Wikipedia

Lourdes J. Cruz

Si Lourdes J. Cruz (namondag kan Mayo 19, 1942) iyo sarong Filipinong biyokimiko na an saiyang pag-aadal iyo nag-ambag sa pagkakaintindi kan biyokimika nin mga tosksinong peptido gikan sa venom nin paradakop-sira asin marinong suso na Conus.[1] Sa bilog na Filipinas, siya bistadong maray bilang an Sea Snail Venom Specialist.[2] An karakterisasyon nin labing 50 na mga biyolohikal na aktibong peptido hale sa venom kan suso iyo nagin posible, sa parte, sa saiyang pag-aadal. An mga siyentipikong naguno manungod sa mga peptido na nahiling sa mga suso may aplikasyon sa diyagnostikong kagamitan para sa mga kanser asin paghaman nin mga druga para sa pagbulong nin neyorolohikal na kadinan.[3] Nag-ambag man siya sa paghaman nin mga "konotoksino" (conotoxin) bilang kagamitan sa pag-eksaminar kan aktibidad nin utak kan tawo. An saiyang kontribusyon sa siyensya iyo nagtao saiya nin nagkapirang mga gawad asin pagbisto kabali an pagigin saro sa Nasyunal na Siyentista kan Filipinas kaidtong 2006.[4]

Si Lourdes J. Cruz sa 2010 UNESCO-L’Oréal Prize for Women sa Siyensyang Gawad na Seremonya sa UNESCO Headquarters, Paris

Buhay asin edukasyon baguhon

Si Cruz iyo namondag kaidtong Mayo 19, 1942 sa Tanza, Cavite.[5] Naresibe niya an saiyang batsilyer na degri sa kimika hale sa Unibersidad kan Pilipinas, Diliman kan taon 1962 kun sain pig-adalan niya an mga trypsin inhibitors.[6] Dagos man siyang nagluwas pasiring Estados Unidos sagkod naguno an masteral asin doktoral na degri niya sa biyokimika hale sa Unibersidad kan Iowa kaidtong 1966 asin 1968. Nagtrabaho man siya sa International Rice Research Institute pagkatapos niyang makompleto parehas an undergraduate asin graduate na degri. Nakakompleto man siya nin limang-bulan na postdoktoral na posisyon sa Kansas State University.

Pag-aadal baguhon

Si Cruz nakapublikar nin labing 130 na mga akademikong papel asin igwa nin prolipikong karera sa research. Kan taon 1970, siya nagtukdo bilang sarong Asistanteng Propesor sa Kolehiyo nin Medisina, Unibersidad kan Pilipinas. Nakipagtabangan siya sa nagkapirang mga biyokimiko asin nagpoon kan saiyang pag-aadal sa Conus geographus, na iyo sarong nakakalason na paradakop-sira na suso na mahihiling sa katubigan nin Marinduque asin Mindoro sa Filipinas, na an kagat iyo nakakagadan nin sarong tawo.[6] An saiyang kagibohan iyo minapokus sa pagsuway nin mga peptido hale sa konotoksino sa venom nin suso mientras an saindang epekto dae pa nanggad aram. An saiyang pag-aadal nagbukas nin liwanag sa mga epekto nin konotoksino sa sentral na sistemang nerbo asin an saindang koneksyon sa muskular na paralisis, pagkaturog, o pagkahilo, dae pigtutuyo na paghiro, asin iba pa. Sa ngunyan, an mga konotoksinong peptido iyo importanteng maray asin ekstensibong ginagamit bilang biyokmikal na probe arug kan sa pag-eksaminar nin kalsyong kanal sa neurons asin sa pagpondo nin muskular na paghiro kapag an imbestigasyon nag-aksyon sa mga sinapso. Halimbawa, duwang klase nin konotoksino an ginagamit bilang analitikal na ahente: an "ω-conotoxin" iyo mahiwas na ginagamit sa pag-aadal nin neuronal calcium channels asin an "μ-conotoxin" iyo ginagamit sa pag-kontrol nin muskular na aktibidad ngarig maobserbahan an mga kasibotan sa sipnaso.[6]

