Baybayin

Baybayin (Sayod sa Tagalog: [baeˈbaejɪn]; pre-kudlit: ᜊᜊᜌᜒ, post-kudlit: ᜊᜌ᜔ᜊᜌᜒᜈ᜔) (nakatalaan sa Unicode na alpabetong Tagalog; hilngon sa ibaba), bistado sa Visaya na badlit (ᜊᜇ᜔ᜎᜒᜆ᜔), sarong suanoy na pagsurat sa Pilipinas na ginuno sa Brahmic scripts kan Indiya asin kaenot-enoteng naitala kan kag-anom na siglo. Ini padagos pang pinaggagamit sa panshon kan pananakop kan mga Espanyol sa Pilipinas sungdong ikakagtapos kan kagsiyam na siglo. An alpabeto bantog na marhay huli ta ini maingat na naidokumento kan mga klerong Katoliko sa Pilipinas sa panahon kan pananakop.

An tataramon na baybay minakahulugan "to spell" sa Tagalog. An Baybayin maigot na dokumentado kan mga Espanyol.[4] An iba naipagsalang i-atribuir an ngaran na Alibata digdi, alagad an termino pinaggios ni Paul Rodríguez Verzosa pakatapos na pagtaralayon an mga letra kan alpabetong Arabiko (alif, ba, ta (alibata), "f" tuyong hinale para sa ayos na kapandangog).

Siring, an ibang Brahmic scripts piggagamit pa man kan man-iba-ibang grupong etniko sa Pilipinas arog kan Buhid, Hanunó'o, Kulitan asin Tagbanwa.

Karakter

vowels ᜔ a ᜀ i e ᜁ u o ᜂ

b b ᜊ᜔ ba ᜊ bi be ᜊᜒ bu bo ᜊᜓ

k k ᜃ᜔ ka ᜃ ki ke ᜃᜒ ku ko ᜃᜓᜓ

d/r d/r ᜇ᜔ da/ra ᜇ di/ri de/re ᜇᜒ du/ru do/ro ᜇᜓ

g g ᜄ᜔ ga ᜄ gi ge ᜄᜒ gu go ᜄᜓ

h h ᜑ᜔ ha ᜑ hi he ᜑᜒ hu ho ᜑᜓ

l l ᜎ᜔ la ᜎ li le ᜎᜒ lu lo ᜎᜓ

m m ᜋ᜔ ma ᜋ mi me ᜋᜒ mu mo ᜋᜓ

n n ᜈ᜔ na ᜈ ni ne ᜈᜒ nu no ᜈᜓ

ng ng ᜅ᜔ nga ᜅ ngi nge ᜅᜒ ngu ngo ᜅᜓ

p p ᜉ᜔ pa ᜉ pi pe ᜉᜒ pu po ᜉᜓ

s s ᜐ᜔ sa ᜐ si se ᜐᜒ su so ᜐᜓ

t t ᜆ᜔ ta ᜆ ti te ᜆᜒ tu to ᜆᜓ

w w ᜏ᜔ wa ᜏ wi we ᜏᜒ wu wo ᜏᜓ

y y ᜌ᜔ ya ᜌ yi ye ᜌᜒ yu yo ᜌᜓ

Halimbawang mga Usip

"ᜌᜋᜅ᜔ ᜇᜒ ᜈᜄ᜔ᜃᜃᜂᜈᜏᜀᜈ᜔᜵ ᜀᜌ᜔ ᜋᜄ᜔ ᜉᜃᜑᜒᜈᜑᜓᜈ᜔᜶"

Yamáng 'di nagkaka-unawaan, ay mag paká-hinahon.

(Malang dai nagkasisinarabotan, magtinuroninong.)

"ᜋᜄ᜔ᜆᜈᜒᜋ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜇᜒ ᜊᜒᜍᜓ"

Magtanim ay 'di birò.

(Magtanom bakong suba.)

"ᜋᜋᜑᜎᜒᜈ᜔ ᜃᜒᜆ ᜑᜅ᜔ᜄᜅ᜔ ᜐ ᜉᜓᜋᜓᜆᜒ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔ ᜃᜓ"

Mámahalin kita hanggang sa pumutí ang buhok ko.

(Kamumu'tan ta ka sagkod magputi an sakong buhok.)