Kasunduan sa Paris
An Kasunduan sa Paris (Ingles: Paris Agreement; Pranses: Accord de Paris), na mas bisto sa apod na Paris Accords o Paris Climate Accords, sarong internasyunal na tratado sa nagbabagong klima, na inadoptar kan 2015. Sakop kaini an mitigasyon, adaptasyon, asin pinansya sa nagbabagong klima. An Kasunduan pinagnegosyar nin 196 na partido sa 2015 United Nations Climate Change Conference harani sa Paris, France.
An Kasunduan sa Paris binuksan sa pirma kan 22 Abril 2016 (Earth Day) sa sarong seremonya sa New York. Pakatapos na maratipikar kan European Union an kasunduan, igwa nang supisyenteng mga nasyon an nagratipika sa Kasunduan na responsable sa greenhouse gas kan kinaban tanganing an Kasunduan magkaigwang pwersa kan 4 Nobyembre 2016. Kadtong Nobyembre 2021, 193 na myembro kan United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCC) an mga partisipante sa kasunduan. Sa apat na myembrong estado kan UNFCC na dai nagratipikar sa kasunduan, an solamenteng mayor na emitter iyo an Iran. Nag-atras an Estados Unidos sa kasunduan kan 2020, alagad nagbali liwat kan 2021.
An panhaluyan na target sa temperatura kan Kasunduan sa Paris iyo na papagdanayon an paglangkaw nin temperatura sa bilog na globo na hababa sa 2 °C (3.6 °F) na mas halangkaw sa pre-industriyal na grado, asin mas marahay kun malimitaran an pagsakat sa 1.5 °C (2.7 °F), minimidbid na ini makakaina sa mga epekto nin pagbabago sa klima. An emisyon dapat pasaditon sa pinakamadaling panahon asin maabot an net-zero sa katangaan kan ika-21 na siglo.[1] Tanganing magdanay sa ibaba nin 1.5 °C nin pangkinaban na pag-imbong, an mga emisyon kaipohan maputol nin dai mababa sa 50% sa 2030. Ini an sarong agregate kan nationally determined contributions kan lambang nasyon.[2]
Katuyohan kaini na dugangan an kakayahan nin mga myembro na makibagay sa mga epekto kan nagbabagong klima, asin makamobilisa nin hustong pinansya. Sa irarom kan Kasunduan, an lambang nasyon kaipuhan na determinaron, planuhon, asin regular na ireport an saindang mga kontribusyon. Mayong mekanismo na mapwersa sa sarong nasyon na magbugtak nin espesipikong mga puntirya sa emisyon, alagad an kada target maninigong malagpasan an nakaaging mga punterya. Kabaliktaran kan 1997 Kyoto Protocol, an pagkakaiba kan mauswag asin nag-uuswang pang mga nasyon malabo, mala ta an huri kaipuhan man na magpasunod nin mga plano para sa mga para bawasan an emisyon.
An Kasunduan pig-umaw kan mga lider pankinaban, alagad pigtuyaw na daing bagsik kan magkapirang environmentalista asin analista. Igwa nin debate manungod sa pagigin epektibo kan Kasunduan. Mantang an presenteng mga pangako sa irarom kan Kasunduan sa Paris bakong igo sa pag-abot sa ibinugtak na mga target sa temperatura, igwa nin mekanismo nin nag-uurog na ambisyon. Mapangganang nagamit an Kasunduan sa Paris sa litigasyon sa klima na nagpwersa sa magkapirang nasyon asin sa sarong kumpanya nin krudo tanganing pakusugon an paghiro sa klima.
