Si Roel Ragay Degamo (Abril 29, 1966 – Marso 4, 2023) sarong Filipinong politiko na nagserbing gobernador nin Negros Oriental poon 2011 abot Hunyo 2022, dangan poon naman Oktobre 2022 hanggan kan saiyang asasinasyon kan Marso 4, 2023. Siya dati nagsirbe sa probinsya bilang bise gobernador poon 2010 sundo 2011, asin man komo konsehal munisipal nin Siaton poon 1998 abot 2007.[5]

Roel Degamo
Degamo kan 2019
Ika-20 Gobernador nin Negros Oriental
Termino
Oktobre 5, 2022[note 1] – Marso 4, 2023
Bise Gobernador Carlo Jorge Joan Reyes
Suminunod ki Pryde Henry Teves
Sinundan ni Carlo Jorge Joan Reyes
Termino
Enero 5, 2011 – Hunyo 30, 2022
Suspended: Oktobre 18, 2017 – Enero 17, 2018
Bise Gobernador Apolinario Arnaiz Jr. (2011–2013)
Edward Mark Macias (2013–2022)
Suminunod ki Agustin Perdices
Sinundan ni Pryde Henry Teves
Bise Gobernador nin Negros Oriental
Termino
Hunyo 30, 2010 – Enero 5, 2011
Governor Agustin Perdices
Suminunod ki Jose Baldado
Sinundan ni Apolinario Arnaiz Jr.
Myembro kan Siaton Konseho Munisipal
Termino
Hunyo 30, 1998 – Hunyo 30, 2007
Personal na mga detalye
Kamundagan Roel Ragay Degamo
(1966-04-29)Abril 29, 1966[4]
Siaton, Negros Oriental, Philippines
Kagadanan Marso 4, 2023(2023-03-04) (edad 56)
Pamplona, Negros Oriental, Philippines
Lulubngan Siaton, Negros Oriental, Philippines
Partido politikal Nacionalista (2018–2023)
Iba pang partido NUP (2015–2018)
PDP–Laban (until 2015)
Agom Janice V. Degamo
Dinakulaan Pamplona, Negros Oriental
Siaton, Negros Oriental
Dumaguete, Negros Oriental
Alma mater Silliman University (BS)

Sa 2010 eleksyon heneral nin Filipinas, siya nakatipon nin pinakadakul na boto para sa [Hunta Probinsyal nin Negros Oriental]]. Huli sa sunod-sunod na pagkagadan kan elehidong gobernador asin bise gobernador, si Degamo nagsakat asin nagtukaw sa pagkagobernador kan 2011. Siya nasuspendir sa pwesto kan Oktobre 2017 abot Enero 2018 huli sa orden kan Office of the Ombudsman gibo kan mga soboot pagsulmok niya nin pondong pampubliko. Saiyang naapelar asin nabangga' an suspensyon asin pagpatalsik sa saiya sa pwesto.

Si Degamo nadaog sa eleksyon gubernatoryal ki Pryde Henry Teves kan mangyari an 2022 eleksyon heneral nin Filipinas. Alagad, siya nagsangat nin reklamo elektoral kan Oktobre 2021 durante kan magboborotohan na gayo, ta may sarong kandidato nagngangaran "Ruel Degamo" na nagkandidato man asin ini saiyang pighurot sa COMELEC na anularon an kandidatura kan tawong ini komo sarong "nuisance candidate" sa tuyong ribongon an elektorado. An Commission on Elections (COMELEC) nagdesisyon a pabor saiya maski ngani an nasabing kandidato nag'apela. Nangyari an eleksyon dai pa nakakataong pinal na desisyon an COMELEC. Kan Hunyo 2022, an nadaog na si Degamo nagsa'ngat petisyon nin mandamus sa Korte Suprema na ordenan an COMELEC na resolberan an kaso.[6] Kan Oktobre 3, 2022, an COMELEC pigpanindogan an amay na desisyon kaini na haleon sa lista an "nuisance candidate" na si "Ruel Degamo" asin ilipat anoman na mga boto nakua kan Ruel saka itao bilang boto sa pangaran na "Roel" na nagresulta an pagproklanmar kan tunay na guminana sa eleksyon.[7][8]

Kan Marso 4, 2023, siya pig'asasinar nin armadong grupo sa saiyang residensya sa Pamplona, Negros Oriental.[9][10]

Buhay personal baguhon

Si Roel Ragay Degamo namundag sa Bonawon sa munisipalidad nin Siaton, Negros Oriental kan Abril 29, 1966. Nakatapos siya nin primarya asin sekundaryang edukasyon sa saiyang banwaan sa Dumaguete; dangan nakamit niya an saiyang bachelor's degree sa mechanical engineering sa Silliman University kan 1989. Siya nakapasar sa licensure examinations parehong taon.[11][4]

An balo ni Degamo si Janice Vallega-Degamo iyo an inkumbent o nakatukaw na alkalde kan Pamplona, Negros Oriental.[12]

Gobernador nin Negros Oriental (2011–2023) baguhon

Enot na apat na termino (2011–2022) baguhon

Pakatapos niya maserbihan an tadang termino ni Perdices, si Degamo naelihir sa sadiri niyang mga pagkakandidato sa tolong sunod-sunod na termino: kan 2013 (sa lindong kan PDP–Laban),[11][13] kan 2016 (sa lindong kan National Unity Party),[14][15] asin kan 2019 (sa lindong kan Nacionalista Party).[16][17]

Mga Kontrobersya baguhon

Si Degamo nakaresibi nin tolong orden sa pagpatalsik saiya sa pwesto pinaluwas kan Office of the Ombudsman durante kan siya nagtutukaw poon 2011 sundo' 2022:

