Organisasyon kan Nagkakasararong Nasyon para sa Edukasyon, Siyensya asin Kultura

An Organisasyon kan Nagkakasararong Nasyon para sa Edukasyon, Siyensya asin Kultura (Hinayokong apod sa Ingles: UNESCO) (Pranses: Organisation des Nations unies pour l'éducation, la science et la kultura)^[1] iyo sarong espesyalisadong ahensya kan United Nations (UN) na igwa katuyuhan na maipalakop an pankinaban na katuninungan asin seguridad sa paagi kan internasyonal na kooperasyon sa edukasyon, arte, siyensya asin kultura. Igwa ini nin 193 na miembrong estado asin 12 asosyadong miembro, siring man an mga bakong miembro sa gobyerno. Yaon sa Paris, Pransya an World Heritage Centre. An UNESCO igwa nin 53 na rehiyonal na mga opisina asin 199 nasyonal na komisyon na nagmamanehar sa panglobong pagboot kaiyan.

An UNESCO natogdas kan 1945 bilang kasalida kan Pankinàban na Komite sa Kooperasyon na Intektwal na nasa lindong kan Liga kan mga Nasyon. An itinalagang misyon kan UNESCO, na pinorma kan Ikaduwang Guerra Mundial, iyo na paoswagon an katoninongan, masusteniran na pagtalubo asin diretso nin tawo paagi sa nagluluyang pagkooperar asin pag - oolay sa tahaw nin mga nasyon.^[2]Pinagmamaigotan kaiyan an obhetong ini sa paagi kan limang mayor na programa: edukasyon, natural na mga siyensya, pantawong siyensya, kultura asin komunikasyon/information. An UNESCO nag-isponsor nin mga proyekto na nagparahay sa pagbasa asin pagsurat, nagtatao nin teknikal na pagpapatood asin edukasyon, pag'abante sa syensia, proteksyon sa independienteng media asin katalingkasan sa prensa, pagpadanay nin mga rehiyonal asin kultural na historya, asin pagpalakop nin pagkakaiba sa kultura.

Bilang pinakasentro kan pankinaban na kultura asin siyensya, an mga aktibidad kan UNESCO duminakol sa naka - aging mga taon; Nagtatabang iyan sa pagtradusir asin pagpalakop kan mga babasahon sa kinaban, nagtatabang sa pag - establisar asin seguridad kan World Heritage Sites na may koneksion sa kultura asin natural na importansia, na nagtatarabangan kan panbilog na kinaban na digital na pagkabaranga, asin naggigibo nin mahiwas na kaaraman an mga sosyedad sa paagi kan impormasyon asin komunikasyon. An UNESCO naglansar nin nagkapirang inisyatiba asin panglobong hiroan, arog baga kan Edukasyon Para sa Gabos, tanganing dugangan pa an pangenot na mga katuyohan kaiyan.

An UNESCO pinamamahalaan kan Heneral na Komperensya, komponido kan mga myembrong estado asin mga kaibahan na mga myembro, na nagtuturuparan kada duwang taon. Pig-eelehir man kaini an mga miyembro kan Executive Board, na iyo an nagpapadalagan kan gibo-gibo kan UNESCO, asin ninonombrahan lambang apat na taon an sarong Direktor-Heneral, na nagsirbe bilang pamayong administrador kan UNESCO. An UNESCO iyo sarong miyembro kan United Nations Sustainable Development Group, sarong koalisyon kan mga ahensya asin mga organisasyon kan UN na may katuyuhan na mautob an Sustainable Development Goals.

Mga Direktor-Heneral na nagsirbe sa organisasyon

Direktor-Heneral

Abot ngonyan na taon 2022, igwa nang 11 Direktor-Heneral kan UNESCO poon ini natugdas – siyam na lalaki asin duwang babae. An 11 Direktor-Heneral kan UNESCO naghale sa anom na rona' kan organisasyon: Habagatan Europa (5), Sentral Amerika (1), Norte Amerika (2), Sulnopan nin Aprika (1), Subangan Asya (1), asin Subangan Europa (1).

Hanggan ngonyan mayo pang naelihir na Direktor-Heneral naghahale sa sampolong ronang natatada sa laog kan UNESCO: Sur-subangan na Asya, Subangan Asya, Sentral asin Norteng Asya, Tangang Subangan, Norteng Aprika, Subangan Aprika, Sentral Aprika, Habagatan Aprika, Australia-Oceania, asin Habagatan Amerika.

An lista nin mga Direktor-Heneral kan UNESCO poon ini natugdas kan 1946 iyo an minasunod:^[3]

Pangaran	Nasyon	Termino
Julian Huxley	United Kingdom	1946–1948
Jaime Torres Bodet	Mehiko	1948–1952
John Wilkinson Taylor	Estados Unidos	acting 1952–1953
Luther Evans	Estados Unidos	1953–1958
Vittorino Veronese	Italya	1958–1961
René Maheu	Pransya	temporaryo 1961; 1961–1974
Amadou-Mahtar M'Bow	Senegal	1974–1987
Federico Mayor Zaragoza	Espanya	1987–1999
Koïchiro Matsuura	Japan	1999–2009
Irina Bokova	Bulgarya	2009–2017
Audrey Azoulay	Pransya	2017–Inkumbent