Ido (tataramon)

An Ido /ˈiːdoʊ/ sarong tataramon na hinaman sana, bakong natural. Gikan ini sa inapod na Repormadong Esperanto, na pinagmukna na ini magin sarong unibersal na katuwang na lenggwahe para sa mga parataram na iba-iba an ginikanan asin iba-iba an tinataram na taramon. Ini pinagbahan na magin regular pag'abot sa gramatika, ortograpiya, asin lehikograpiya, asin, orog na, sarong dila na pasil na mano'dan asin gamiton. Sa siring na sentido, klasipikado ining sarong internasyonal na katuwang na lenggwahe. Sa gabos na mga nagsangang paghingoa nin paggibo nin mga tataramon, an Ido an matryumpo. An mga nagsanga sa Esperanto inaapod na Esperantidos.

Ido
Pagsayod	IPA: [ˈido]
Ginibo kan	Delegation for the Adoption of an International Auxiliary Language
Petsa	1907
Setting asin pangagamitan	International auxiliary language
Users	100–200 (2000)
Pakinabang	Ginibong tataramon International auxiliary language Proto-Esperanto Esperanto Ido
Mga pinagkuahan/Toltolan	based on Esperanto1894
Opisyal na kamugtakan
Sa regulasyon kan	Uniono por la Linguo Internaciona Ido
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-1	io
ISO 639-2	ido
ISO 639-3	ido
Glotologo	Mayo
Linguaspero	51-AAB-db

An Ido namukna kan 1907 huli sa pagma'wot na mabakle' an mga pighuhuna' na mga kakundian nahihiling sa Esperanto, na an huri tinogdas pa kan 20 anyos nang nakaagi ngarig mapadali an komunikasyon internasyonal. An pangaran kan lenggwahe sinususog an ginikanan sa Esperantong kataga' na "ido", "ogbon", huli ta "aki" ini kan Esperanto. Pakamundag kaini, an Ido nakakua nin suporta sa komunidad kan mga parataram Esperanto, alagad kan an saro sa masogsog asin maimpluensyang paratulod kaini kan 1914 na si Louis Couturat nagadan, nagluya an popularidad. Duwa an rason kaini: nagkabaranga' an mga suportador ta dakul na mga siring na mga proyekto pinagkasiribotan, asin huli ta kulang pagkagami-aw kan publiko sa Ido bilang kandidato kuta na lenggwaheng pan'intedrnasyonal. Ngonyan naman lang na igwa nang internet na an Ido nakakakua naman nin taga'anduyog.

Tiripon kan mga paraanduyog kan Ido kan 1922

An Ido nagamit nin parehong 26 na letra kan sa Ingles (Latin) na alpabeto na mayo nin may kaldit. Kinukua kaini an bukabularyo niya sa Ingles, Pranses, Aleman, Italyano, Latin, Ruso, Espanyol, asin Portuges asin mas nasasabotan orog na kan mga nag'adal na nin Esperanto.

Magkapira nang mga obra sa literatura an napalis na sa Ido, arog kan The Little Prince asin an Ebanghelyo ni San Lucas. Kan taon 2000, ginagaom na mga 100-200 na parataram an igwa sa Ido.