Wikipedia

Polangui

(Nakatukdo hali sa Polangui, Albay)

An Polangui saróng primera klaseng[2][3] banwaan sa provincia kan Albay, Filipinas. Ini saro nang nagdadakula asin mauswag na primera klaseng sentro ning pagtalubo, na pigkokonsiderar na pinakauyon asin pinakaurog na destinasyong ekonomiko sa minausbong na pamamakal asin aktibidades-komersiyal sa Ikatolong Distrito kan Albay. An designadong zip code kaini iyo 4506.

Polangui
Kinamumugtakan kan Polangui
Kinamumugtakan kan Polangui
Map
Tagboan: 13°17′32″N 123°29′8″E Tagboan: 13°17′32″N 123°29′8″E
NasyonFilipinas
Barangay44
Pamamahala
 • Electorado60,015 votantes (9 Mayo 2022)
Hiwas
 • Kabuuhan145.30 km2 (56.10 sq mi)
Elebasyon
59 m (194 ft)
Populasyon
(Mayo 1, 2020)[1]
 • kabuuhan89,176
 • Densidad610/km2 (1,600/sq mi)
 • Saro
20,382
Economia
 • Klaseprimero klaseng banwaan
 • Ingresos₱284,949,421.10 (2020)
 • Activos₱955,170,059.33 (2020)
 • Pasivos₱298,517,169.08 (2020)
 • Gastos₱310,598,550.73 (2020)
Kodigo nin postal
4506
PSGC
050514000
Kodigo telefonico52
TataramonTataramon na Albay Bikol
tataramon na Tagalog
Websityowww.polangui.gov.ph

Susog sa sensus kan 1 Mayo 2020, igwa ining 89,176 katawong nag-eerok digdi sa 20,382 kaharongan. Igwa ining sukol na 145.30 kilometro kwadrado.

Simbahang katolika kan Polangui

Ipigseselabrar sa banwaan na iní an festival na Pulang Angui tuyong Hunyo 1. [4]

Mga barangay

baguhon

Nababanga an Polangui sa 44 barangay[5][6]. Ini nababanga pa sa 3 dibisyon:

  • Agos
  • Alnay
  • Alomon
  • Amoguis
  • Anopol
  • Apad
  • Balaba
  • Balangibang
  • Balinad
  • Basud
  • Binagbangan (Pintor)
  • Buyo
  • Centro Occidental (Pob.)
  • Centro Oriental (Pob.)
  • Cepres
  • Cotmon
  • Cotnogan
  • Danao
  • Gabon
  • Gamot
  • Itaran
  • Kinale
  • Kinuartilan
  • La Medalla
  • La Purisima
  • Lanigay
  • Lidong
  • Lourdes
  • Magpanambo
  • Magurang
  • Matacon
  • Maynaga
  • Maysua
  • Mendez
  • Napo
  • Pinagdapugan
  • Ponso
  • Salvacion
  • San Roque
  • Santicon
  • Santa Cruz
  • Santa Teresita
  • Sugcad
  • Ubaliw

Heograpiya

baguhon

An Polangui iyaon sa Norte-Sirangan na kag-apatan kan ikatolong distrito kan Albay, na igwang kadagaan sa hiwas na 14,530 ektarya(35,900 acres). Sa Norte kaini iyo an banwaan kan Buhi asin Siyudad kan Iriga, probinsya nin Camarines Sur; sa parte Sur, an mga banwaan kan Libon asin Oas patin kan Siyudad nin Ligao; asin sa Sulnopan iyo an Siyudad kan Tabaco asin banwaan kan Malinao.

Distansya sa mga Kaharaning Banwaan asin Siyudad

baguhon

Ini nasa rayong 43 kilometros Norte kan sentro-regional kan Kabikolan, an Siyudad kan Legazpi; 56 kilometros Norte-Sirangan kan Siyudad nin Naga; asin 136 kilometros Sur kan Daet, Camarines Norte. Ini man nasa rayong 11 km sur kan Siyudad nin Ligao, 63 km Sirangan-Sur-sirangan kan Sorsogon (Sorsogon), 30 km Sur-sirangan kan Daraga (Locsin), 24 km Sirangan kan Siyudad nin Tabaco, 36 km Norte-sulnopan kan banwaan nin Pili (Camarines Sur), 63 km Norte-sulnopan kan banwaan nin Libmanan (Camarines Sur), 14 km Norte-sulnopan kan Siyudad nin Iriga (Camarines Sur) asin 16 km Sulnopan-Norte-sulnopan kan banwaan nin Nabua (Camarines Sur).[7]

Klima

baguhon

An klima sa Polangui tropikal na may signipikanteng mga pag-uuran[8]. Patin sa mga bulan nin tagmara, nakaeeksperiensia an banwaan nin kadakol na pag-uran. Ini man ipinagkaklasipikar bilang klimang Af(Equatorial, fully humid)[8] [9], sosog sa klasipikasyon kan Sistemang Köppen-Geiger[9]. An temperatura sa bilog na taon minasungdo sa average na 27.0 °C[8] [10]. An kasuklan kan pag-uuran sa bilog na taon minaabot sa 2688 milimetros [8] o 101.84 in(pulgada)[11].

