An Ho (𑢹𑣉𑣉 𑣎𑣋𑣜, IPA: /hoː ʤʌgʌr/) sarong tataramon na Munda kan pamilya nin tataramon na Austroasyatiko na pigtataram primariya sa Indya kan mga 1.04 milyon katawo (0.103% kan populasyon kan Indya) kada 2001 sensus. An Ho sarong tataramon na pinakasuanoy na tribal.[2][2] Pigtataram ini kan mga tawo nin Ho kan Odisha, Jharkhand, Bihar, Chhatisgarh, West Bengal, Assam, Bangladesh asin pigsusurat ini sa Iskriturang Warang Citi. Sa pirang rehiyon, Odia, Devanagari, Bengali asin mga iskriturang Latin an piggagamit,[3] alagad pigkokonsiderar nin non-ideal kan mga natibong parataram na minatukoy sa eksklusibong pagganit kan Warang Citi.[4]

Ho
𑢹𑣉𑣉 𑣎𑣋𑣜 Ho jagar
Pagsayod/hoː ʤɐgɐr/
Katutubo saIndya, Bangladesh
KatutuboMga tawo nin Ho
Katutubong mga parataram
1.04 milyon (2001 sensus)[1]
Austroasyatiko
Warang Citi (Opisyal, Primarya)
Opisyal na kamugtakan
Opisyal na tataramon sa
Panduwang Opisyal na Tataramon sa Jharkhand
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3hoc
Glotologohooo1248
Pwedeng igwang mga simbolong IPA phonetic sa Unicode sa pahinang ini. Hilingon an IPA chart para sa Ingles para sa lyabeng sa pagtaram basado sa Ingles.

Gikan an pangaran na "Ho" sa natibong taramon na "𑣙𑣉𑣉" (IPA: /hoː/) na boot sabihon "Human being".[5]

Mga Institusyon asin mga unibersidad para sa tataramon na Ho baguhon

Mga Unibersidad baguhon

  • Ranchi University, Ranchi, Jharkhand[6]
  • Kolhan University, Chaibasa, Jharkhand

[7]

Mga Kolehiyo baguhon

  • Ho Language Education Council, Thakurmunda, Mayurbhanj, Orissa[8]
  • Ho Language +2 Junior College, Thakurmunda, Mayurbhanj, Orissa[9]

Mga Institusyon asin mga Eskwelahan baguhon

  • Kolguru Lako Bodra Ho Language High school, Birbasa, Bhubaneswar, Odisha[9]
  • Banajyoti Bahubhasi Vidya Mandir, Purunapai, At/Po- purunapani via-Barkote, Deogorh, Odisha[9]
  • Veer Birsa Warangchity Mondo, Rairangpur, Mayurbhanj, Odisha[9]
  • Birsa Munda Ho Language High school, Jamunalia, At- Jamunalia, P.O- Godikansha, via-Kaliaota(telkoi), keonjhar, Odisha[9]
  • Padmashree Tulasi Munda Ho Language High School, Machhgorh, At/Po- Machhgorgh, keonjhar, Odisha[9]
  • Kol guru Lako Bodra Ho Language High School, Dobati, At- Dobati- P.O- tikirapal, via-Mitrapur, Balasore, Odisha[9]
  • Birsa Munda Ho Language High School, Nuagaon, At/Po- Nuagaon, Via- raisuan, Mayurbhanj, Odisha, Pin-758013[9]
  • Warangchity Marshal Mondo, Radhanagar, At/Po- Radhanagar, via- Bissoi, Mayurbhanj, Odisha
  • Atteh Turtung Rumtulay mondo, singda, At/Po- singda, Via- Karanjia, Mayurbhanj, Odisha, PIN-757037[9]
  • Bankipirh Marshal Mondo, Bankidihi, At- Bankidihi, P.O- Asana, via- Bissoi, Mayurbhanj, Odisha[9]
  • Similipal Baa bagan mondo, Thakurmapatna, At- Thakurmapatna, P.O-Barhakamuda, Via- karanjia, Mayurbhanj, Odisha, Pin-757037[9]
  • Kolguru Lako Bodra Ho Language High School, Gokul Chandra pur, At- G.c. pur, P.O- saradiha, Via- Sarat, Mayurbhanj, Odisha, Pin-757079[9]
  • Birsa Munda Ho Language High School, Hadagutu, At- Hadagutu, P.O- labanyadeipur, via- sarat, Mayurbhanj, Odisha, Pin-75707[9]
  • Kolhan High School, Satakosia, At/p.o- satakosia, via- Thakurmunda, Mayurbhanj, Odisha, Pin-757038[9]
  • Guru Lako Bodra Ho Language High School, ThakurmundaAt/ Po-Thakurmunda, Mayurbhanj, Odisha, Pin - 757038[9]

