Gaspara Stampa

Si Gaspara Stampa (1523 – 23 Abril 1554) sarong Italyanong poeta o pararawit. Siya konsideradong Italyanong poeta na pinakamahusay sa panahon nin Italyanong Renaissance asin kan iba pa ngani iyo an Italyanong babaeng poeta na pinakamahusay sa gabos na panahon.

Biograpiya

Kurit ki Gaspara Stampa, 1738, ni Daniel Antonio Bertoli/Felicitas Sartori. Achille Bertarelli Print Collection, Castello Sforzesco, Milan.

An ama ni Stampa, si Bartolomeo, dati taga Milan, sarong alahero asin paratinda nin bulawan sa Padua, kun saen siya namundag kaiba saiyang mga tugang, si Cassandra asin Baldassarre. Kan si Gaspara walo an edad, saiyang ama nagadan asin an ina niya, si Cecilia, naghubo' sa Venice kairiba mga aki, na saiyang pigpaadal sa literatura, musika, asin historya, asin pagpintura. Si Gaspara asin Cassandra mahusay sa pagkanta asin pagkawat nin lute, na posible huli sa pagtraining ki Tuttovale Menon.

Amayon pa, an pagharongon kan pamilya ni Stampa nagin tiriponan kan mga bantogan na mga parasurat, mga pintor asin mga musiko. Igwang ebidensya na sin Gaspara mismo sarong musiko asin kinakawat sadiring mga komposisyon niya..

Kan magadan tugang niyang lalaki kan 1544, gusto na kuta siyang magmadre. Alagad, pakaaagi kan krisis na ini, siya nagbalik sa sinasabing "la dolce vita" (mahamis na pagbuhay) sa Venice. Kan 1550, si Stampa nangagin myembro kan Accademia dei Dubbiosi sa pangaran na "Anaxilla."

Sa panahon na ini, nagkaigwa siya nin relasyon na maimbong ki Count Collaltino di Collalto. Igdi sa lalaking ini, saiyang ipigdulot an kadaklan kan mga 311 na rawitdawit niyang sinururat. An interes kan count naglipot seguronhuli sa parating paglayag sa dagat pahaleng Venice. An relasyon ninda napatod kan 1551.

Huli kaini, si Stampa nag'agi depresyon, alagad an bunga man kaini siya nagparasurat logod nin mga magagayon, mga intelihente asin makatanyog na mga rawit na nagpahiling kan saiyang paglingaw ki Collaltino, na nagmukna saiya nin hararom na reputasyon, mantang si Collaltino daa narurumdoman na sana huli sa pangaran ni Gaspara na bantogan na. An minater niyang kulog sa puso ginamit niyang magpakusog kan boot niya sa pagsurat nin mga magagayon na rawitdawit.

Sa pag'ultan nin 1551 asin 1552, si Stampa nagbuhay nin matuninong asin ta siya nagpoo n naman nin relasyon ki Bartolomeo Zen. Durante kan 1553 asin 1554, nag'agi siya nin pagro'ro' kan salud , kaya nag'estar ngona sa Florence, ta naglalaom an klimang banayad duman makakumay saiya. Nagbalik siya sa Venice alagad tinamaan saiya nin kalenturang makuri, asin pakalihis nin 15 aldaw siya nautsan na, Abril 23, 1554 kaidto.

Literatura

An atubangan na pahina kan ki Gaspara Stampa'ng Rime, 1554

An enot na edisyon kan rawitdawit ni Gaspara, Rime di Madonna Gaspara Stampa, sarong publikasyon pustoma na napaluwas kan Oktubre 1554 ni Plinio Pietrasanta, sarong parapaimprentang Venetiano. An kadamotan pinagpakarhay kan saiyang tugang na si Cassandra. May pagdulot ini ki Giovanni Della Casa.

An katiponan kan ki Stampa'ng mga rawitdawit yaon sa porma nin diary: si Gaspara nagpapahayag nin kaogmahan asin pagkaribaraw man nin puso, asin an saiyang 311 na rawit masasabi na sarong sa pinakaimportanteng katiponan nin rawitdawit nin sarong babae sa ika-16 na siglo.

An poetang Aleman na si Rainer Maria Rilke, naonambitan si Gaspara sa pinakaenot niyang Duino Elegies; na iyo man ngani na konsideradong pinakamahusay na obra niya.

Bibliograpiya

• Gaspara Stampa (c.1523-1554), Other Women's Voices, Retrieved on April 17, 2008
• Stampa, Gaspara (2010). The Complete Poems: The 1554 Edition of the "Rime," a Bilingual Edition. Jane Tylus (trans.). Chicago, Illinois: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-77071-0. 
• Stefano Bianchi, La scrittura poetica femminile nel Cinquecento veneto: Gaspara Stampa e Veronica Franco, Manziana: Vecchiarelli, 2013. ISBN 978-88-8247-337-2
• Stampa, Gaspara; Lillie, translated by Laura Anna Stortoni & Mary Prentice (1994). Laura Anna Stortoni and Mary Prentice Lillie, ed. Gaspara Stampa: Selected Poems. New York: Italica Press. ISBN 0934977372.
• Laurie Stras, Women and Music in Sixteenth-Century Ferrara, Cambridge Univ Press, 2018 (online), ISBN 9781316650455, online access at https://doi.org/10.1017/9781316650455