Mga karapatan kan katutubo sa daga
An mga karapatan kan katutubo sa daga (Ingles: Indigenous land rights) iyo an mga diretso kan mga katutubong grupo sa daga asin sa mga natural na rekurso yaon duman, magin man bilang indibidwal o bilang kolektiba, kadaklan sa mga pigkolonisang nasyon. An mga karapatan sa daga o mga karapatan na igwa relasyon sa rekurso igwa nin an pundamental na halaga sa mga sa mga katutubo huli sa dakol na rason, kabali na an: relihiyosong kahulugan kan daga, pagdesisyon-sa-sadiri, identidad, asin ekonomikong elemento.[1] An daga sarong mayor na kayamanan na ekonomiko, asin sa nagkapirang katutubong sosyedad, na naggagamit an natural na mga rekurso nin daga asin dagat an basehan kan saindang pan-arualdaw na pagbuhay, kaya an pangangaipo para sa pagsasadiri naghahali sa pangangaipo na siguraduhon an saindang akses sa mga rekurso na ini. An daga pwede man na magin mahalagang instrumento nin pamana o simbolo nin sosyal na kamugtakan. Sa dakol na katutubong sosyedad, arog baga kan dakol na Aborihinal na Australyano, an daga mahalagang marhay na kabtang kan saindang espiritwalidad asin mga sistema nin paniniwala.
An mga paghihingako sa katutubong daga pig-atubang sa manlain-lain na lebel nin kapangganahan sa nasyunal asin internasyunal na lebel puon kan mismong kapinunan nin kolonisasyon. An siring na mga paghihingako pwede ibase sa mga prinsipyo nin internasyunal na batas, kasunduan, kumon na batas, o domestikong mga konstitusyon o lehislasyon. An Aborihinal na titulo (bisto man sa apod na Katutubong titulo) sarong kumon na doktrina nin basta na an mga karapatan sa daga mga katutubo sa kostumaryong pagsasadiri nagdadanay pakatapos na maluklok an soberanya sa irarom kan setler na kolonyalismo. An legal na pagmidbid asin pagprotektar sa mga karapatan kan mga katutubo asin komunidad sa daga nagpapadagos na magin dakulang angat, kun sain an siwang sa pag-ultanan nin pormal na pagmidbid asin an mga daga na nakua asin pinamamahalaan sa kustomaryong paagi sarong dakulang gikanan nin dai pag-uswag, ralaban, asin pagkaraot nin kapalibutan.[2]