Mga katutubong literaturang Ho baguhon

[10]

  • Ho folk literature’s collection of folk songs by Sharatchandra Rai, Dr. D.N. Majumdar, B. Sukumar, Haldhaar, Kanhuram Devgum etc. (1915–26).
  • Tuturd, Sayan Marsal by Dr. S.K. Tiyu.
  • The Affairs of a Tribe by Dr. D.N. Majumdaar.
  • Aandi and Sarjom Ba Dumba by Jaidev Das.
  • Ho Durandh by W.G. Archer.
  • Folklore of Kolhaan by C.H. Bompaas.
  • Sengail (Poems), Satish Rumul (Poems), Ho Chapakarh Kahin, Satish Chandra Sanhita, and Chaas Raiy Takh by Satish Kumar Koda.
  • Dishum Rumul Mage Durudh by Shivcharan Birua.
  • Adivasi Sivil Durah, Adivasi Deyoan, Adivasi Muni and Urri Keda Kova Red-Ranu by Durga Purti.
  • Bongra Buru Ko (Ho Religion), Horoh Hoan Ko, Maradh Bonga, and Gosain-Devgum Mage Poraab (on Maage Parv) by Pradhaan Gaagrai.
  • Baradchiti (on Ho Lipi), Pompo, Shaaher Hora (Play), Raghuvansh (Play), Hora-Bara, Ho Hayam (Ho Vyakaran), Haladh-Halpudh, Jiboan * * Gumpai Duradh, and Bonga Singirai (Novel) by Lako Bodra.
  • Ho Kudih (Novel) by Dumbi Ho.
  • Ho Kudih (Novel) and Adhunik Ho Shishth Kawya by Prof. Janum Singh Soy.
  • Jaira Jeebon Dastur, Durrn Dudugar, and Ho Bhasha Shastra Ayun Vyakaran by Prof. Balram Paat Pingua.
  • Ho Dishum Ho Hoon Ko by Dhanusingh Purti.
  • Eitaa Bataa Nalaa Basaa, Joaur, Parem Sanadh (Poems), Sarjom Ba Taral, etc. By Kamal Lochan Kohaar.
  • Ho Lokkatha by Dr. Aditya Prasad Sinha.
  • Magazines like Johar, Turturd, Ottoroad, and Sarnaphool also have Ho language articles.

Balanghayan nin Ho asin bokabularyo baguhon

  • Ho Vyakaran by Lainoj Baro. (1915)
  • Grammar of the Kol by Ray A. Nariroat.
  • Encyclopaedia Mundarica by John Hoffman has section on Ho Dictionary.
  • Ho Grammar and Vocabulary, Ho English Dictionary, and Ho Sahitya Sarjan by Father Dini S.J.
  • Hindi Ho Sabdkosh by Brajbihari.

[10]

