Uranyo

An uranyo o uranyum (Spanish: uranio, Ingles: uranium) iyo sarong elementong kimikal na may simbolong U sa talaang peryodiko asin may atomikong bilang na 92.

Uranyo na pigbilog sa pormang disk

Ini igwang atomikong gabat na 238.03, punto nin pagkatunaw na 1,132 °C, punto nin pagkalakaga na 3,818 °C, espesipikong grabidad na 18.95, asin mga balensiyang 3, 4, 5, sagkod 6. Saro ining elementong magabat, garu pirak an kaputian, natural na radyoaktibo, asin garu metal na madaling mapasairarom sa oksidasyon sagkod nakakalason. Igwa ining 14 na bistadong mga isotopo, kun saen an U 238 an siyang natural na pinakalakop.

Kabale an uranyo sa mga serye nin aktinido asin ginagamit an saiyang isotopong ²³⁵U bilang panggatong na nukleyar, mga panggatong sa mga nukleyar reaktor, asin bilang importanteng ingrediente nin mga panggerang nukleyar. Harus mahihiling an mga uranyo sa sadit na parte sa mga gapo, tubig, daga, mga tinanom, asin mga hayop (kabale an mga tawo). Nadiskobre ini ni Martin Heinrich Klaproth kaidtong 1789.

Hilingon man

• Karbon (Carbon)
• Idrohino (Hydrogen)
• Enerhiyang nukleyar (Nuclear energy)