Duros
An duros (Ingles: wind) iyo an bulos nin gas sa dakulang sukol. Sa kadagaan kan Kinaban, an duros iyo pigbibilog nin bulkong paghiro kan ere. An mga duros iyo harus pigkaklasipika sa saindang ispasyal na sukol, an rikas, an klase nin pwersa na minakawsa sa sainda, an mga rehiyon kun sain sindang yayaon, sagkod an saindang epekto. An pinakamakusog na naobserbahang duros sa planeta sa Sistemang Solar iyo an sa Neptune sagkod sa Saturn. An mga duros iyo may manlainlain na aspeto: belosidad (rikas kan duros); an densidad kan gas iyo yaon man; laog na enerhiya o enerhiyang duros. An duros iyo saro man na kritikal na paagi sa transportasyon para sa mga pisog, insekto, asin gamgam, na may kakayahang makapagbiyahe sa duros nin ribong mga milya.
Sa meteorolohiya, an mga duros iyo pighihiling man segun sa saindang kusog, asin an direksyon kun sain hale ini. An halipot na ragasa nin marikasong duros iyo inaapod na pagbugso. An makusog na duros nin pangtahaw na durasyon (harus sarong minuto) iyo inaapod na squalls. An halabang-durasyon na duros iyo may manlainlain na ngarang naka-asosyar sa saindang kusog, arug kan breeze, gale, bagyo, asin hurricane. An duros iyo nangyayari sa rango nin mga sukol, poon sa mga thunderstorm na minaloy nin sampolo kan minuto, hasta sa lokal na mga breeze na nahimo sa pag-init kan kadagaan asin minahaloy nin pirang oras, sagkod pasiring sa pankinabang duros na huli sa diperensya kan absorpsyon kan enerhiyang solar sa tahaw kan mga pangklimang sona sa Kinaban.
An duwang pangenot na kawsa nin dakulang-sukol na atmosperikong sirkulasyon iyo an diperensyal na pag-init sa tahaw kan ekwador asin mga polo, sagkod an pag-ikot kan planeta (epektong Coriolis). Sa tropiko, an termal na maluyang sirkulasyon sa mga kabukidan asin halangkaw na talampas iyo pwedeng magpahiro nin sirkulasyon nin monsoon. Sa mga lugar sa gilid kan kadagatan, an sea breeze/land breeze na siklo iyo pwedeng magtaong kahulugan sa mga lokal na duros; sa mga lugar na may baryenteng tereno, bukid, asin lambak, an mga breeze pwedeng madomina an mga lokal na duros.
Mga panluwas na takod baguhon
- Wind (meteorology) sa Encyclopædia Britannica
- Presenteng mapa kan mga pankinabang duros sa kadagaan
