Asteroyd
An mga asteroyd (Ingles: asteroid) iyo an mga saradit na planeta, na nasa laog kan Sistemang Solar. An mas dakulang mga asteroyd inaapod man na planetoids. An mga terminong ini makasaysayan na iinaplikar sa ano man na astronomikong bagay na naglilibot sa saldang na dai nadiskobre sa teleskopyo asin dai inobserbaran na igwa nin mga karakteristiko kan aktibong kometa arog nin ikog. Mantang nadidiskobre na an saradit na planeta na nasa luwas na nakaaagid sa mga kometa, an mga ini namidbid sa mga bagay na manonompongan sa mayor na pahang asteroid.
_mathilde.jpg)  .gif) | |
| (1) An 253 Matilde, sarong C-type na asteroyd mga 50 kilometros an lakbang, na natatakopan ning bunganga na kabanga kan sukol kaiyan. Rinetrato iyan kan 1997 kan NEAR Shoemaker. (2) Diyagram nin asteroid belt kan Sistemang Solar (3) An 2014 JO25 na mahihiling sa radar kan 2017 Earth flyby kaini. |
Sa artikulong ini, an terminong "asteroyd" nanonongod sa saradit na planeta na nasa laog kan Sistem Solar, kabale itong kaparehas na orbit sa Jupiter.
Pankagabsan na kaaraman
baguhonMinilyon na asteroyd an nag-eeksister, dakol an laglag na natatada sa mga planeta, mga hawak sa laog kan solar na nebula kan saldang na dai noarin man nagdakula nin igo tanganing magin planeta. An dakulang mayoriya kan inaapod na mga asteroid orbita sa laog kan mayor na pahang asteroid na yaon sa pag - oltanan kan mga orbita nin Mars asin Jupiter, o kaiba si Jupiter coupiter (an mga trojan na Jupiter). Minsan siring, may iba pang orbital na nag - eeksister na may dakulang populasyon, kaiba an mga bagay na harani sa kinaban. An indibiduwal na mga asteroyd klasipikado kan saindang karakteristiko, na an mayoriya nahoholog sa tolong pangenot na grupo: C-etype, M-type, asin S-type.ː. An mga ini inginaran asin sa pankagabsan iinaasosyar sa karbon-rich, metaliko, asin silicate (stony) na mga komposisyon, sa kanya - kanyang paagi. Magkakalaen na marhay an kadakulaan nin mga asteroid; an pinakadakula, Ceres, haros 6,000 kilometros an lakbang asin dakulaon tanganing makualipikar bilang sadit na planeta.
An mga asteroyd medyo bakong makatanosan an kalaenan sa mga kometa asin meteoroides. Kun manongod sa mga kometa, an pagkakalaen saro sa mga komposisyon: Minsan ngani an mga asteroid sa pangenot kompuesto nin mineral asin darakulang gapo, an mga kometa sa pangenot kompuesto nin kabokabo asin yelo. Apuera kaini, an mga asteroid nagin mas harani sa saldang, na nakaolang sa pagtalubo nin yelo. An pagkakalaen kan mga asteroid asin metodo sa pangenot sarong sokol: An mga metodo igwa nin dialekto nin sarong metro o mas kadikit pa, mantang an mga asteroid igwa nin dialekto na mas dakula kisa sa sarong metro. Sa katapustapusi, an mga meteoroid puedeng kompuesto nin arin man na kompanya o materyales na asteroido.
Saro sanang asteroid, 4 Vesta, na medyo nagpapabanaag, an parateng naheheling kan nasa madiklomon na kalangitan sana kun iyan paborableng posisyon. Sa panale, an sadit na mga asteroyd na minaagi harani sa Daga tibaad maheling kan mata sa halipot na panahon. Poon kan Marso 2020, an Minor Planet Center nagkaigwa nin impormasyon dapit sa 930,000 na saradit na planeta sa laog asin luwas kan Solar System, na an mga 545,000 kaiyan igwa nin igong impormasyon tanganing matawan nin numerong designasyon.
An Naciones Unidas nagdeklarar nin 30 Hunyo bilang Internasyonal na Aldaw nin Pag - adal sa publiko manongod sa mga asteroid. An petsa kan International Asteroid Day sineselebrar an anibersaryo kan Tunguska asteroyd sa Siberia, Rusong Pederasyon, kan Hunyo 3008.[1]
Kan Abril 2018, an B612 Foundation nagsabi na "It is 100 percent certain we'll be hit by a devastating asteroid, but we're not 100 percent sure when."[2] Dangan kan 2018, an physicist Stephen Hawking, sa saiyang libro na Brief Answers to the Big Questions, kinunsiderar na an asteroyd dakulang takot sa mga planeta.[3][4] Kan Hunyo 2018, an US National Science and Technology Council nagbabala na an America dae handa sa pagtama kaini, asin naglunsar nin "National Near-Earth Object Preparedness Strategy Action Plan bilang paghahanda.[5] Base sa mga ekperto kan United States Congress kan 2013, kaipuhan nin NASA an limang taong preparasyon bago an misyon na harangon ini.
