Pagtubod na Baháʼí

An Pagtubod na Baháʼí iyo an sarong relihiyon 'relatibong bagong relihiyon', 'relihiyon kan kinaban', na pigtugdas kan ika-19 siglo na nagtutukdo kan kinakaipuhan na halaga kan gabos na relihiyon asin pagkasararo kan gabos na tawo. Pigtugdas kan Bahá‘u'lláh, ini enot na namukna sa Iran asin mga parte kan Tahaw na Sirangan, na kun saen napaatubang ini sa nagpapadagos na persekusyon magpoon kan pagkatugdas kaini. An relihiyon pigtatantyang igwang 5-8 milyon na mga tagasunod, midbid bilang Baháʼís sa bilog na kinaban na mga nasyon asin mga teritoryo.

Tukawan kan Unibersal na Harong nin Hustisya, an sentro kan gobyerno nin Baháʼís, sa Haifa, Israel

An Pagtubod na Baháʼí igwang tolong pangenot na pigura: An Báb (1819-1850), konsideradong sarong parabareta na nagtokdo sa saiyang mga parasunod na dai mahaloy an Dyos masugo nin sarong propeta na kaagid ni Jesus o Muhammad asin ginadan kan mga autoridad sa Iran kan 1850; An Baháʼu'lláh (1817-1892), na naghingakong iyo an propetang iyan kan 1863 asin napaatubang sa pagkadistiero asin pagkabilanggo sa kadaklan na parte kan saiyang buhay; asin an saiyang aking lalaki, si ’Abdu'l-Bahá (1844-1921), na pinaluwas sa pagkainkomunikado kan 1908 asin naggibo nin mga biyahe sa pagtotokdo sa Europa asin Estados Unidos. Pakagadan ni ’Abdu'l-Bahá kan 1921, an liderato kan relihiyon nahulog sa saiyang makuapong si Shoghi Effendi (1897-1957). An Bahá’ís taon-taon na naelehir lokal, rehiyonal, asin nasyonal na Espiritwal na mga Asambleya na nagkokontrol sa mga gibo - gibo kan relihiyon, asin kada limang taon ginigibo an sarong eleksyon para sa Unibersal na Harong nin Hustisya, an siyam na myembrong supremong namamahalang institusyon kan pambilog na kinaban na Bahá’í komunidad na yaon sa Haifa, Israel, harani sa Santuaryo kan Báb.

Segun sa mga katokdoan na Bahá’í, an relihiyon ihinahayag sa areglado asin progresibong paagi nin saro sanang Dios sa paagi kan mga Manifestasyon nin Dios, na iyo an kagmukna sa mayor na mga relihiyon sa kinaban sa bilog na kasaysayan; Si Budha, Hesus, asin Muhammad midbid bilang an pinakadai pa sana nahahaloy sa mga ini, bago an Báb asin Baháʼu'lláh. An mga Baháʼís ibinibilang an mayor na mga relihiyon sa kinaban na sa pundamental nagkakasararo sa katuyohan, minsan ngani nag-oolay manongod sa sosyal na mga kaugalean asin interpretasyon. Idinodoon kan Pagtubod na Baháʼí an pagkasararo kan gabos na tawo, na malinaw na isinisikwal an rasismo, seksismo, asin nasyonalismo. Sa sentro nin mga katokdoan na Baháʼí iyo an katuyohan nin nagkakasararong areglo sa kinaban na naggagarantiya sa prosperidad kan gabos na nasyon, rasa, kredo, asin klase.

Mga Surat na ipigsurat ni Baháʼu'lláh asin ipinadara sa manlaenlaen na tawo, kaiba an pirang pamayo kan estado, natitipon asin tiripon sa sarong kansyon nin Baháʼí. Kaiba sa koleksyon na ini nin teksto an mga gibo kan saiyang aking lalaki na si ʻAbdu'l-Bahá, asin kan Báb, na hinihiling na parapangenot ni Baháʼu'lláh. Mga Prominente sa mga gibo nin literaturang Baháʼí iyo an Kitáb-i-Aqdas, an Kitáb-i-çán, Mga Nagsimbag na Mga Kahapotan, asin an The Dawn-Breakers.