Tataramon na Maori

Maori
	Māori
Subong sa	Nueva Zelanda
Rehiyon	Polinesya
Subong na mga parataram	157,110
Pamilya nin Tataramon	Austronesyo Malayo-Polinesyo(MP) Sentral-Subangan MP Subangan MP Osyaniko Sentral-Subangan Osyaniko Remote Osyaniko Sentral Pasipiko Subangan na Fijian-Polynesian Polinesyo Nukleyar Polinesyo Subangan na Polinesyo Sentral S. Polinesyo Tahitiko Maori; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;
Opisyal na kamugtakan
Opisyal na tataramon sa	Nueva Zelanda
Sa regulasyon kan	Komisyon nin tataramon na Māori
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-1	mi
ISO 639-2	mao (B) ; mri (T)
ISO 639-3	mri
Glotologo	maor1246
ELP	Māori
Linguaspero	39-CAQ-a
	lugar kun saen pigtataram an Māori
	Pwedeng igwang mga simbolong IPA phonetic sa Unicode sa pahinang ini. Hilingon an IPA chart para sa Ingles para sa lyabeng sa pagtaram basado sa Ingles.

An tataramon Māori o Maori (Te Reo Māori), saro sa mga nasyunal na tataramon kan Nueva Zelanda kaiba kan tataramon na Ingles. Nabibilang an naturang tataramon sa pamilya nin mga tataramon na Austronesyo,kaiba an Tagalog asin Indones. Alagad mas harani ini sa mga tataramon na subangan na Polinesyo kaiba an mga Tuamotuano asin Tahisyano.

Halimbawa kan mga Taramon

Halimbawa kan mga taramong pangkaraniwan sa Maori.

Ahau/au = Ako
Koe = Ika
Ia = Siya
Koutou = Kamo
Mātou = Kami
Ratou = Sinda
Kia ora = Hola, gracias
Ae = Iyo
Kao = Dae
Tino pai = Maurag
Tino Kino = Masamâ
Ko Rangimarie ahau = Ako si Paz
Te aha te wa? = Ano'ng oras na?
No hea koe? = Taga sain ka?
No Aotearoa ahau = Taga Nueva Zelanda ako
Kei te pehea koe? = Kumusta?
Kei te pai ahau = Mabuti naman ako
Mohio koe kei hea Tamaki Makaurau? = Aram mo daw kun saen an Auckland?
Tēna koutou katoa = Pigbabati ko an gabos
Tēna koutou = Dios mabalos

Kalendaryo

Transliterasyon

Mane - Lunes
Tūrei - Martes
Wenerei - Mierkules
Tāite - Huebes
Paraire - Biernes
Rāhoroi/Hāterei - Sabado
Rātapu/Wiki - Linggo

Opisyal

Rāhina - Lunes
Rātū - Martes
Rāapa - Mierkules
Rāpare - Huebes
Rāmere - Biernes
Rāhoroi - Sabado
Rātapu - Linggo

Bulan	Transliterasyon	Opisyal
Enero	Hānuere	Kohi-tātea
Pebrero	Pēpuere	Hui-tanguru
Marso	Māehe	Poutū-te-rangi
Abril	Āperira	Paenga-whāwhā
Mayo	Mei	Haratua
Junio	Hune	Pipiri
Julio	Hūrae	Hōngongoi
Agosto	Ākuhata	Here-turi-kōkā
Setiembre	Hepetema	Mahuru
Oktubre	Oketopa	Whiringa-ā-nuku
Nobiembre	Noema	Whiringa-ā-rangi
Disiembre	Tīhema	Hakihea

Pakukumparar kan tataramon na Māori sa ibang mga tataramon na Austronesyo

Kapansin-pansin an haros pagkakapareho kan mga bilang nin mga tataramon na Austronesyo sa lambang saro. Gusto lang ipahiling na sararô lang an pamilyang kinabibilangan kan Māori asin kan mga tataramon nakasaad sa ibaba.