Demograpiko

baguhon
Sensus nin Populasyon kan
Polangui
TaonTawo±% p.a.
1903 7,960—    
1918 13,327+3.50%
1939 21,086+2.21%
1948 27,623+3.05%
1960 38,374+2.78%
1970 48,586+2.38%
1975 52,541+1.58%
1980 55,610+1.14%
1990 61,556+1.02%
1995 67,314+1.69%
2000 70,451+0.98%
2007 77,122+1.26%
2010 82,307+2.40%
2015 88,221+1.33%
2020 89,176+0.21%
Toltolan: Philippine Statistics Authority[12][13][14][15]

An banwaan kan Polangui igwa nin 82,234 katawo[16] an nag-eerok(as of 2010) asin hi'bog nin katawohan na 566.46 lambang kilometro kwadrado(km2)[17]. Igwa ining ki nagtatrabahong populasyon na minaabot sa 37,247 katawo asin parabotong 54,083 katawo[18].

Istruktura kan Edad asin Pagkaintawo(Age and Sex Structure)

baguhon

Susog sa 2010 CPH Special Release para sa Banwaan kan Polangui kan NSO, sa 82,234 na naitalaan na tawo sa kaharongan, 36.1 porsyento kaini an kaakian na 15 taon pababa. Kun hihilngon naman an pagkadayon(distribusyon) kan edad asin pagkaintawo, sa 0-49 taon, 51.2 porsyento an kalalakihan. Mantang sa 50 taon paitaas, urog na dakol an kababaihan, kun saen sinda minakompuesto ki 54.4 porsyento para sa edad na iyan.[19]

Rampot na Edad(Median Age)

baguhon

An rampot na edad para sa banwang Polangui nasa 21.7 taon. Kung pag-aatidon(iaanalisar), buot sabihon, kabanga kan total na katawohan sa Polangui, hababa sa 22 taon an edad. Para naman sa mga kalalakihan an rampot na edad 21.1 taon, asin sa kababaihan 24.7 taon.[20]

Tumbas sa Pagkaintawo(Sex Ratio)

baguhon

Sa 82,234 na katawo, 50.4 porsyento an lalaki asin 49.6 porsyento an babaye. Ini nagrapot(nagresulta) nin tumbas sa pagkaintawong 101.6 na lalaki sa lambang 100 na babaye para irepresentar an gabos na edad.[20]

Tumbas nin Pagkainanga'(Dependency Ratio)

baguhon

An kabilogan na tumbas nin pagkainanga' sa Polangui nasa 70. Buot sabihon, ini naghahatag(nag-iindikar) na sa 100 nin edad-paratrabaho, igwa nin minaanga' na 61 na kaakian(young dependents), asin 9 na gurang(old dependents).[20]

Ginunuan kan Pangaran

baguhon

Kadakol na mga usipon asin suysoy an lakop manungod sa pinagkuahan kan pangaran na Polangui. An pinakaangay asin igong usip iyo na, "kaiyan na sarong matinambong kahoy na iyaon sa rona na pigtugdokan kan banwa". An mga tawo inaapod ining "Oyangue", na iyo man na panusganan kun baga sinda nagkapanralakop.

Igwa nin duwang tampad na usip manungod sa kahoy na ini. Enot, ining kahoy na Oyangue nagluluwas nin mga maliwanag asin makintab na mga bagay sa alitoktok kaini. Tuyong minaluwas iyan, an mga tawo dai makaturuhok sa kahoy ta puwede sindang mabota. [21] Ikaduwang saysay, iyong, su mga enot na nag-erok na Kastila nanumpongan ining kahoy asin ini ninda ginibong panusganan. Inaapod parati an lugar "Binanuaan" alagad ini inaapod kan mga bakong kag-erok na "Oyangue". Kan dumakol an mga tao tanganing digdi mag-erok asin naenganyar sa pakipamakal sa mga kag-erok, urog pang namidbid sa ibang rona an pangaran na "Oyangue" bilang pagtulod sa kahoy huli ta ini urog na inaako kisa kan "Binanuaan". Su mga kapag-arakian napagbalo-bagi an katagang "Oyangue" tuyo sa pagpapalipot na mga panaram. An pinakainaako kaidto asin maigot na ginagamit an "Polangue", na sa haloy nagin "Polangui" na iyong piggagamit sa ngunyan.

