Si Lucrecia Faustino Reyes-Urtula (Hunyo 29, 1929 - Agosto 24, 1999) sarong Filipinang koreograpo, direktor sa teatro asin telebisyon, autor, asin parasaligsig sa mga tarok na tradisyonal. Siya an responsable sa pagbilog kan repertoryo kan Bayanihan Philippine National Folk Dance Company kan siya an nagmamato igdi. Kan 1988, nawarasan siya kan onra bilang sarong Artista nasyonal kan Filipinas sa bayle.[1][2]

Lucrecia Reyes Urtula
Kagtogdas na Direktor kan Bayanihan Philippine National Folk Dance Company.
KamundaganLucrecia Faustino Reyes
(1929-06-29)Hunyo 29, 1929
Iloilo, Philippines
KagadananAgosto 24, 1999(1999-08-24) (edad 70)
Manila, Filipinas
Trabahokoreograpo, direktor sa teatro, maestra, autor, asin parasaligsig
Mga magurangLeon S. Reyes (ama); Antonia Faustino (ina)
Mga gawad
National Artist of the Philippines

Sobra sa duwang dekada, saiyang pigsusukit an mga luma asin mga tradisyonal na bayle kan iba-ibang mga grupo etniko ngane toltol na marekord asin mata'wan buhay sa bagong interpretasyon sa entablado.

Pamilya baguhon

Namundag sa Iloilo, an mga magurang niya iyo sinda Col. Leon S. Reyes, kan Philippine Constabulary asin Antonia Faustino, sarong nurse. An napangagom niya sarong negosyante, si Dalmacio Urtula na may interes man sa kultura.[3]

Edukasyon/Karera baguhon

An saiyang pagkamoot sa pagbayle orog na nata'wan bwelo kan an saiyang ama pinag'enrol siya sa sarong klase sa ballet na kinokondukta kan sarong Ruso sa Baguio. Dangan siya nagkuang kurso sa Edukasyon na major sa Physical Education. Dakul siyang nano'dan man kan siya kinuang magtabang ni Francisca Reyes-Aquino sa pagsukit kan mga bayleng tradisyonal. Kan natapos niya an kurso niya, siya nagtukdo sa saiyang kolehiyo, an Philippine Women's University. Alagad, kan mga 1950 nagpopoon na an pagbu'kad kan nasyonalismo asin siya namate an pangangaipo na orog magmaan sa interior kan nasyon ta aram niya dakul an yaman kan mga bayleng etniko kan mga tribu-tribu na dapat madara sa liwanag, maadalan asin mata'wan kahulogan sa kinaban nin pagbayle.

Kan yaon siya sa PWU, naorganisar an Filipiniana Folk Music and Dance Committee asin ini maigot na nagsasaligsig sa mga etnikong bayle dangan magtukdo sa mga parabayle kaini na napasale sa mga kapyestahan o sa mga okasyon. Si Inday, na iyo apod ki Lucrecia, sibot na gayo sa pag'organisar nin mga bayle sa mga okasyon asin mga anibersaryo.

Sa saiyang pagpararom kan adal niya sa arte nin pagbayle, nagklase pa siya sa San Francisco University (graduate studies in dance drama), sa Martha Graham School of Modern Dance sa University of California Los Angeles (UCLA), asin sa Hanyagi School of Dancing sa Hapon.

Mga pagpasale sa luwas kan Filipinas baguhon

An grupong ini, inapod nang PWU Philippine Delegation of Dancers and Musicians, nagkaigwa nin pinakaenot na oportunidad magluwas sa Filipinas asin magpasale sa Daka, East Pakistan durante kan dakulang kapiyestahan na naapod na International Festival of Dance and Music. Ginibo kan Des. 25, 1954 sundo Enero 7, 1955, alagad igdi napangalas an grupong filipinang parabayle ta mayo makuang piyano na maakompanyar kundi gitara sana nanggad an maitao kan mga kagharong na Pakistani.