Mababasa man baguhon

  • Ho Vyakaran by Lainoj Baro. (1915)
  • Grammar of the Kol by Ray A. Nariroat.
  • Encyclopaedia Mundarica by John Hoffman has section on Ho Dictionary.
  • Ho Grammar and Vocabulary, Ho English Dictionary, and Ho Sahitya Sarjan by Father Dini S.J.
  • Hindi Ho Sabdkosh by Brajbihari.
  • Deeney, J. J. (1991). Introduction to the Ho language: [learn Ho quickly and well]. Chaibasa: Xavier Ho Publications.
  • Burrows, L. (1915). Ho grammar: with vocabulary.
  • Deeney, J. J. (1975). Ho grammar and vocabulary. Chaibasa: Xavier Ho Publications.
  • Hembram, D.r. "Shishu Halang" Part-2. Jharkhand Publications.
  • Bandia, Kaira Singh. "OL INITU".
  • Bodra, Lako. "Saraswati Gowari".
  • Bodra, Lako. "Baha Buru-Bonga Buru" in Ho language.
  • Bodra, Lako. "Kol Rule" in Hindi.
  • Bodra, Lako. "Kol Rule" in Ho by Dr. Lako Bodra.
  • Bodra, Lako. "Halang Halpung" in Ho By Dr. Lako Bodra.
  • Bodra, Lako. "Sahar Hora" part-1 by Dr. Lako Bodra.
  • Bodra, Lako. (2000). "Sishu Halang" part I & part II by Dr. Lako Bodra.
  • Lala Rai Niranjan Shrivastav, Bhubaneswar Prasad Awasthi, S.A.B.D.Hans, Dulay ch. munda. "Munda lokgeet evang lokkathayain".
  • Bible Society of India, "Jiban Reya Hora" By Bible Society of India.
  • Paleya, Padiyar., "Landa Bagan" Padiyar Paleya.
  • Tiu, Prafulla., "Oriya-Ho" Language Translation. By Prafulla tiu.
  • Honhaga, Vibhishan." Sing Bonga Ashra". (1968).
  • Deogam, Moraji., "Luku Hadam Dishum-Rumul".(1993).by Moraji Deogam.
  • Purty, Dhanursingh, "Ho-Dishum Ho Honko" seven volumes.(1982) Xavier Ho Publications.
  • Tiu, Soneya Kumar, "Re-ed-Ranu" PRACTICE OF MEDICINE. (Allopathic, Birth control & Horo vocabulary).physician Soneya Kumar Tiu.(1976).
  • Deogam, Chandrabhusan, "Larka Ho", by Chandrabhusan Deogam.
  • Purty, Laxman., "Elabu Padawa" Part-II. By Laxman Purty.
  • Gagarai, Ghanshyam., "Parichaya" (Adivasi Ho Samaj). by Ghanshyam Gagarai.(6.10.1993). published by Krishi ebang jilla samanbayak. south Bihar, Jamshedpur.
  • Tiu, Singhrai, "Warang Chiti Chinab" in Ho. by Singhrai Tiu.
  • Bodra, Bagun, "Sishu Seyan" in Ho by Bagun Bodra. approved by Ho Bhasa Sahitya Vikash Samity Chaibasa, Singhbhum(W.)Bihar.
  • Tiriya, Kali Charan, "SUSAR".publishes By Sida Hora Susar Aakala, Orissa, bhubaneswar.(1985).
  • Sikander Tamsoy, Raiman kudada, Dobro Buliuli. "Dupub-Dustoor meeyad-marshal".
  • Tiu, D.R. Soneya Kumar,."TURTUNG" by D.R. Soneya Kumar Tiu.
  • Kumar, Bajra Bihari,. "HINDI-HO DICTIONARY". by Bajra Bihari Kumar. Nagaland Bhasha Parishad, Kohima. 395 pages.
  • Uxbond, F.A., "Munda-Magyar-Maori". by F.A.Uxbond.london lUZAC & CO. 46, GREAT RUSSELL STREET.(1928).
  • Hasan, Amir, " Kols Of Patta" by Amir Hasan(I.A.S).
  • P.Ponette, S.J., "THE MUNDA WORLD". By FR J.B.HOFFMANN, S.J.(1978)Catholic Press Ranchi.
  • Deeney, J. J. (1978). Ho-English Dictionary. Chaibassa: Xavier Ho Publications.
  • Anderson, Gregory D. S., Toshiki Osada and K. David Harrison. "Ho and the other Kherwarian Languages" In Gregory Anderson (ed.) Munda Languages. (2008). Routledge. ISBN 978-0-415-32890-6
  • Bodra, Ghanshyam 'Sakinj'., "UNKURU" a book for beginners" ( a selected book to promote Education in Adivasi HO Language and in WARANG KSHITI script.) 3rd edition.

Hilingon man baguhon

Mga toltolan baguhon

Panluwas na takod baguhon

[[Kategorya:Mga tataramon na Endangered kan Indya