Lozen
Si Lozen (c. 1840 - Hunyo 17, 1889) sarong guerrero asin propeta kan Chihenne Chiricahua Apache. tugang ni Victorio, sarong prominenteng namomoon. Namundag sa bandang Chihenne durante kan mga 1840, si Lozen nagin oyon sa mga leyenda, na kayang gamiton an saiyang kapangyarihan sa pakikilaban tanganing manodan an paghiro kan kaiwal.[1] [2] James Kaywaykla, ipina sia ni Victorio sa Nana, "An buhay iyo an sakong toong kamot... na makosog bilang tawo, mas pusoan kisa kadaklan, asin tuso sa estratehiya. An Lozen sarong kalasag sa saiyang banwaan".
Lozen
| |
|---|---|
| Chihenne Chiricahua Apache parapakilaban asin propeta | |
| Personal na mga detalye | |
| Namundag | c. 1840 |
| Nagadan | Hulyo 17, 1889 Bukid nin Vernon Barracks, Alabama |
| Relasyon | Victorio (tugang) |
kampanya ni Victorio
baguhonKan 1870, si Victorio asin an saiyang bandang Apaches ibinalyo sa deplyetong kamugtakan kan San Carlos Reservisyon sa Arizona. asin an saiyang mga parasunod binayaan an reserbasyon kan mga 1877 asin nagpoon magralayag asin mansakyada, gabos mantang nag'aalsang madakop kan militar. Lozen naglaban sa kataid ni Victorio kan siya asin an saiyang mga parasunod rampaglaban sa mga Amerikano na ipinagbuot an saindang dagang tinuboan sa sulnupan na parte kan Black Mountain nin New Mexico.
Sa nagdurulag an banda asin naglaban sa pwersa kan mga Amerikano sa Guerra ni Victorio (1879-1881), si Lozen nainspirar nin kababaihan asin kaakian, nagta'wan takot, magdakit sa suring Rio Grande. Nahiling ko an sarong kahanga - hangang babayi sa magayon na kabayo - Lozen, tugang ni Victorio. Lizen na babaeng parapakilaban!", gigirumduman si James Kaywaykla, aki kan panahon na idto, nakasakay siya sa likod kan lola niya. Mas halangkaw pa sa payo niya an sulot niyang riple. Igwa nin kilyab mantang nakaitaas an tuo kaining bitis asin minakolsiwas sa abaga kan saiyang kabayo, dangan nagduko siya pasiring sa sulogan; ini na naman an pinakapayo kaini, saka nagpuon siyang maglangoy".[3]
Tolos- tolos, an ibang babae asin mga aki nagsunod sa saiya pasiring sa torrent. Kan makaabot sinda sa harayong pampang kan salog, na malipot asin basa-basa pero buhay pa, si Lozen nagduman sa ina ni Kaywaykla, si Gouyen. Kamo an nag-aakusar, ngunyan", sabi niya. Dapat akong magbalik sa mga parapakilaban", na nagtindog sa pag-ultan kan saindang kababaihan asin kaakian asin an naghoraak na kargo. ibong ni Lozen an saiyang kabayo sa kadlagan asin nagbalik sia sa mga kagamparan nia.
Susog ki Kaywaykla, "na siya, makababadil, asin makakalaban na garo lalaki, saka sa paghuna ko mas may kakayahan siyang magplano nin military stapeter kisa ki Victorio." Nagigirumduman man niya si Victorio na nagsabi, "Pagdepende ako ki Lozen arog kan ginigibo kong Nasa Nana" (an naggugurang nang patriarka kan banda).[4]
Huri nasa kampanya ni Victorio, binayaan ni Lozen an banda tanganing ibanan an bagong ina asin an saiyang umboy na bago pa sanang mamundag sa ibong kan Distudan na Desert hale sa Mejico pasiring saMescalero Apache Reservition, harayo sa mga kasakitan nin dalan.[5]
Nakisakay sa saro sanang riple, pahang pangkargamento, kutsilyo, asin tolong aldaw na suplay nin kakanon, sia nagluwas kaiba kan ina asin aki sa peligrosong pagbiahe sa teritoryo na okupado nin mga soldados asin hukbong U.S Cavalry. pagpasiring, sa takot na may maaan nin badil kun yaon sinda, ginamit nia an kutsilyo tanganing gadanon an sarong halabang gubing, asin iyan ipinabuno para sa karne.[5]
Naghabon sia nin sarong Mehikanong kabayo na may parakabayo para sa bagong ina, na nagdulag paibong sa volley nin badil. hinabon nia an kabayo kan vaquero', na nawawara bago sia makalapag. man siya nin mundo, riple, munitsyon, tamong asin kantero niya, pati na an saiyang polo. katapustapusi, itinao nia an saiyang mga sahot sa reserbang daga.
Diyan, naaraman nia na ginadan ni Mexican asin Tarahumara mga hukbo nin India sa pangengenot kan Mehikanong komandante na si Joaquin Terrazas si Victorio saka an kadaklan sa saiyang parapakilaban sa Battle of Tres Castillos, nakipaglaban sa tolong maalon na bulod sa amihanan - sirangan na Chihuaua.[5]
Pagtapos kan Mga Guerra ni Apache asin Lozen sa huring mga taon
baguhonaram kan mga nakaligtas sa saiya na kaipuhan tolos ni Lozen an Pag - oswag asin solong masakay pabalyo sa desierto, kaya dai sia makahiro nin solo pasiring sa lugar kan militar kan E.U. asin Mehikanong mga edipisyo sa bilog na nasyon. 'entra siya liwat sa banda sa Sierra Madre (sa norte-solnopan nin Chihuahua), ngonyan pinangenotan kan 74-anyos na patriarkang si Nana.
