Lapnisan

An lapnisan, (sa Ingles inaapod na agarwood, aloeswood, eaglewood o gharuwood (sc., Aquilaria malaccensis Lam. (Thymelaeaceae)) sarong tinanom na nagpoprodyusir nin mahamyong nagsasalong na baro-baraak na kahoy, ini inuusar sa pahamot o olor, sa insenso asin man sa paggibong pigurin. Ini naporma asin nabutwa sa kahawakan basta linalaog asin iniestaran ("naimpeksyon") kan sarong klaseng "alamag" (Phialophora parasitica). Kun dai pa nauulakitan, an kahoy daing parong, malamuti an kolor; Alagad, pag an impeksyon nagpoprogreso na, an kahoy nahihilngan nin mala'tom asin aromatikong salong, inaapod na aloes resulta kan pag'impeksyon. An pagsige pag'impeksyon nabunga nin mahibog, maitom, dusok sa salong na mga karabaak na kahoy-kahoy. An dusok sa salong na ini pigpapahalagahan na gayo sa kultura nin Subangan asin Habagatan Asya gibo kan pambihirang hamyo kaini gamit sa mga insenso asin olor.

Saro sa rason na ini maipo nang marhay asin kamahalan kaini gibo kan pagpawara na kan rekursong layas na ini.^[1] Poon 1995, an Aquilaria malaccensis, an nangengenot na kuanan, nakalista sa Appendix II (madali nang mamiligrong species) kan Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora.^[2] Kan 2004, gabos na Aquilaria na species piglista na sa Appendix II. Alagad, an ibang mga nasyon may pagduda pa sa pagkatama' kan paglista kaini nin siring.^[2]

An aromatikong kalidad kan lapnisan impluwensyado kan klase nin species, geograpikong lugar namumugtakan, an sanga kaini, an troso, asin gamot na hinalean, lawig nin panahon poon naimpkesyon, asin mga metodo nin pagsaray saka pagproseso. .^[3]

Mga quilaria species na nagpoprodyusir nin agarwood

An mga ninasunod na species Aquilaria naprodyusir agarwood:^[4]

Aquilaria acuminata, makukua sa Papua New Guinea, Indonesia & Filipinas
Aquilaria apiculata, makukua sa Filipinas
Aquilaria baillonil, makukua sa Thailand asin Kambodya
Aquilaria banaensae, makukua sa Byetnam
Aquilaria beccariana, makukua sa Indonesya
Aquilaria brachyantha, makukua sa Malaysia
Aquilaria crassna makukua sa Kambodya, Malaysia, Thailand, Laos asin Byetnam
Aquilaria cumingiana, makukua sa Indonesya asin Malaysia

Aquilaria filaria, makukua sa New Guinea, sa Moluccas, asin sa Mindanao (Philippines)^[5]
Aquilaria grandiflora, makukua sa Tsina
Aquilaria hirta, makukua sa Thailand, Indonesia asin Malaysia^[6]
Aquilaria khasiana, makukua sa Bangladesh asin India.
Aquilaria malaccensis, makukua sa Indonesia, Malaysia, Laos, Thailand, asin India
Aquilaria microcarpa, makukua sa Indonesya asin Malaysia
Aquilaria rostrata, makukua sa Malaysia
Aquilaria sinensis, makukua sa China asin Laos
Aquilaria subintegra, makukua sa Thailand

Kataytayan nin mga ladawan

Nakultibar na mga lapnisan
Dai naimpeksyon na 'aquilaria wood' kaya kulang sa maitom na salong
Binakbak an ubak ngani maimpeksyon an laog kan kahoy kan "alamag" na (Phialophora parasitica)

Toltolan

↑ Broad, S. (1995) "Agarwood harvesting in Vietnam" TRAFFIC Bulletin 15:96
↑ ^2.0 ^2.1 CITES (25 April 2005) "Notification to the Parties" No. 2005/0025 Archived 30 September 2007 at the Wayback Machine.. (PDF) . Retrieved on 22 July 2013.
↑ López-Sampson, Arlene; Page, Tony (20 March 2018). "History of Use and Trade of Agarwood" (in en). Economic Botany 72: 107–129. doi:10.1007/s12231-018-9408-4. ISSN 0013-0001. https://researchonline.jcu.edu.au/58720/1/58720_L%C3%B3pez-Sampson%20and%20Page_2018.pdf.
↑ Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na Ng1
↑ [Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "[". "Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "["."] Check |url= value (help). Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 22 July 2013.
↑ [Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "[". "Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "["."] Check |url= value (help). Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 22 July 2013.

Sarong tamboan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.

[Broad-1] Broad, S. (1995) "Agarwood harvesting in Vietnam" TRAFFIC Bulletin 15:96

[CITES1-2] 2.0 ^2.1 CITES (25 April 2005) "Notification to the Parties" No. 2005/0025 Archived 30 September 2007 at the Wayback Machine.. (PDF) . Retrieved on 22 July 2013.

[:0-3] López-Sampson, Arlene; Page, Tony (20 March 2018). "History of Use and Trade of Agarwood" (in en). Economic Botany 72: 107–129. doi:10.1007/s12231-018-9408-4. ISSN 0013-0001. https://researchonline.jcu.edu.au/58720/1/58720_L%C3%B3pez-Sampson%20and%20Page_2018.pdf.

[Ng1-4] Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na Ng1

[5] [Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "[". "Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "["."] Check |url= value (help). Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 22 July 2013.

[6] [Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "[". "Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "["."] Check |url= value (help). Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 22 July 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]