Mga tataramon na Filipino
- Dapit an artikulong ini sa sarong subgrupo kan pamilyang tataramon na Austronesyano. Para sa mga tataramon kan nasyon na Filipino, hilnga an Mga tataramon kan Filipinas.
An mga tataramon na Filipino (Ingles: Philippine languages, Espanyol: Las lenguas filipinas), o mga tataramon na Filipinas, sarong grupo nin tataramon na kabali sa pamilya nin tataramon na Austronesyo. Saróng kaisipan ini ni Robert Blust kan taon 1991 na pinapamugtak na an gabos na mga tataramon sa Filipinas asin Amihanan na Sulawesi,apwera sa Sama-Bajaw asin pirang mga tataramon sa Palawan, iyo an minabilog sa subpamilya kan mga tataramon na Austronesyo. Komo harani an Filipinas sa katahawan nin paglawig kan Austronesyo poon sa Pormosa, igwa ining kadiit na kaibhan pantataramon sa poco mas o menos 150 na tataramon na Filipino, na pinapamugtak an amay na pagkakaiba sa pagkawarak kan ginikanan nin mga modernong tataramon na Filipino.[2][3]
| Filipino | |
|---|---|
| Heograpikong Distribusyon | Filipinas Amihanan na Sulawesi, Indonesya Subangan na Sabah, Malaysia Isla nin Orchid, Taiwan |
| Pag-uuring panlinguwistiko | Austronesyo
|
| Protong Tataramon | Proto-Filipino |
| Mga subdibisyon |
|
| ISO 639-2 / 5 | phi |
| Glottolog | Mayo grea1284 (Greater Central Philippine)[1] |
 An mga tataramon na Filipino, per Adelaar asin Himmelmann (2005) | |
Binibilog an mga tataramon na Filipino bilang pinakagurang sa pamilya nin Austronesyo na bakong-Pormosano, na kun saen yaon pa nanggad an mga tanog na schwa asin asonansyang d-r kan proto-Austronesyo na nawarâ sa mga tataramon na Sunda-Sulawesi.
Pagkokumparar kan mga bokabularyo
baguhon| Bikol Sentral | saro | duwa | tulo | upat | tawo | harong | ayam | niyog | aldaw | ba-go | kita | ano | kalayo |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Proto-Austronesyo | isa | duSa | telu | Sepat | Cau | Rumaq | asu | niuR | qalejaw | baqeRu | i-kita | n-anu | apuy |
| Yami (Tao) | ása | dóa (raroa) | tílo (tatlo) | apat (ápat) | tao | vahay | chito | niyoy | araw | vayo | yaten | ango | apoy |
| Ibatan | asa | dadowa | tatdo | apat | tao | vahay | chito | niyoy | araw | va-yo | yaten | ango | apoy |
| Ilokano | maysa | dua | tallo | uppat | tao | balay | aso | niog | aldaw | baro | sitayo | ania | apoy |
| Ibanag | tadday | dua | tallu | appa' | tolay | balay | kitu | niuk | aggaw | bagu | sittam | anni | afi |
| Gaddang | antet | addwa | tallo | appat | tolay | balay | atu | ayog | aw | bawu | ikkanetam | sanenay | afuy |
| Pangasinense | sakey | dua, duara | talo, talora | apat, apatira | too | abong | aso | niyog | ageo | balo | sikatayo | anto | pool |
| Kapampangan | métung | adwâ | atlû | ápat | táu | balé | ásu | ngúngut | aldô | báyu | íkatamu | nánu | api |
| Tagalog | isa | dalawa | tatlo | apat | tao | bahay | aso | niyog | araw | bago | tayo (kata) | ano | apoy |
| Bikol Rinconada | əsad | darwā | tolō | əpat | tawō | baləy | ayam | noyog | aldəw | bāgo | kitā | onō | kalayō |
| Waray | usa / sayo | duha | tulo | upat | tawo | balay | ayam/ido | lubi | adlaw | bag-o | kita | ano | kalayo |
| Romblomanon | isa | duha | tuyo | upat | tawo | bayay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita | ano | kalayo |
| Asi | usa | ruha | tuyo | upat | tawo | bayay | iro | nidog | adlaw | bag-o | kita | ni-o | kayado |
| Onhan | isya | darwa | tatlo | ap-at | tawo | balay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita | ano | kalayo |
| Aklanon | isaea | daywa | tatlo | ap-at | tawo | baeay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita | ano | kaeayo |
| Kinaray-a | sara | darwa | tatlo | apat | taho | balay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita, tatən | ano | kalayo |
| Hiligaynon | isa | duha | tatlo | apat | tawo | balay | ido | lubi | adlaw | bag-o | kita, taton | ano | kalayo |
| Sugbuanon | usa | duha | tulo | upat | tawo | balay | iro | lubi | adlaw | bag-o | kita | unsa | kalayo |
| Maranaw | isa | dowa | t'lo | phat | taw | walay | aso | neyog | gawi'e | bago | tano | tonaa | apoy |
| Tboli | sotu | lewu | tlu | fat | tau | gunu | ohu | lefo | kdaw | lomi | tekuy | tedu | ofih |
| Tausug | hambuuk | duwa | tu | upat | tau | bay | iru' | niyug | adlaw | ba-gu | kitaniyu | unu | kayu |
| Mongondow | inta' | dua | tolu | opat | intau | baloi | ungku' | cekut | singgai | mo-bagu | kita | onda | tulu' |
| Gorontalo | tuwewu | duluwo | totolu | wopato | tawu | bele | 'apula | sekat | dulahu | bohu | 'ito | wolo | tulu |
| Tombulu (Minahasa) | esa | zua (rua) | telu | epat | tou | walé | asu | po'po' | endo | weru | kai, kita | apa | api |
Toltolan
baguhon- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Greater Central Philippine". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Adelaar & Himmelmann (2005)
- ↑ Mas kadakol na magkakaibang tipo nin Filipino an mahihiling sa Borneo.
Mga panluwas na takod
baguhon- Comparative vocabularies of Philippine and other Austronesian languages
- Cognate sets for Austronesian languages
Sarong saringsing na artikulo ini sa Tataramon. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.