Numerong Desimal	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Māori, AD 2000	tahi	rua	toru	whā	rima	ono	whitu	waru	iwa	tekau
PAN, circa 4000 BC	*isa	*DuSa	*telu	*Sepat	*lima	*enem	*pitu	*walu	*Siwa	*puluq
Tagalog, AD 2000	isá	dalawá	tatló	ápat	limá	ánim	pitó	waló	siyám	sampu
Kapampangan, AD 2000	metung	adwa	atlu	apat	lima	anam	pitu	walu	siyam	apulu
Cebuano, AD 2000	usá	duhá	tuló	upat	limá	unom	pitó	waló	siyám	napulu
Bikol Sentral, AD 2000	sarô	duwa	tolo	apat	lima	anom	pito	walo	siyam	sampulô
Indones, AD 2000	satu	dua	tiga	empat	lima	enam	tujuh	delapan	sembilan	sepuluh
Malagasi, AD 2000	irai(ka)	roa	telo	efatra	dimy	enina	fito	valo	sivy	folo
Tongan, AD 2000	taha	ua	tolu	fa:	nima	ono	fitu	valu	hiva	-fulu
Hawayano, AD 2000	kahi	lua	kolu	ha:	lima	ono	hiku	ʋalu	iʋa	-hulu

Iba pang Pagkukumparar

Igwang iba pang pagkukumparar sa mga minasunod na nakasaad na tataramon.

Māori	Tagalog	Bikol Sentral	Kapampangan	Indones	Tonga	Niue	Hāmoa	Rapa Nui	Tahiti	Rarotonga	Hawaii
rangi	/langit/	/langit/	/banwa/	/langit/	/laŋi/	/laŋi/	/laŋi/	/ɾaŋi/	/ɾaʔi/	/ɾaŋi/	/lani/
tokerau	/hangin/	/paros/	/angin/	/angin/	/tokelau/	/tokelau/	/toʔelau/	/tokeɾau/	/toʔeɾau/	/tokeɾau/	/koʔolau/
wahine	/babae/	/babaye/	/babae/	/bibi/	/fefine/	/fifine/	/fafine/	/hahine/	/vahine/	/vaʔine/	/wahine/
whare	/bahay/	/harong/	/bale/	/rumah/	/fale/	/fale/	/fale/	/haɾe/	/faɾe/	/ʔaɾe/	/hale/
matua	/matanda/	/gurang/	/matwa/	/ibu/	/motuʔa/	/motua/	/matua/	/matuʔa/	/metua/	/metua/	/makua/

Mga Toltolan

Biggs, Bruce (1994). Does Māori have a closest relative? In Sutton (Ed.)(1994), pp. 96–-105.
Biggs, Bruce (1998). Let's Learn Māori. Auckland: Auckland University Press.
Bauer, Winifred (1997). Reference Grammar of Māori. Reed.
Clark, Ross (1994). Moriori and Māori: The Linguistic Evidence. In Sutton (Ed.)(1994), pp. 123–-135.
Harlow, Ray (1994). Māori Dialectology and the Settlement of New Zealand. In Sutton (Ed.)(1994), pp. 106–-122.
Sutton, Douglas G. (Ed.) (1994), The Origins of the First New Zealanders. Auckland: Auckland University Press.

Mga Panluwas na takod

Māori Language Act 1987 Archived 2012-05-26 at Archive.is
korero.maori.nz Archived 2006-01-03 at the Wayback Machine. Māori language educational resources
Ethnologue report for Maori Archived 2012-02-26 at the Wayback Machine.
Māori Language Commission (sets definitive standards).
English and Māori Word Translator Archived 2007-01-21 at the Wayback Machine., originally developed at the University of Otago.
Ngata Māori–English English–Māori Dictionary Archived 2007-01-28 at the Wayback Machine. from Learning Media; gives several options and shows use in phrases.
Collection of historic Māori newspapers
Maori Phonology Archived 2011-07-21 at the Wayback Machine.
maorilanguage.net Learn the basics of Māori Language with video tutorials
Microsoft New Zealand Māori Keyboard
Maori Language Week (NZHistory) - includes a history of the Māori language, the Treaty of Waitangi te reo claim and 100 words every New Zealander should know
Huia Publishers, catalogue includes Tirohia Kimihia the world's first Maori monolingual dictionary for learners

↑ New Zealand Census 2006

[1] New Zealand Census 2006

[1]