Sundang

Bolo
Bolo
	Sarong tipikal na sundang gikan Luzon
Tipo	Kutsilyo
Ginikanang lugar	Filipinas
Service history
Mga gera	Rebolusyong Pilipino; Gerang Espanyol–Amerikano; Gerang Pilipino–Amerikano; Enot na Gerang Pankinaban; Ikaduwang Gerang Pankinaban;
Specifications
Tipo nin Tarom	Single-edged, convex blade
Tiponin puluhán	hardwood, sungay kan damulag
bainá/sheath	hardwood, sungay kan damulag

An sundang o tabak iyo an sarong gamit na may tarom, sa sarong ibong o sa manig-ibong, parati gibo sa batbat o lansang. Ini inuusar sa pag'uma, sa paghawan, paggabi, pagbungkal, pagputol nin kahoy o anoman na bagay, pagkua nin bunga o paggutol, o panlaban sa pakikihampangan sa iriwal.^[1]^[2]

An sundang inaapod man na "suit" kun anggot, asin ini sinusoksok, ngane dai makalugad, sa inaapod na sarungan o bayna na gibo sa kahoy pormado sunod sa pagkaporma kan sundang. An sundang may polong gibo sa matagas na kahoy, sa sungoy nin damulag o sa gading. Ini man parati halaba an arag kun saen iyo an sinusoksokan kan polo saka ngane dai bumaak an polo ini napupugol sa baklaw o tikala' na gibo sa pidasong tubo o siningsing na huyo'.

Dakul ining porma asin tuyong ginagamitan:

tigpas, an tarom paduko sa poro, ginagamit sa pagpakarhay kan mga gilid ba'sog sa uma. (nu. 2)
minasbad, halaba an tarom, mapanas pero tanos sana; parati pamputol nin mga sanga kan kahoy.(nu. 1)
wastari, pantusok asin panhilap.(nu. 3/7)
ginunting, maniwang asin manipis, mapanas pero garo patingag; pamputol saradit na bagay, pwede pantusok asin pwede armas.(nu.8)
bonong, halipot sana, ponggol an poro asin bakong mapanas, ginagamit panhodhod sa paggabi.(nu.5)
pisaw, halakbang an tarom, mahibog an kahawakan, an porma garo rektangulo, panputol kan mga tu'lang sa pagkakarne.(Ingles, meat cleaver)
Sundang na igwa nin sarungan
kinabasi, mataba asin mahibog an tarom, ginagamit sa pagkakarne asin pagtutulang, pamputol darakulang sanga, an poro ponggol. (nu.4)
ardabis, halipot, an panas tingag, ginagamit sa pagtrabaho sa abaka.
asyab, manipis, magian, mas tiko sa gapas, ginagamit sa pag'ani nin paroy.
gapas, manipis, magian, bakong gayo tiko o medyo hunat, ginagamit sa pag'ani nin paroy. (nu.6)
palang, mahibog an tarom, mayong panas kundi tinuyong garo putol sa poro na may kawit; gamit sa pagtapas tubo.

Historikal na kahulogan

Sinasabi na an sundang iyo an mayor na hamo ginamit sa rebolusyon Filipina laban enot sa mga Espanyol asin sumunod sa mga mananakop na Amerikano. Kan mga panahon na idto, an mga soldados may hokbit na sundang inapod na mga machetero. Kaya nagin ining simbolo sa pakikipagtumang sa mga mananakop.

Mga panluwas na takod

[1] Gamit military. Kinua 18.3.16

Toltolan

↑ Le Roy, James A. (1905). Philippine Life in Town and Country. G. P. Putnam's Sons. p. 86.
↑ Krieger, Herbert W. (1926). "The Collection of Primitive Weapons and Armor of the Philippine Islands in the United States National Museum". Smithsonian Institution United States National Museum Bulletin 137: 62–86.

Sarong tamboan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.

[Le_Roy-1] Le Roy, James A. (1905). Philippine Life in Town and Country. G. P. Putnam's Sons. p. 86.

[Krieger-2] Krieger, Herbert W. (1926). "The Collection of Primitive Weapons and Armor of the Philippine Islands in the United States National Museum". Smithsonian Institution United States National Museum Bulletin 137: 62–86.

[1]

[2]