Si Lozen naglaban kay Geronimo pakatapos kan saiyang paglusob sa Itiot ni San Carlos kan 1885, sa huring kampanya kan mga gerang Apache. daing ontok na linalapag kan banda, ginamit nia an saiyang kapangyarihan tanganing hanapon an saindang mga kaiwal - E.U. asin Mehikanong mga kabalyogan. ki Alexander B. Adams sa saiyang librong Geronimo, "sia matindog na may mga takyag na nakaunat, chetep akare sa Usen, an supremong dios ni Apachen,[6] asin luway -luway na minabirik." An pamibi ni Lozen trinadusir sa libro ni Eva Ball Sa mga Aldaw nin Victorio:
Upon this earth On which we live
Ussen has Power
This Power is mine
For locating the enemy.
I search for that Enemy
Which only Ussen the Great
Can show to me.
Susog ki Laura Jane Moore sa librong Sifters, Native American Women's Lives: Kan 1885 si Geronimo asin Naiche fled duminulag an saindang pagrereparo kaiba na an 140 parasunod kabali si Lozen pakatapos na nagpoon na magsirbing makulong an mga lider sainda sa Isla kan Alcatraz. Lozen asin Dahteste nagpoon na magnegosyar nin mga tratado sa katoninongan.[7] saro na dian iyo na an mga namomoon sa Apache ibibilanggo nin duwang taon dangan magkakaigwa kan saindang katalingkasan. mga lider kan Amerika pinahale an tratado sa katoninongan asin si Lozen saka Dahteste padagos na nagnegosyar. mga rebeldeng Apache nagtutubod na makusog an saindang determinasyon sagkod na mabuyagyag ini gabos na Chiricahuas bilog asin ipinadara sa Florida. gusto nindang mag - iba giraray sa saindang paryente, kaipuhan kan Apache na magin sirangan. mga parapakilaban na Apache uminoyon na sumuko asin bugtakan nin armas an saindang takyag. akalihis nin limang aldaw, nasa tren na sinda pa - Florida.[5]
Kinua sa bilanggoan militar kan U. S. pakatapos na sumuko si Geronimo, nagbiahe si Lozen bilang preso nin guerra pasiring sa Bukid Vernon Barracs sa Alabama. kan dakul pang [8] parapakilaban na Apache, nagadan siya sa pagkainkomunikado nin tisis kadtong Hunyo 17, 1889.[1]
Sa popular na kultura
baguhon- Lozen sarong mayor na karakter sa nobelang The Hebrew Kid asin the Apache Maiden, ni Robert J. Avrech[9]
Bibliograpiya
baguhon- James Kaywaykla; Eve Ball (1970). In the Days of Victorio : Recollections of a Warm Springs Apache (in English). Tucson: University of Arizona Press. ISBN 978-0-8165-0199-1.
- H. Henrietta Stockel (2000). Chiricahua Apache Women and Children : Safekeepers of the Heritage (in English). College Station: Texas A & M University Press. ISBN 978-0-89096-921-2.
- Peter Aleshire (2001). Warrior Woman, the Story of Lozen, Apache Warrior and Shaman (in English). New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-24408-8.
Lozen sarong karakter na nakalabot sa mga Novela
baguhon- Karl Lassiter (1998). The Warrior's Path. Kensington Publishing Corporation.
- Robert J. Avrech (2006). The Hebrew Kid and the Apache Maiden. Seraphic Press. ISBN 978-0-9754382-2-0.
- John Wilson (2012). Victorio's War. Orca Book Publisher. ISBN 978-1-5546-9884-4.
- St. Clair Robredo (2016). host Gerar. ge Books.
- Philippe Morvan (2018). Ours. Calmann-Lévy. ISBN 978-2-7021-6353-5.
Hilingon pa
baguhon
Toltolan
baguhon- ↑ 1.0 1.1 Gatewood, Charles B.; Kraft, Louis (2005). Lt. Charles Gatewood and His Apache Wars Memoir. U of Nebraska Press. p. 246. ISBN 0-8032-2772-8. Error sa pag-cite: Invalid
<ref>tag; name "GatewoodKraft2005" defined multiple times with different content - ↑ Ball, Eve (19 October 2015). In the Days of Victorio: Recollections of a Warm Springs Apache. Tucson: University of Arizona Press. p. 15. ISBN 978-0-8165-3297-1.
- ↑ Kirchner, Paul (2009). More of the Deadliest Men Who Ever Lived. Boulder, Colorado: Paladin Press. pp. 99–104. ISBN 978-1-61004-694-7.
- ↑ Ph.D., Barbara Tedlock (2009). The Woman in the Shaman's Body: Reclaiming the Feminine in Religion and Medicine. Random House Publishing Group. pp. 264–. ISBN 978-0-307-57163-2.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Perdue, Theda (2001). Sifters: Native American Women's Lives. Oxford University Press. pp. 100–106. ISBN 978-0-19-803003-4. Error sa pag-cite: Invalid
<ref>tag; name "Perdue2001" defined multiple times with different content - ↑ Bartlett, ed. (1915). Geronimo's Story of His Life. Duffield. p. 10. ISBN 9780598284761.
- ↑ Kraft, Louis (2000). Gatewood & Geronimo. UNM Press. pp. 114–116, 163. ISBN 978-0-8263-2130-5.
- ↑ Stockel, H. Henrietta (2000). Chiricahua Apache Women and Children: Safekeepers of the Heritage. Texas A&M University Press. p. 75. ISBN 978-0-89096-921-2.
- ↑ Avrech, Robert J. (2006). The Hebrew Kid and the Apache Maiden. Seraphic Press. ISBN 978-0-9754382-2-0.
