Tagbanwa
An mga katutubong nin Tagbanwa iyo an saro sa pinakagurang na grupong etniko sa Filipinas, asin sa panginot manunumpongan sa sentral asin amihanan na parte kan Palawan.[1] Ipinapahiling kan pagsiyasat na an Tagbanwa posibleng gikan kan Tawong Tabon, kaya ginibo sindang saro sa orihinal na nakaistar sa Filipinas. Sinda igwa nin kayumangging kublit, maniwang, asin hunat an buhok.
Igwa nin duwang mayor na klasipikasyon susog sa saindang kinamumugtakan kun sain sinda nag-iistar. An mga Tagbanwang Sentral na yaon sa sulnopan asin subangan na baybayon kan katangaan kan Palawan. Yaraon sinda nakatiripon sa mga banwaan kan Aborlan, Quezon, asin Puerto Princesa. An Tagbanwang Calamian man, manunumpongan sa baybayon kan Baras, Isla nin Busuanga, Isla nin Coron asin sa ibang parte kan El Nido. Ining duwang sub-grupo nin mga Tagbanwa nagtataram nin magkaibang tataramon asin bakong magkaagid an mga kinatudan na gawi-gawi.[2]
An Tagbanwa igwa nin sistema nin pagsurat na bisto man sa Apurahuano. Saro ini sa mga suyat na mga sistema nin panurat kan Filipinas na piggagamit kan mga katutubong bilang saindang etnikong sistema nin panurat asin iskritura.[3] Saro man ini sa tulong etnikong grupo sa Filipinas na naggagamit pa nin suanoy na panurat gikan sa Indya na duminatong kan ika-14ng siglo o amay pa. Napasairarom man sinda sa Sultanato nin Sulu.[4]
An sarong pamilya nin Tagbanwa kompwesto nin sarong kasal na mag-agom asin an saindang mga aki. Sinda daing iba pang agom.[5] Naka-istar sinda sa kahaharongan na gibo sa kawayan asin kahoy na pusog, anahaw an atop sagkod lanob, asin kawayan an salog. Sinda nag-eerok sa sarong komunidad nin 45 hasta 500 indibidwal.[5]
Pamanang erokan baguhon
Kan 1998, an mga Tagbanwa kan isla nin Coron ginawadan nin sarong Certificate of Ancestral Domain Title (CADT) sagkod an lampas 22,000 ektarya nin kadagaan asin kadagatan. An CADT iyo an titulo sa daga asin tubig na pinag-eerokan kan komunidad nin pirang siglo. Tinatawan kaini an mga Tagbanwa nin katanosan na pangatamanan an lugar asin an mayaman na rekursos natural.[6]
Toltolan baguhon
- ↑ The Tagbanua Tribe Archived 2008-01-27 at the Wayback Machine.. Accessed August 28, 2008.
- ↑ National Commission on Indigenous People[permanent dead link].
- ↑ Protect all PH writing systems, heritage advocates groups urge Congress Inquirer.net
- ↑ Thelma B. Kintanar. Tagbanuwa (Tagbanwa, Tagbanua, Tagbanoua). Cultural Dictionary for Filipinos (Ikaduwang Edisyon). Unibersidad kan Pilipinas (2009). pahina 634
- ↑ 5.0 5.1 Thinkquest: Palawan Islands Archived 2008-12-07 at the Wayback Machine.. Accessed August 28, 2008.
- ↑ PCIJ: Tagbanua Win First Ever Ancestral Waters Claim Archived 2016-03-03 at the Wayback Machine.. Accessed August 28, 2008.
