Si Teresa Magbanua y Ferraris (Oktobre 13, 1868 - Agosto 1947), na mas midbid bilang si Teresa Magbanua asin inapod na "Bisayang Joan of Arc," sarong Filipinong paratukdo asin pamayo sa militar. Namundag siya Pototan, Iloilo, Filipinas, nagretiro sa pagtukdo. Nagpakasal siya ki Alejandro Balderas, sarong mayaman na kagsadiri nin daga sa Sara, Iloilo. Kan pumutok an Rebolusyon nin 1896 sa Filipinas tumang sa Espanya, saro sana siya sa pirang babai na nag-ayon sa kabtang kan Katipunan sa Panay. An Katipunan iyo an kainot-inoting sekretong rebolusyonaryong sosyedad na pinanginotan ni Andrés Bonifacio.[1]

Teresa Magbanua
Ladawan:Teresa Magbanua.png
Pangaran kan pagkaakiTeresa Magbanua y Ferraris
Mga/PalayawNanay Isa
Nay Isa
Bisayang "Joan of Arc"
Namundag sa(1868-10-13)Oktobre 13, 1868
Pototan, Iloilo, Filipinas
Nagadan saAugust 1947 (aged 78–79)
Pagadian, Zamboanga, Filipinas
Alyansa First Philippine Republic
Katipunan
  • Kabisayaan
Serbisyo/SangayPhilippine Revolutionary Army
Taon kan Serbisyo1896–1900
RanggoBrigadier General (disputed)
Tinugon saBolo Battalion
Mga labanan/Mga giyeraRebolusyon nin Filipinas
* Laban kan Barrio Yoting
* Laban kan Sapong Hills
Gyera Filipino-Amerikano
* Laban kan Iloilo
* Laban kan Balantang
Ikaduwang Gyera Mundial
Mga RelasyonJuan Magbanua (ama)
Alejandra Ferraris (ina)
Alejandro Balderas (agom)
Perfecto Poblador (tiyo)
Pascual Magbanua (tugang)
Elias Magbanua (tugang)

Sa ibong kan pagtumang kan saiyang agom, sinundan ni Magbanua an duwa niyang nguhod na tugang na lalaki asin nagbingat nin armas tumang sa mga Espanyol,[2] na pinanginotan an mga soldados sa pakikilaban asin nanggana sa nagkapirang ralaban sa irarom kan pagboot ni Heneral Martin Delgado.[3]

Si Magbanua an minimidbid bilang an solamenteng babai na nanginginot sa mga suldados sa Kabisayaan durante kan Rebolusyon.[4] Dai nahaloy pakatapos kaini, nagbalyo si Magbanua sa pakikilaban sa kolonyal na mga hukbong Amerikano durante kan Guerra sa Filipinas.[1][5]

Saro siya sa pirang Filipino na nagin parte kan tulong paghiro kontra sa Espanya (Rebolusyon sa Filipinas, Estados Unidos sa Filipino-Amerikanong Guerra, asin Hapon sa Guerra Mundial II).[6]

Pagkagadan baguhon

Naghubo si Magbanua sa Pagadian, Zamboanga sa Mindanao pagkatapos kan Giyera Mundiyal II asin nag-istar digdi kaiba kan saiyang tugang na si Maria. Dai siya nuarin man nag-agom liwat pagkagadan ni Baldas, asin an saindang pag-agoman dai nagbunga nin mga aki. Si Magbanua nagadan sa sarong dai aram na petsa kan Agosto 1947.[7] An paglubong sa saiya inatenderan sana kan saiyang dayupot na mga katood. Mayo nin mga paisi manungod sa saiyang kagadanan kan panahon na idto.[2]

Toltolan baguhon

  1. 1.0 1.1 Henry F. Funtecha (October 20, 2006). "Nay Isa, the bravest woman fighter of Iloilo". The News Today. http://www.thenewstoday.info/2006/10/20/nay.isa.the.bravest.woman.fighter.of.iloilo.html. Retrieved on 20 June 2014. 
  2. 2.0 2.1 Christine Doran (1998). "Women in the Philippine Revolution" (PDF). Philippine Studies 46 (3): 367–368. http://ojs.philippinestudies.net/index.php/ps/article/viewFile/694/696. 
  3. Arnaldo Dumindin. "Philippine–American War, 1899-1902". Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 20 June 2014. 
  4. Tara Yap (October 17, 2012). "Visayas' Joan of Arc remembered". The Daily Guardian. Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 20 June 2014.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  5. "Teresa Magbanua: Joan of Arc of the Visayas". Experience Iloilo. Retrieved 20 June 2014. 
  6. Gloria, Baby (June 7, 2017). "5 Filipino heroines who changed Philippine history" (in en). CNN Philippines. Archived from the original on 2018-04-04. https://web.archive.org/web/20180404073235/http://cnnphilippines.com/life/culture/2017/06/07/5-filipino-heroines.html. Retrieved on 2021-03-16. 
  7. Locsin-Nava, Cecelia. "Teresa Magbauna: Woman Warrior". Review of Women's Studies. http://journals.upd.edu.ph/index.php/rws/article/viewFile/3093/2910. Retrieved on 20 June 2014.