Si Cruz nagpursigi man nin pag-aadal na minasugpon sa siyensya asin teknolohiya pasiring sa mga tios asin katutubong rural na komunidad. Kan 2001, ipiglunsar niya an inisyatibong inaapod na "Rural LINC Program" na nagtugot sa mga katutubong kababayihan sa Filipinas na magtrabaho sa sarong planta nin pagproseso nin prutas ngarig malabanan an katiosan.[7] Dugang pa kaiyan, siya an presenteng nagsisirbe bilang pamayo kan proyektong Future Earth Philippines Program, na iyo sarong kasibotan sa pagbawas nin mga kagibohan na minaresulta sa pagkakalbo nin kagubatan, pagkaraot nin mga coral reef, polusyon, sagkod iresponsableng pagmimina asin pag-uuma sa Filipinas.[8]

Mga gawad baguhon

An saiyang mga gawad iyo kabali an:[9]

  • NAST Outstanding Young Scientist Award, (1981)
  • NRCP Achievement Award in Chemistry (1982)
  • L'Oréal-UNESCO Awards for Women in Science|L'Oréal-UNESCO Award for Women in Science (2010)
  • Outstanding Women in the Nation's Services Award - TOWNS Foundation and Lions Club (1986)
  • Academician - National Academy of Science and Technology (1987)
  • Professional Achievement Award in Biochemistry - University of the Philippines Alumni Association (1991)
  • Sven Brohult Award - International Foundation Science (1993)
  • Medal of Distinction (research) - Philippine Society for Biochemistry and Molecular Biology (1994)
  • Outstanding Alumnus - University of the Philippines Chemistry Alumni Foundation (1996)
  • Gregorio Y. Zara Award in Basic Science - Philippine Association for Advancement of Science (2000)
  • Service Award - Philippine Society for Biochemistry and Molecular Biology (2001)
  • Outstanding ASEAN Scientist and Technologist Award (2001)
  • Gawad Chancellor Award for Research (2002)
  • Pigproklamar bilang Nasyunal na Siyentista - Presidente kan Republika kan Filipinas (2006)

Toltolan baguhon

  1. ↑ Tecson-Mendoza, Evelyn Mae (2010). "National Scientist Lourdes Jansuy Cruz: From Rice to Conus Research — the Journey". Philippine 3: 15–16. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.624.9381&rep=rep1&type=pdf. 
  2. ↑ Lee, Queena N. (2000). Ten outstanding Filipino scientists / Queena N. Lee-Chua. Barrio Ugong, Philippines: Published and exclusively distributed by Anvil Pub. ISBN 971-27-1022-X. OCLC 46644004. 
  3. ↑ Bjørn-Yoshimoto, Walden E.; Ramiro, Iris Bea L.; Yandell, Mark; McIntosh, J. Michael; Olivera, Baldomero M.; Ellgaard, Lars; Safavi-Hemami, Helena (2020-07-22). "Curses or Cures: A Review of the Numerous Benefits Versus the Biosecurity Concerns of Conotoxin Research". Biomedicines 8 (8). doi:10.3390/biomedicines8080235. ISSN 2227-9059. PMID 32708023. PMC: 7460000. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32708023. 
  4. ↑ "National Scientist". members.nast.ph. Retrieved 2020-11-28. 
  5. ↑ "Cruz, Lourdes J". CulturEd: Philippine Cultural Education Online (in English). Retrieved 2020-11-28. 
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 "The Pinay whose work revealed a deadly snail to be a medical wonder". FlipScience - Top Philippine science news and features for the inquisitive Filipino. (in English). 2019-06-27. Retrieved 2020-10-30. 
  7. ↑ "NATIONAL SCIENTIST LOURDES CRUZ HEADS DOST RESEARCH COUNCIL". Department of Science and Technology of the Republic of the Philippines. 3 May 2012. Retrieved 27 Nov 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  8. ↑ "Launch of Future Earth Philippines Program sets pace for Philippine sustainability | Future Earth" (in English). Retrieved 2020-11-28. 
  9. ↑ "Lourdes J. Cruz, Ph.D. - Marine Science Institute". www.msi.upd.edu.ph. Archived from the original on 2020-12-02. Retrieved 2020-10-30. 

Iba pang babasahon baguhon

Panluwas na takod baguhon

Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lourdes_J._Cruz&oldid=266650"