Hangul

(Nakatukdo hali sa Hanja)

Plantilya:Korean writing

Hangul o Hangeul
Alpabetong Koreano
Hangeul o Chosŏn'gŭl  (tataramon?)
An pagbasa sa taas Chosŏn'gŭl; sa irarom, Hangeul
Tipo
Mga tataramonOpisyal na iskritura kan:
nagmuknaSejong an dakilá
Panahon
1443-ngunyan
DireksyonWala-padumang-tuo
ISO 15924Hang, 286
Alyas nin Unikodigo
Hangul
Pigsusurat an Hangul pahigdá, poon wala patuó. Kun susuraton patindog, poon taas pababá an sistema kan panurát miski na tuó pawala, Alagad minsan pigsusurat ini poon itaas pababá asin wala patuó.

An Hangul (/ˈhɑːnˌɡl/ HAHN-gool;[1] gikan sa Koreano na hangeul 한글 [ha(ː)n.ɡɯl]), saróng alpabetong koreano. Piggagamit ini tanganing makasurat nin tataramon na Koreano miski na ginibó ini kan ika-kaglimáng siglo sa irarom ni Sejong an dakilá.[2][3]

Mga letra baguhon

Pig-aapod na jamo (자모) an mga letra kan Hangul. Igwang 19 mga katanog asin 21 mga patanog na piggagamit sa makabagong Hangul.

Mga katanog baguhon

Piggagamit an mga minasunod na katanog sa makabagong Hangul:

  • 9 ordinaryong katanog: ㄱ, ㄴ, ㄷ, ㄹ, ㅁ, ㅂ, ㅅ, ㅇ, ㅈ
  • 5 panahunang katanog: ㄲ, ㄸ, ㅃ, ㅆ, ㅉ
  • 5 aspiradong katanog: ㅊ, ㅋ, ㅌ, ㅍ, ㅎ

Pigpapahiling kan talababa an gabos na 19 na mga katanog sa kaayusan kan alpabetikong Habagatang Koreano kaiba na an mga katumbas na Binagong Romanisasyon sa lambang letra. Pwedeng mag-iba an tanog kan mga katanog kan Hangul depende kun sinda enot o huring letra sa sarong pantig. Pirang mga katanog an nakikota lang sa enot o huring puwesto sa sarong pantig.

Mga letra (Binagong Romanisasyon)
Enot/Poon g kk n d tt r m b pp s ss (mayong tanog) j jj ch k t p h
Huri* k k n t l m p t t ng t t k t p h
Paglagom: pag-iiribahan sa paagi kan naenot na huring letra kan taramon* (itaas na hilera) pigsasayod bilang + masunod na enot na letra kan taramon** (ibabang hilera) pigsasayod bilang:

(e.g. 강루 - kang+ru = kang+nu, 있어 - iss+eo = is-seo, -합니다 - -hap+ni+da = -ham-ni-da)

Nasunod na enot na letra kan taramon** ㅇ(ng) g kk+h n t - r m p - s ss ng+h t+ch - t+ch k+h t+h p+h h
ㅎ(h) k kk+h h t - l h p - t - n t - t k t p -
ㄱ(k) k+k n+g t+g - l+g m+g b+g - t+g - ng+g t+g - t+g t+g p+g h+k
ㄴ(n) g+n - l+n m+n m+n - t+n n+n ng+n t+n - t+n t+n p+n h+n
ㄷ(d) k+d n+d t+t - l+d m+d p+d - t+t t+t ng+d t+t - t+t k+d t+t p+d h+t
ㄹ(r) g+n l+l - l+l m+n m+n - - n - r
ㅁ(m) g+m n+m t+m - l+m m+m m+m - t+m - ng+m t+m - t+m k+d t+m p+m h+m
ㅂ(b) g+b - p+p - t+b - -
ㅅ (s) - t+ch
ㅈ(j) t+ch

Pwedeng pag-saroon an mga katanog kan Hangul sa 11 kumpol na mga katanog na pirming nagluluwas sa huring puwesto kan sarong pantig. Ini an mga: ㄳ, ㄵ, ㄶ, ㄺ, ㄻ, ㄼ, ㄽ, ㄾ, ㄿ, ㅀ, asin ㅄ.

Mga patinig baguhon

Pigpapahiling kan talababa an 21 mga patanog na piggagamit sa makabagong Hangul sa kaayusan kan Habagatang Koreanong alpabeto kaiba an mga katumbas sa Binagong Romanisasayon para sa lambang letra. Dae magkasundo an mga lingguwistika sa bilang kan mga ponema kontra sa mga diptonggo sa mga patanog kan Hangul.[4]

Mga letra
Binagong Romanisasyon a ae ya yae eo e yeo ye o wa wae oe yo u wo we wi yu eu ui i
Naiibang kaso kan ㅅ(s)

sa pagsayod

shi (bakong "si")

Mga toltolan baguhon

  1. "Hangul". Dictionary by Merriam-Webster. Merriam-Webster. Retrieved 15 August 2017. 
  2. "알고 싶은 한글". 국립국어원. National Institute of Korean Language. Retrieved 4 December 2017. 
  3. Kim-Renaud 1997, p. 15
  4. Brown, Lucien; Yeon, Jaehoon (2015). The Handbook of Korean Linguistics (in Ingles). John Wiley & Sons. ISBN 1118370937.