Tataramon na Lun Bawang
Kabali an tataramon na pigtataram kan mga Lun Bawang (o Lundayeh) sa pamilya nin Malayo-Polinesyo. An enot na pigpublikar na materyales na buong pigsurat sa tataramon na Lun Bawang iyo an pagpapalis-taramon kan Bibliya kadtong 1982, na kun saen pig'aapod ining Bala Luk Do.[2]pigkonstruk an Diksyunaryong Lun Bawang–Ingles kan 1969 sa Unibersidad kan Washington.[3] An diyalektos kan tataramon na Lun Bawang, an Kemaloh Lundayeh, sa ngunyan lang (2006) pigkompayl paduman sa diksyunaryong bilinguwal kan tataramon na Lundayeh asin Ingles.[4] Pangenot an tataramon na Lun Bawang na saróng tataramon na pataram. Igwa man nin diit na pig'imprintar na nakasurat na materyales sa tataramon na ini na dae naisurat kan mga misyunaryo o kan mga linguwista. Nagsasangli an pataram na kultura kan mga tawo nin Lun Bawang , sa aksesibilidad kan mga ini sa Internet asin sa Facebook. "Putoh" an alternatibo kaining apod sa Subangang Kalimantan.[5]
| Lun Bawang | |
|---|---|
| Lundayeh | |
| Sur na Murut | |
 Mga kolekta nin mga katagâ sa Ingles asin an palis-tataramon kaini sa Ida'an, Bisaya asin sa Adang Murut (Lun Bawang) kan 1860 ni Spenser St. John | |
| Katutubo sa | Malaysia, Brunei, Indonesya |
| Rehiyon | Sarawak, Sabah, Temburong, Norteng Kalimantan |
Katutubong mga parataram | (48,000 (2007 in Indonesia; no date Malaysia) dagdag an 6,000 Putoh pigbanggit 1981)[1] |
Austronesyo
| |
| Mga Diyalekto |
|
| Mga kodigo nin tataramon | |
| ISO 639-3 | lnd – inklusibong kodigoIndividual code: put – Putoh |
| Glotologo | lund1271 |
 Distribusyon Heograpiko kan mga parataram nin Lun Bawang/Lundayeh | |
Halimbawá baguhon
Pangadyi sa kagurangnan (Ama niamo) baguhon
O Taman kai luk bang surga, dó ngadan-Mu uen ngerayeh. Idi imet-Mu uen ngaching, idi luk pian-Mu mangun bang taná kudeng bang surga. Maré nekai acho sini akan luk petap. Idi maré dó ratnan amung-amung baleh kai mepad kudeng kai pangeh nemaré ddó ratnan amung-amung baleh dulun. Idi aleg nguit nekai amé bang luk nutun, iamdó muit nekai ratnan luk dat. Amen. Ngacheku Iko luk kuan imet idi lalud idi rayeh maching ruked-ruked peh. Amen. [6]
- Salin sa tataramon na Ingles:
Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name. Thy kingdom come, Thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread, and forgive us our sins, as we forgive those who sin against us. Do not lead us into temptation, but deliver us from evil. Amen. For the kingdom, the power, and the glory, are Yours now and forever. Amen. (Mateo 6:9-13)
Fonolohiya baguhon
Igwang 6 na mga patanog, 18 na mga konsonante o katanog asin 5 mga diptonggo sa tataramon na Lun Bawang.[7]
| Bilabial | Dental | Alveolar | Post- Alveolar |
Palatal | Velar | Glottal | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nasal | m /m/ | n /n/ | ng /ŋ/ | |||||||||||||||
| Plosive | p /p/ | b /b/ | bp /b͡p/ | t /t̪/ | d /d/ | k /k/ | g /ɡ/ | gk /ɡ͡k/ | /ʔ/ | |||||||||
| Affricate | c /d͡tʃ/[8] | |||||||||||||||||
| Fricative | s /s/ | /ɣ/ | h /h/ | |||||||||||||||
| Approximant | l /l/ | r /r/ | y /j/ | w /w/ | ||||||||||||||
Segun ki Blust (2006), igwang mga seryo an Lun Dayeh kan mixed-voiced stops, [b͡p, d͡tʃ, ɡ͡k] na parehas kan mga yaon sa Kelabit, alagad mayo ining saróng simpleng [tʃ].
| Langkaw | Atubangan | Sentral | Likod |
|---|---|---|---|
| Sarado | i /i/ | u /u/ | |
| Mid | e /e, ɛ/ | e /ə/ | o /o, ɔ/ |
| Buka | a /a/ |
| Ortograpiya | IPA |
|---|---|
| ai | /ai̯/ |
| au | /au̯/ |
| ia | /i̯a/ |
| ou | /ou̯/ |
| ui, oi | /ɔʏ̯/ |
Toltolan baguhon
- ↑ Lun Bawang sa Ethnologue (18th ed., 2015)
Putoh sa Ethnologue (18th ed., 2015) - ↑ Peter Martin, ed. (2008), Educational Discourses and Literacy in Brunei Darussalam (PDF), 11 (2), University of East London, London, UK: The International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, p. 207, doi:10.2167/beb494.0, ISSN 1367-0050, Unknown ID 1367-0050/08/02 206-20, retrieved 2010-09-25[permanent dead link]
- ↑ James L. Deegan, ed. (2006), Report on Anthropological Field Work Among the Lun Bawang (Murut) people of Sarawak (PDF), 3, Borneo Research Bulletin, p. 14, retrieved 2010-09-25
- ↑ Ricky Ganang, Jay Crain and Vicki Pearson-Rounds, ed. (2006), Kemaloh Lundayeh - English Dictionary (PDF), Sacramento, USA: CSU Sacramento, archived from the original (PDF) on 2011-06-13, retrieved 2010-09-25
- ↑ "Archive copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2015-02-26. Retrieved 2018-08-27.
- ↑ The Bible Society of Malaysia, ed. (2018), BSM Lun Bawang - Lun Dayah, The Bible Society of Malaysia, archived from the original on 2018-06-14
- ↑ Pelita Brunei - Sastera dan Budaya
- ↑ Robert Blust, 2006, "The Origin of the Kelabit Voiced Aspirates: A Historical Hypothesis Revisited", Oceanic Linguistics 45:311
Pinopoonan an artikulong ini sa Tataramon. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.