Sa pagpoon igdi, si Lucrecia Urtula hinimong masangkap an repertoryo ninda nin mga bayle asin an saindang pagsusukit nagbungang gayo ta naguno ninda mga hiro asin ikid nin tarok sa mga banwang Piktan sa Davao, nakua ninda an bayle nin oripon, bayle nin manggugubat, bayle nin prinsipeng Muslim na inapod "Singkil", na gabos ini saindang nadukayan sa Lanao asin Cotabato. An mga ini, kinaipo sanang mag'agi sa husay nin pagkokoreograpo ni Lucrecia ngani magin mga pambihirang bayle na bagay mata'wan kolor, timbre asin togtog. Kaya an mga repertoryong bayle ni Urusula iyo an nagin laman kan programang daro-dara kan Bayanihan Philippine Dance Company kan ini magpartisipar sa Brussels World Exposition kan taon 1958, asin sumunod sa Winter Garden sa Nweba York. Si Urtula nagin laman kan katakot-takot na omaw ta natawan niyang "porma, sustansya, asin maninigong kolor an mga simpleng bayleng etniko na an nakakaganyat na natural na gayon kaini mailawan asin mapamalas sa makakawiling paagi.", sabi ni Walter Terry, an kritiko sa bayle kan New York Herald Tribune.[4]

An repertoryo kan Bayanihan, na nakapukaw nin grabeng interes sa kinaban, ipigladawan na "nabukas, pasale an mga nakakabangkag na mga bayleng manggugubat kan mga banwang tagabukid, mga festival asin mga rito nin pagkasal, dangan mga bayleng malumanay na makawiwili ginuno sa panahon nin kolonisasyon nin Kastila, sinusunod kan mga bayleng gikan sa ronang Muslim, na binobodbodan kan mga ikid-ikid sa manlaenlaen na rona, asin an gabos na ini nataong biklad nin iba-ibang kolor nin mga impluensya hale sa Malaya, Indya, Tsina asin Persya. Tinatapos an programa naglaladawan kan buhay-buhay sa barrio, pagtatanom, pag'aani, pagsisira asin pagtutugdok harong.."[5]

Mga libro baguhon

  • Philippine National Dances (1946)
  • Gymnastics for Girls (1947)
  • Fundamental Dance Steps and Music (1948)
  • Foreign Folk Dances (1949)
  • Dances for all Occasion (1950)
  • Playground Demonstration (1951)
  • Philippine Folk Dances, Volumes I to VI.

Mga inatenderan na mga tiripon internasyonal baguhon

  • Dance workshops sa Sarawak asin Malaysia (1986)
  • UNESCO Workshop on the Preservation of Traditional Performing Arts in Modern Environment(Indonesia, 1982)
  • Third Festival of Asian Arts (Hongkong 1979)
  • Workshop on Philippine Dance (Hawaii 1975)

Mga pasib baguhon

  • ASEAN Tourism Association for the Best ASEAN Cultural Effort , Pattayas, Thailand (1990)
  • Tandang Sora Award for the Arts (1982)
  • Patnubay ng Sining at Kalinangan Award from the City of Man ila (1973)
  • International Women's Award in UNAP's Women of Distinction ( 1963)
  • Republic Cultural Heritage Award for Research in Folk Dancce ( 1963)
  • Pinutongan man siyang titulo, "Bai Kiokmay" (boot sabihon, pinakaaktibong prinsesa sa arte kan tribu) sa ginibong sarong antigong ritwal kan mga Mandaya nin Davao, atendido kan mga tribung Manobo kan Agusan sa atubangan nin 16 na datu. (1963)

Mga Filipinong bayle saiyang nakoreograp (1955-1988)[6] baguhon

  1. Mga Bayleng Haleng Cordillera
  • Bontoc War Dance
  • Bangibang Funeral; Dance
  • Benguet Bendeabn Victory Dance
  • Kalinga Wedding Dance
  • Ifugao Festival Dance
  • Ifugao War Dance
  • Uya-uy
  • Seven Gongs- Seven Mountains Dimupdup
  • Dance of the Seven Gongs
  • The Kalinga Maidens
  • The Hunting of the Boar
  • Talip
  • Bumayah
  • Trees of Fire
  • Ilongot Dance
  • The Rain Medains (Tinggian)
  • Kalinga- of Signs and Omens
  • Idaw
  • Tomo Lamyao
  • Tariktik
  • Banga
  • Salip
  • Tadjok
  • Cordillera
  • Palook
  • Elalay
  • Three Chieftains
  • Singlip
  • Yang Angnas
  • Pattanggok-Malachok
  • Omen of Idaw
  • Kiling
  • Pinayegpeg
  • Banawol
  • Pattong
  • Tadek

