Intramuros
An Intramuros (Latin: "sa laog kan lanob"), iyo an historikong nakapalaog sa mga lanob na syudad sagkod an pinakagurang na distrito kan Manila, an kapitolyo kan Filipinas. May hiwas ining 67 ektarya asin an namamayo digdi iyo an Pamayuhan kan Intramuros (IA), na namokna sa paagi nin Presidential Decree No. 1616, na napirmahan kaidtong 1979.[2] An katuyuhan kan IA iyo pauswagon, atamanon, pamayuhan, asin itugdok utro an mga edipisyo asin istraktura, pati na an mga kuta kan Intramuros.
Intramuros | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Patuo: Katedral kan Manila, Baluarte de San Diego, Plaza San Luís Complex, Palacio del Gobernador, Fort Santiago, Simbahan ni San Agustin | ||||||||
| ||||||||
| Mga palayaw: Gurang na Manila; An Nalalanoban na Syudad | ||||||||
| Motto: Insigne y siempre leal Distinguished and ever loyal | ||||||||
  Intramuros .svg) Intramuros .svg) Intramuros | ||||||||
| Tagboan: 14°35′29″N 120°58′25″E / 14.59147°N 120.97356°ETagboan: 14°35′29″N 120°58′25″E / 14.59147°N 120.97356°E | ||||||||
| Nasyun | Filipinas | |||||||
| Rehiyon | Metro Manila | |||||||
| Syudad | Manila | |||||||
| Kongresyunal na Distrito | Ikalimang distrito kan Manila | |||||||
| Settled | Hunyo 12, 1571 | |||||||
| Itinugdas kan | Miguel López de Legazpi | |||||||
| Pamamahala | ||||||||
| • Pamayuhan kan Intramuros | Guiller Asido | |||||||
| Hiwas | ||||||||
| • Kabuuhan | 0.67 km2 (0.26 sq mi) | |||||||
| Populasyon (2015)[1] | ||||||||
| • kabuuhan | 5,935 | |||||||
| • Densidad | 8,900/km2 (23,000/sq mi) | |||||||
| Sona nin oras | UTC+08:00 (Philippine Standard Time) | |||||||
| Zip codes | 1002 | |||||||
| Area codes | 2 | |||||||
| Websityo | intramuros | |||||||
An Intramuros iyo inaapod man na Nalalanoban na Syudad (Ingles: Walled City), asin kaidtong panahon kan mga Kastila iyo pigbisto bilang an syudad kan Manila. An apud sa mga distrito sa luwas kan lanob iyo extramuros, na may kahulugan na "sa luwas kan lanob".[3][4]
Uusipon baguhon
Pigpunan kan gobyernong kolonyal kan Kastila an pagtugdok kan pader pangdepensa kaidtong huring mga parte kan ika-16 siglo tangarig protektahan an syudad gikan sa mga parasakop. An 0.67 km2 na nakapader na syudad iyo orihinal na mahihiling sa baybayon kan Manila, sur kan laogan kan Salog Pasig. An Fort Santiago an kinaag na parabantay kan syudad kun sain an kuta kaini iyo mahihiling sa bunganga kan salog. Huli sa reklamasyon kan daga na ginibo kaidtong amay na ika-20 siglo naatras an mga pader asin kuta kaini gikan sa baybayon.
Labing nadistroso an Intramuros huli sa pagbobomba sa labanan ngarig mabawi an syudad hale sa puwersang Hapon kaidtong Ikaduwang Gerang Pankinaban. Pigpunan liwat an pagpapatugdok kan mga pader kaidtong 1951 kun nuarin idineklara an Intramuros bilang Nasyunal na Historikong Monumento, kun saen isinasagibo pa man ini hasta sa ngunyan kan Pamayuhan kan Intramuros (Intramuros Administration, IA).
Sa pagheras na Saving Our Vanishing Heritage (Isalbar An Satuyang Nawawarang Mga Pamana) na niluwas kan Global Heritage Fund kaidtong 2010, nakalista an Intramuros sa saro sa mga 12 mga lugar sa bilog na kinaban na nanganganib magaba asin mawara,[5] kun saen nasambit an dae marhay na pagpapadalagan asin paghihigot sa pag-uswag.[6]
Mga Barangay baguhon
Binibilog an Intramuros nin limang barangay na may bilang 654, 655, 656, 657 asin 658. An limang barangay na ini iyo namamayo sana sa mga naka-istar huli ta mayo sinda nin kapangyarihang ehekutibo asin pambatas. An Pamayuhan kan Intramuros (IA) an namamayo sa distrito, kabale na an pagtatao nin mga permiso, pamamayo sa bulos nin trapiko, asin iba pa.
| Barangay | Populasyon (2015) |
|---|---|
| Barangay 654 | 1,137 |
| Barangay 655 | 1,671 |
| Barangay 656 | 369 |
| Barangay 657 | 677 |
| Barangay 658 | 2,081 |
Hilingon man baguhon
Panluwas na takod baguhon
- Intramuros Administration – Opisyal na websityo
- An Intramuros sa OpenStreetMap
Toltolan baguhon
- ↑ "Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population". Philippine Statistics Authority. Archived from the original on October 10, 2017. Retrieved July 11, 2017.
- ↑ "Presidential Decree No. 1616, s. 1979". Official Gazette of the Republic of the Philippines. Archived from the original on November 14, 2017. Retrieved July 12, 2017.
- ↑ Journal of American Folklore, Volumes 17-18. United States: American Folklore Society. 1904. p. 283. ISBN 1248746058. Retrieved 2012-08-12.
- ↑ O'Connell, Daniel (1908). Manila, the Pearl of the Orient. Manila Merchants' Association. p. 20. ISBN 0217014798. Retrieved 2012-08-12.
- ↑ "Global Heritage in the Peril: Sites on the Verge". Global Heritage Fund. Archived from the original on August 20, 2012. Retrieved August 25, 2012.
- ↑ Angeles, Rose Beatrix C. (July 9, 2008). "Intramuros, Manila". 'Philippine Daily Inquirer'. http://globalnation.inquirer.net/mindfeeds/mindfeeds/view/20080709-147344/Intramuros-Manila. Retrieved on August 25, 2012.
