Tataramon na Malgatse
(Nakatukdo hali sa Tataramon na Malagasy)
An Malgatse o Malagasy sa tataramon na ingles , sarong tataramon na Austronesyo asin an nasyunal na tataramon kan nacion na Madagaskar.
| Malgatse | |
|---|---|
| Subong sa | Madagaskar |
Subong na mga parataram | 18 miyon (2007)[1] |
| Iskriptong Latino (Alpabetong Malagasy) Malagasy Braille | |
| Opisyal na kamugtakan | |
Opisyal na tataramon sa |  Madagaskar |
| Mga kodigo nin tataramon | |
| ISO 639-1 | mg |
| ISO 639-2 | mlg (B) mlg (T) |
| ISO 639-3 | mlg – inklusibong kodigoIndibiduwal na mga kodigo: xmv – Antankaranabhr – Barabuc – Bushimsh – Masikorobmm – Norteng Betsimisarakaplt – Talampas na Malagasyskg – Sakalavabzc – Habagatan na Betsimisarakatdx – Tandroy-Mafahalytxy – Tanosytkg – Tesakaxmw – Tsimihety |
| Glotologo | mala1537 |
| Linguaspero | 31-LDA-a |
Bukabolaryo
baguhonIniheras kan Malagasy an haros gabos na panginot na bokabularyo kaini sa tataramon na Ma'anyan, sarong tataramon gikan sa rehiyon kan Salog Barito sa habagatan kan Borneo. Kaiba man sa tataramon na Malagasy an pirang mga pagsubli gikan sa Arabo asin mga tatramon na Bantu(espesyalmente sa sanga nin Sabaki na gikan sa kung sain naghali an pinaka-kapansin-pansin na Swahili), asin mas kamakailan gikan sa Pranses asin Ingles.
An mga minasunod na halimbawa iyo an diyalekto na Merina o Estandarteng Malagasy, na ipinagtataram sa kabisera ng Madagaskar asin sa tahaw na halangkaw na lugar o "talampas", istaran kan mga tawong Medina.[2] Pangkagabsang nasasabutan ini kan kabilugan kan isla.
| Bikol Sentral | Malgatse | IPA |
|---|---|---|
| Ingles | Anglisy | ãŋˈɡliʂ |
| Iyo | Eny | ˈʲenj |
| Dai | Tsia, (bago an sarong panhiro o berba) Tsy | tsi, tsʲ |
| Hello! / Kumusta ka? | Manao ahoana! | manaˈʷonə̥/manaˈonə̥ |
| Hello! (mga lugar nin rural) | Salama! | saˈlamə̥ |
| Ayos lang, salamat/mabalos. | Tsara fa misaotra. | ˈtsarə̥ fa mʲˈsoːtʂə̥ |
| Paaram! | Veloma! | veˈlumə̥ |
| Pakiulay | Azafady | azaˈfadʲ |
| Mabalos/Diyos Mabalos (may galang) | Misaotra | mʲˈsoːtʂa |
| Daing anuman (Bikol Legaspi) Mayong anuman (Bikol Naga) |
Tsisy fisaorana. | tsʲ ˈmisʲ fʲˈsoːranə̥ |
| Excuse me/ Daing galang na | Azafady (may braso asin kamot na minatukdo sa daga) | azaˈfadʲ |
| Dispensa | Miala tsiny | mjala ˈtsinʲ |
| Siisay? | Iza? | ˈiːza/ˈiza |
| Ano? | Inona? | inːa |
| Nuarin? | Rahoviana?, (pangnag-agi o past tense) Oviana | roːˈvinə̥/rawˈvinə̥ |
| Sain? | Aiza?, (pangnag-agi o past tense) Taiza | ajzə̥ |
| Tano? | Fa maninona? | fa maninːə̥ |
| Pano? | Ahoana? | aˈʷonə̥ |
| Pira? | Firy? | ˈfirʲ |
| Gurano? | Ohatrinona? | ʷoˈtʂinːə̥ |
| Ano an pangaran mo? | Iza ny anaranao? | iza njanaraˈnaw |
| Para sa | Ho an'ny / Ho an'i | wanːi |