Pagkadiskobre
baguhon
- 10 kan 1849
- 1 Ceres, 1801. (
) - 2 Pallas - 1802. (
) - 3 Juno - 1804. (
) - 4 Vesta - 1807. (
) - 5 Astraea - 1845.
- Kan 1846, nadiskobre an planetang Neptune.[6]
- 6 Hebe - Hulyo 1847.
- 7 Iris - Agosto 1847.
- 8 Flora - Oktubre 1847.
- 9 Metis - 25 Abril 1848.
- 10 Hygiea - 12 Abril 1849 ikasampulong asteroid an nakadiskubre.
- 1 Ceres, 1801. (
- 100 na asteroid kan 1868[7]
- 1,000 kan 1921
- 10,000 kan 1989
- 100,000 kan 2005[8]
- 1,000,000 kan 2020
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Kataytayan nin mga ladawan
baguhon-
An kadakulaan kan enot na sampulong asteroid na nadiskobre, kun ikokomparar sa Bulan -
An 243 Ida asin an satelayt niya na Dactyl. An Dactyl an enot na satelayt nin sarong asteroyd na nadiskobre. -
An apat na mga pinakadakulang asteroid: 1 Ceres, 4 Vesta, 2 Pallas, asin 10 Hygiea.ה. -
An mga asteroyd sa Sistemang Solar, na pigkategorar base sa dakula asin numero
Hilingon man
baguhonIba pang babasahon
baguhon- "Logarithmic graph of asteroid discoveries from 1801–2015".
- Asteroids (Audio program). In Our Time. BBC Radio 4. 3 November 2005. discussion with Monica Grady, Carolin Crawford, & John Zarnecki"
- Hilton, James L. "When did the asteroids become minor planets?". U.S. Naval Observatory. Washington, DC: United States Navy. Archived from the original on 2009-08-25. Unknown parameter
|url-status=ignored (help)
Panluwas na takod
baguhon| An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa Asteroid. |
- "Alphabetical list of minor planet names" (ASCII). Minor Planet Center. International Astronomical Union.
- "Asteroid articles in Planetary Science Research Discoveries". Planetary Science. University of Hawaii.
- "Near-Earth Object Segment". ESA Space Situational Awareness.
- "IAU Committee on Small Body Nomenclature". Astronomy Department. University of Maryland. Archived from the original on 2006-08-03. Unknown parameter
|url-status=ignored (help) - "JPL Asteroid Watch site". Jet Propulsion Laboratory. Pasadena, CA: NASA.
- "NASA Asteroid and Comet Watch site".
- "Near Earth Asteroid Tracking (NEAT)". Jet Propulsion Laboratory. Pasadena, CA: NASA. Archived from the original on 2015-10-24. Unknown parameter
|url-status=ignored (help) - "Near Earth Objects dynamic site".
- "Current map of the Solar System". Armagh Observatory. Archived from the original on 2013-04-19. Unknown parameter
|url-status=ignored (help) - "Spaceguard Centre".
- "TECA table of next close approaches to the Earth".
- Asteroid size comparisons (video; 2:40) sa YouTube
Mga toltolan
baguhon- ↑ "International cooperation in the peaceful uses of outer space". 25 October 2016.
- ↑ "Earth will be hit by an asteroid with 100 percent certainty, says space-watching group B612". 28 April 2018. Archived from the original on 27 March 2019. https://web.archive.org/web/20190327150135/https://www.inquisitr.com/4881237/earth-will-be-hit-by-an-asteroid-with-100-percent-certainty-says-space-watching-group-b612/. Retrieved on 7 February 2021.
- ↑ "Stephen Hawking feared race of 'superhumans' able to manipulate their own DNA". 15 October 2018. https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2018/10/15/stephen-hawking-feared-race-of-superhumans-able-to-manipulate-their-own-dna/.
- ↑ "Better Way To Avoid Devastating Asteroids Needed?". 18 June 2018. https://www.nytimes.com/2018/06/14/science/asteroids-nasa-nathan-myhrvold.html#permid=27500228:27506217.
- ↑ "Asteroids and adversaries: Challenging what NASA knows about space rocks". 14 June 2018. https://www.nytimes.com/2018/06/14/science/asteroids-nasa-nathan-myhrvold.html.
- ↑ "Discovery of Neptune".
- ↑ "List of asteroids classified by size".
- ↑ Division III / Working Group Committee on Small Bodies Nomenclature.
Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.