An saro pang suysoy, manungod sa babaying an pangaran Pulang Angui na boot sabihon sa Ingles Red Maria(Angui, saro pang gaha sa Maria). Igwa man ining duwang katungkosan. Enot, ining tema kun saen ipinapahiling an sarong babayeng nakasulot nin pula, si "Angui", kung sain ini minahira nin paggalang sa mga gurang kun inaapod siyang "Tia Angui", asin nin pagserbisyo sa mga tawo sa saodan, huling an pamamakal(marketing) sa Tagalog inaapod man na "Tiangge".[22] Ikaduwa, ining babayeng si "Angui" na muot magsulot nin pulang bado. Huli kaini, siya man ikinababangkag kan mga kalalakihan sa saiyang kagayunan. Siya mabini, matalento, masaringgaya, asin mapinadaba sa artes asin religion. Siya an, nangengenot sa mga pag-orogma kan kadaklan. Dakul na mga soltero an gustong mag-agom saiya. Kun madalaw sinda, an sinasabi, maduman ki Pulang Angui. [21]Kan dumatong an mga Kastila, si mga soldados na nag-abot, nag-hapot kan ngaran kan lugar. Su mga kag-erok, napaghona na hinahapot an ngaran ni "Pulang Angui" asin ini man iyong tinungkosan. An mga dayuhan sinurat na ngaran an "Pulangui", an pagsarama kaining ngaran, na sa kahaloyan nagin Polangui.

Toltolan

baguhon
  1. ↑ "2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President". Hulyo 7, 2021.  Check date values in: |date= (help)
  2. ↑ "Updated LGU Income Classifications(pdf)" (PDF). Bureau of Local Government Finance. Archived from the original (PDF) on 2015-04-21. Retrieved 2015-09-26. 
  3. ↑ "POLANGUI, ALBAY". Archived from the original on 2016-02-08. Retrieved Septyembre 29, 2015].  Check date values in: |access-date= (help)
  4. ↑ "Albay launches 3 festivals in June to boost tourism". Manila Standard Today. Archived from the original on 2012-06-03. Retrieved 2012-06-25. 
  5. ↑ "LGU Profile Albay Polangui"; http://dilgbicol.org/attachments/article/76/LGU_Profile_Albay_Polangui.pdf[permanent dead link]; kinua Septyembre 2, 2015
  6. ↑ 'Polangui'; http://www.philippine-islands.ph/en/polangui-albay-philippines.html Archived 2016-02-08 at the Wayback Machine.; kinua Septyembre 29, 2015
  7. ↑ "Polangui Barangays". Philippine-islands.ph Website.  Unknown parameter |kinua= ignored (help)[permanent dead link]
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 "CLIMATE: POLANGUI"; http://en.climate-data.org/location/20818/; kinua Septyembre 28, 2015
  9. ↑ 9.0 9.1 "WORLD MAP OF KOPPEN-GEIGER CLIMATE CLASSIFICATION", http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/pdf/kottek_et_al_2006_A4.pdf ;kinua Septyembre 29, 2015
  10. ↑ "CLIMATE"; http://albay.gov.ph/tourism/ Archived 2015-11-13 at the Wayback Machine.; kinua Septyembre 28, 2015
  11. ↑ http://www.fao.org/docrep/field/003/ac061e/AC061E16.htm; kinua Septyembre 28, 2015
  12. ↑ Sensus kan Populasyon (2015). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Kabuuhang Populasyon kan lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. PSA. Retrieved 20 Jun 2016. 
  13. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Kabuuhan populasyon sa lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. NSO. Retrieved 29 Jun 2016. 
  14. ↑ Mga Sensus kan Populasyon (1903–2007). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO. 
  15. ↑ "Province of Albay". Municipality Population Data. LWUA Research Division. Retrieved 17 December 2016. 
  16. ↑ "2010 CPH Special Release Municipality of Polangui(Preliminary)" (PDF). NSO Bicol website. Archived from the original (PDF) on June 11, 2014. Retrieved November 01, 2015.  Check date values in: |access-date= (help)
  17. ↑ "Population Density of Cities and Towns in Albay". SkyscraperCity Albay. Retrieved Septyemre 30, 2015.  Check date values in: |access-date= (help)
  18. ↑ "DATA ON THE TOTAL NUMBER OF BARANGAYS , ESTABLISHED & CLUSTERED/GROUPED PRECINCTS, REGISTERED VOTERS AND VOTING CENTERS" (PDF). Commission on Elections. Retrieved Septyembre 30, 2015.  Check date values in: |access-date= (help)
  19. ↑ "2010 CPH Special Release Municipality of Polangui" (PDF). National Statistics Office-Bicol. p. 1. Archived from the original (PDF) on June 11, 2014. Retrieved September 30, 2015.  Unknown parameter |kinua= ignored (help); Unknown parameter |date published= ignored (help); Unknown parameter |serial= ignored (help)
  20. ↑ 20.0 20.1 20.2 "2010 CPH Special Release Municipality of Polangui" (PDF). National Statistics Office-Bicol. p. 2. Archived from the original (PDF) on June 11, 2014. Retrieved Septyembre 30, 2015.  Unknown parameter |date published= ignored (help); Unknown parameter |serial= ignored (help); Check date values in: |access-date= (help)
  21. ↑ 21.0 21.1 Malanyaon, Jaime T.; Philippines: A History of the Bikol Region; 1991; pp 76
  22. ↑ Salceda, Felix Sr., S.; Veterans Up-Date; Vol. II, No. 1, Series 2002; retrieved at Polangui Municipal Library; October 12, 2015; pp 3

Mga panluwas na takod

baguhon
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Polangui&oldid=271406"