkas. Sa saiyang pagkagadan, an banwaan nawa'ran nin sarong dakulang patriota, an pamilya niya nawa'ran nin nagpapadangat asin nagmamatong ama, an Senado nawa'ran nin sarong hiyantang kasumaro.....".

A n Ospital nin Southern Islands, an pasilidad medikal na nangengenot sa habagatan nin Filipinas, naghira kan pangaran kan Mayo 21, 1992 asin inapod nang Vicente Sotto Memorial Medical Center, sa pag'onra saiya. Sarong kalye sa Cultural Center of the Philippines Complex sa Pasay nakapangaran saiya bilang pag'onra sa saiyang pagkatawo.

An Unibersidad nin San Carlos nagtugdas kan inapod na Don Vicente Sotto Cebuano Studies grant bilang ambag sa paghingowa na mahaman an sarong pag'aataman sa lantad nin akademya kan manlaen-laen na aspeto kan historya, buhay sosyal, tataramon, asin arte kan Sebu.

Panluwas na takod

• full text kan kaso vs. Vicente Sotto, for Contempt of Court.[3] Kinua 09-19-21.
• Akta Republika Nu. 53: Sotto Law [4] Kinua 09-20-21.
• Enmyenda sa Akta Republika Nu. 53. [5] Kinua 09-20-21.