| Nin huli ta/huli ta | Satria | saˈtʂi |
| Dai ko nasasabotan. | Tsy mazava, Tsy azoko. | tsʲ mazavə̥ |
| Iyo, nasasabotan ko. | Eny, mazava, Eny, azoko | ʲenʲ mazavə̥ |
| Tabang! | Vonjeo! | vunˈdzew |
| Maghali ka! | Mandehana! | man di anə |
| Pwede mo daw ko tabangan? | Afaka manampy ahy ve ianao azafady? | afaka manapʲ a ve enaw azafadʲ |
| Nasain an kasilyasan/uduan? | Aiza ny efitrano fivoahana?, Aiza ny V.C.?, Aiza ny toliet? | ajza njefitʂanʷ fiˈvwaːnə̥ |
| Nagtataram ka nin Ingles? | Mahay teny anglisy ve ianao? | miˈtenʲ ãŋˈɡliʂ ve eˈnaw |
| Dai ako nagtataram nin Magaltse. | Tsy mahay teny malagasy aho. | tsʲ maaj tenʲ malaˈɡasʲ a |
| Dai ako nagtataram nin Pranses. | Tsy mahay teny frantsay aho. | tsʲ maaj tenʲ frantsaj a |
| Napapaha ako. | Mangetaheta aho. | maŋɡetaˈeta |
| Nagugutom ako. | Noana aho. | noːna |
| May hilang ako. | Marary aho. | |
| Pagal na ako. | Vizaka aho, Reraka aho | ˈvizaka, rerakau |
| Kaipuhan ko mag-ihi/magti'ris. | Poritra aho, Ny olombelona tsy akoho | purtʂa |
| Mawot ko na magduman sa Antsirabe. | Te hankany Antsirabe aho. | tiku ankanʲ anjantsirabe |
| Mahal man kaiyan! | Lafo be izany! | lafʷˈbe zanʲ |
| Nagugutom ako sa pirang bagas. | Noana vary aho. | noːna varja |
| Ano an magigibo ko para saimo? | Inona no azoko atao ho anao? | inːa ɲazʷkwataʷ wanaw |
| Suno/Gusto ko... | Tiako... | tikʷ |
| Namumutan taka. | Tiako ianao. | tikwenaʷ |
| Mga numero | ||
| saro | isa/iray | isə̥ |
| duwa | roa | ru |
| tolo | telo | telʷ |
| apat | efatra | ˈefatʂə̥ |
| lima | dimy | ˈdimʲ |
| anom | enina | enː |
| pito | fito | fitʷ |
| walo | valo | valʷ |
| siyam | sivy | sivʲ |
| sampulo | folo | fulʷ |
| kagsaro | iraika ambin'ny folo | rajkʲambefulʷ |
| kagduwa | roa ambin'ny folo | rumbefulʷ |
| duwampulo | roapolo | ropulʷ |
| tolumpulo | telopolo | telopulʷ |
| apat na pulo | efapolo | efapulʷ |
| limampulo | dimampolo | dimapulʷ |
| anom na pulo | enim-polo | empulʷ |
| pitumpulo | fitopolo | fitupulʷ |
| walumpolo | valopolo | valupulʷ |
| siyam na pulo | sivifolo | sivfulʷ |
| sanggatos/ sarong gatos | zato | zatʷ |
| duwang gatos | roan-jato | rondzatʷ |
| sanribo/sarong ribo | arivo | arivʷ |
| sampulong ribo | iray alina | rajal |
| aanggatos na ribo | iray hetsy | rajetsʲ |
| sarong milyon | iray tapitrisa | rajtaptʂisə̥ |
| sarong bilyon | iray lavitrisa | rajlavtʂisə̥ |
| 3,568,942 | roa amby efapolo sy sivin-jato sy valo arivo sy enina alina sy dimy hetsy sy telo tapitrisa | rumbefapulʷ sʲsivdzatʷ sʲvalorivʷ sʲenːal sʲdimjetsʲ sʲtelutapitʂisə̥ |
Toltolan
baguhon- ↑ Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), in Nationalencyklopedin
- ↑ Rasoloson, Janie (2001). Malagasy–English / English–Malagasy: Dictionary and Phrasebook. Hippocrene Books.