  • Kan 2016, an opisina kan Ombudsman nag'orden kan paghale sa pwesto ki Degamo huli soboot sa saiyang pagmalgastar kan calamity fund para sa Typhoon Sendong taon 2011 na naghahalagang P480 milyon, alagad siya nakakua nin 60-aldaw na Temporary Restraining Order (TRO) hale sa Court of Appeals kaya nabangga an siring na orden.[18]
  • Kan 2017, si Degamo nasuspendir naman nin tolong bulan huli sa soboot sa pagsulmok kan calamity fund para sa 6.9 magnitude na linog kan 2012. Si bise gobernador Mark Macias iyo an nag'asumir sa pwesto bilang gobernador komo akting sa laog nin 90 aldaw.[19][20]
  • Kan kahurihan man nin 2017, manta siya nagseserbi kan suspensyon, an Office of the Ombudsman nagpaluwas naman nin sarong dismissal order kontra ki Degamo kan siya madeterminaran na 'guilty' nin 'grave misconduct' huli sa soboot salang pag'gamit kan 10 million na halaga nin intelligence funds kan 2013. Mantang yaon sa suspensyon, si Degamo nakakua nin Temporary Restraining Order (TRO) sa Court of Appeals kan Enero 11, 2018 tangani mabangga an dismissal order saiya alagad an Korte Suprema pinawa'ran nang bagsik an TRO niya kan Nobyembre 13, 2019. Alagad, nadukayan na amay pa palan an Court of Appeals enot nang naresolberan an kaso niya kan Septyembre 2019 na siya pinawa'ran sala, kaya siya dai napatalsik sa pwesto.[21][22][23]

Toltolan baguhon

  1. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na gD22b
  2. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na gD22a
  3. Bayoran, Gilbert (18 October 2022). "Degamo assumes post as Negros Oriental governor". The Philippine Star. Retrieved 4 March 2023. 
  4. 4.0 4.1 Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na metropost
  5. Bolledo, Jairo (March 4, 2023). "Who is Roel Degamo, the slain Negros Oriental governor?". Rappler. 
  6. Bulado, Francis Lianro (2022-06-25). "Supporters Of Degamo Staged A Prayer Vigil In Front Of Dumaguete City Capitol Against Pryde Teves". The Negros Times (in English). Archived from the original on 2023-03-25. Retrieved 2023-03-25. 
  7. De Leon, Dwight (October 3, 2022). "How Degamo unseated Teves as Negros Oriental governor months after the May 2022 polls". Rappler. https://www.rappler.com/newsbreak/explainers/how-roel-degamo-unseated-henry-teves-governor-negros-oriental-after-elections-may-2022/. 
  8. "Comelec proclaims new governor of Negros Oriental". October 4, 2022. 
  9. Pag'asasinar ki Degamo.[1]Kinua 2023-04-29.
  10. https://www.rappler.com/nation/visayas/negros-oriental-governor-roel-degamo-attack-march-4-2023/.Kinua[permanent dead link] 2023-04-29.
  11. 11.0 11.1 Pal, Alex Rey (2013-05-19). "Negros Oriental governor gets overwhelming win". Inquirer.net. Retrieved 2022-10-04. 
  12. https://www.facebook.com/MayorJanDegamo/.Kinua 2023-04-29.
  13. "Degamo, Macias proclaimed". Provincial Government of Negros Oriental. 2013-05-20. Retrieved 2022-10-04. 
  14. Lomotan, Roi (2016-05-13). "Incumbent governor, vice governor in NegOr re-elected". Philippine Information Agency. Retrieved 2022-10-04. 
  15. "Eleksyon 2016 Results: Negros Oriental, NIR". GMA News. Retrieved 2022-10-04. 
  16. Partlow, Mary Judaline (2019-05-14). "Incumbents lead race for NegOr top posts". Philippine News Agency. Retrieved 2022-10-04. 
  17. "Eleksyon 2019 Results: Negros Oriental, Region VII". GMA News. Retrieved 2022-10-04. 
  18. Espina, Michael P. (June 27, 2016). "Negros Oriental gov secures 60-day TRO vs dismissal order". Rappler. https://www.rappler.com/nation/137735-negros-oriental-governor-degamo-tro/. 
  19. Ligalig, Michael O. (18 October 2017). "Negros Oriental governor suspended for 3 months". https://www.rappler.com/nation/negros-oriental-governor-roel-degamo-suspended. Retrieved on 18 December 2020. 
  20. Nonato, Vince F. (21 October 2017). "Negros Oriental Gov. Degamo suspended for 90 days". https://newsinfo.inquirer.net/939555/philippine-news-updates-negros-oriental-gov-roel-degamo-corruption-sandiganbayan. Retrieved on 18 December 2020. 
  21. Buan, Lian (December 7, 2017). "Negros Oriental Governor Degamo again secures TRO vs dismissal order". Rappler. https://www.rappler.com/nation/190670-ombudsman-dismiss-degamo-intel-funds/. 
  22. Buan, Lian (January 15, 2018). "Ombudsman dismisses Negros Oriental governor over P10M intel fund". Rappler. https://www.rappler.com/nation/193712-negros-oriental-governor-roel-degamo-3rd-tro-ca-dismissal-order/. 
  23. "CA clears Degamo; SC appeal looms". The Negros Chronicle. January 25, 2020. Archived from the original on October 30, 2022. https://web.archive.org/web/20221030083712/https://negroschronicle.com/ca-clears-degamo-sc-appeal-looms/. Retrieved on March 29, 2023. 
  1. Degamo took his oath as governor on October 5, 2022, and held a temporary office at the Sidlakang Negros Village in Dumaguete since then. Meanwhile, Pryde Henry Teves voluntarily relinquished the governorship on October 11.[1][2] Degamo eventually assumed the position at the provincial capitol on October 17.[3]