2.Mga Bayleng sa Espanyol-Europeong impluensya

  • Paseo de Iloilo
  • Rigodon
  • Paypay
  • Jota Cavitena
  • Ecos de Ermita
  • Habanera de Jovencita
  • Promenada
  • Aray
  • Polka Recreo
  • Jota Manilena
  • Tacoa y Punta
  • Manton de Manila
  • La Gallina Ciega
  • Collar de Sampaguita
  • Noche de Gala
  • Aires de Verbena
  • Pasadoble
  • Jota Espanola
  • Las Guitaras
  • Cuidado Solteron
  • Flor de Manila
  • Lazos de Amor
  • Amor, Amor
  • Umbrales en Flor
  • Danza
  • Panderetas
  • Jota Intemerena
  • Quadrille de Oro
  • Chotis
  • La Jota

3.Hindi-Malayan Muslim na mga Bayle

  • Sultana
  • Tahing Baila
  • Sagayan sa Kulong
  • Asiki
  • Si9ngkil
  • Badjao Ceremonial Dance
  • Sagayan
  • Kaprangkamanis
  • Sipa
  • Hari-raya Muslim Festival
  • Kzadoratan
  • Kuntao-silat
  • Pangalay
  • Indarapatra
  • Slav e EDance
  • Kapa-Malong malong
  • Battle with the Monsters
  • The Many Colored Vinta
  • The Voyaged
  • Vinta
  • Pangalay sa Agong
  • Mindanao Tapestry
  • The Sounds of Tuntunngan
  • Tumahik
  • Magigal
  • Paunjalay
  • The Clashing of Shields
  • Magasik
  • Linggisan
  • Tup-tup
  • Paraw-Paraw
  • Langka Silat
  • Kalilang
  • Sagayan-Unta
  • Mangalay
  • Kini-Kini
  • Kapagonor
  • Kasakat Salapa
  • Karatong
  • Kasipa sa Manggis

4.Mga Rehiyonal na Pagkaoro-iriba

  • Manday6an Festival Dances
  • Binanog-Binalyan
  • Dugaw
  • Bagobo Festival Dance
  • Blit-Bilaan
  • Ati-Atihan
  • Kadal Blila
  • Kaliga-on
  • Kanfu de Dafeng
  • Tambuli
  • Makatod
  • Kadal Tiboli
  • Kudlong-Saluray
  • Tagabili
  • Tagabili chant
  • Tagabili Walk
  • Karaliwas
  • Crab Dance
  • Mandayan Spear Dance
  • The Burning of the Village
  • The Fire Maidens
  • Babaylan
  • Pagdiwata
  • Tangongo-Ban-noy
  • Madal Tahu
  • Balyan
  • Aral Kafi
  • Uh-yayee
  • Lemlumay
  • Madal Soyou
  • K'dal Tahaw
  • Negrito Dances
  • Talek Bake
  • Talek Namu'-ay ay Panilan

Toltolan baguhon

  1. [1]neewsinfo.inquirer.net. Kinua 2019-03-14
  2. [2]www.answers.com. Kinua 2019-03-14
  3. Lucrecia Reyes-Urtula, p.337-345. The National Artists of the Philippines. Cultural Center of the Philippines and National Commission for Culture and the Arts. Anvil Publishing. 2004. ISBN 971-27-0783-0
  4. Lucrecia Reyes-Urtula, p.337-345. The National Artists of the Philippines. Cultural Center of the Philippines and National Commission for Culture and the Arts. Anvil Publishing. 2004. ISBN 971-27-0783-0
  5. Lucrecia Reyes-Urtula, p.337-345. The National Artists of the Philippines. Cultural Center of the Philippines and National Commission for Culture and the Arts. Anvil Publishing. 2004. ISBN 971-27-0783-0
  6. Lucrecia Reyes-Urtula, p.337-345. The National Artists of the Philippines. Cultural Center of the Philippines and National Commission for Culture and the Arts. Anvil Publishing. 2004. ISBN 971-27-0783-0