Chu Nom
| Chữ Nôm | |
|---|---|
 | |
| Tipo | |
| Mga tataramon | Bietnames |
Panahon | mga 13th hanggan sa amay na 20th mga siglo |
Mga magurang na sistema | Mga karakter na Intsik
|
Mga tugang na sistema | Kanji, Hanja, Sawndip, Dakulang iskriturang Khitan |
An Chữ Nôm (Plantilya:Vi-nom, Plantilya:IPA-vi, literal na "Sur na mga karakter"[1]), kan amay pang panahon, inaapod man ining quốc âm o chữ nam, sarong [[logograpika]ng sistema nin panurát na pormal na piggagamit tanganing makasurat nin tataramon na Bietnames. Naggagamit ini nin estandarteng set kan klasikal na mga karakter na Intsik para irepresentar an bokabularyo nin Sino-Bietnames asin mga pirang katutubong mga tataramon na Bietnames, samantala an mga bágong mga karakter kun saen piggibó an model nin Intsik tanganing irepresentar an iba pang mga tataramon.
Miski an pormal na pagsusurat sa Bietnam na nagtapos sa klasikal na Intsik,[2] hanggan sa ika20 na siglo (apwera sa duwang diit na panlaog), halawig na piggamit an chữ Nôm sa pagitan kan ika-15 asin ika-19th na siglo kan Vietnam's cultured elite, kaiba an mga babae, para sa mga popular na mga gibó, kadaklan sa mga bersikulo. Saró sa pinakabistadong mga piyesa kan literaturang Bietnames, iyo an The Tale of Kiều, na piggibo sa chữ Nôm.
Kan 1920s, pighalí kan alpabetong Bietnames na nakabase sa latin an chữ Nôm bilang paghandá sa pagrekord para sa Bietnames. Miski na an chữ Nôm an pigtutukdó ngunyan sa mga lebel nin unibersidad level na may sistema nin edukasyon na Bietnames, piggagamit palanggad ini para sa dekorasyon, historikal asin sa halaga nin seremonyal asin simbolo kan good luck. An task kan preserbasyon asin sa pag'adal kan mga tekstong Bietnames nakasurat sa Nôm (alagad igwa man nin klasikal na tekstong Intsik hale sa Vietnam) na pigsagibo kan Institusyon kan mga pag'adal nin Hán-Nôm sa Hanoi.
Pinaghalian kan pangaran
baguhonAn tataramon nin Bietnames na chữ (karakter) hale sa tataramon nin Suanoy na Intsik na 字, na an ibig sabihon 'karakter'.[3] An tataramon nin Nôm sa chữ Nôm ibig sabihon 'Sur', asin hale ini sa tataramon nin Katahawang Intsik na 南, na ibig sabihon 'sur'.[4]
Kadakulon nin mga paagi tanganing maisurat an pangaran na chữ Nôm sa mga karakter na chữ Nôm. An tataramon nin chữ pwedeng isurat sa 字, 𫳘(⿰字宁), 𪧚(⿰字守), 𡨸, 茡, 芓, 𫿰(⿰字文), 𡦂, 佇 o 宁,samantala an Nôm pwedeng isurat nin 喃 o 諵.[5][6]
- ↑ Nguyễn, Khuê (2009). Chữ Nôm: cơ sở và nâng cao. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. p. 5.
- ↑ Nguyễn, Tri Tài (2002). Giáo trình tiếng Hán. Tập I: Cơ sở. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. p. 5.
- ↑ Nguyễn, Tài Cẩn (1995). Giáo trình lịch sử ngữ âm tiếng Việt (sơ thảo). Nhà xuất bản Giáo dục. p. 47.
- ↑ Nguyễn, Khuê (2009). Chữ Nôm: cơ sở và nâng cao. Nhà xuất bản Đại học Quốc Thành phố Hồ Chí Minh. pp. 5, 215.
- ↑ Vũ, Văn Kính (2005). Đại tự điển chữ Nôm. Nhà xuất bản Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. pp. 293, 899.
- ↑ Nguyễn, Hữu Vinh; Đặng, Thế Kiệt; Nguyễn, Doãn Vượng; Lê, Văn Đặng; Nguyễn, Văn Sâm; Nguyễn, Ngọc Bích; Trần, Uyên Thi (2009). Tự điển chữ Nôm trích dẫn. Viện Việt-học. pp. 248, 249, 866.
