Si Platón (sa Griego Πλάτων) o Plato (pbt. 427 AK/428 A – 347 AK), sarong dating pilósopong Griyego, estudyante ni Sócrates asin maestro ni Aristóteles. Sabay sa ining duwa, si Platón an nagpoon kan pundasyón nin pilosopiya nin kulturang sulnopan. Apuera sa pilósopo buda sa pagsusurat nin orolayang pilosopo, si Platón matemátiko man asin kagpundar nin Akademia kan Atenas na nagin primerong institusyon nin edukasyón na mataas sa kinaban na sulnopan.

Plato
Roman copy of a portrait bust by Silanion for the Academia in Athens (c. 370 BC)
Kamundagan428/427 or 424/423 BC
Athens, Greece
Kagadanan348/347 BC (age c. 80)
Athens, Greece
Mga notableng gibo
EraAncient Greek philosophy
RegionWestern philosophy
SchoolPlatonism
Notable students
Main interests
Notable ideas


An pilosopiya ni Platón midbid sa kayamanan kaini asin sa mga kadaklan nin mga problemang pig'uugid niya sa saiyang mga orolayan.

An pinaka-matagom na impluwensyang pilososopikal niya nagtundag ka Socrates, Pythagoras, Heraclitus asin Parmenides. Totoo idtong nagkaerenot saiyang mga pilosopo dikiton na an mga nawalat na mga sinurat asin kun arinman yan asin kun isay nanggad sinda, an mga siring na kaaraman hale mansana ki Plato ta saiyang nasasambitan sa mga sinurat niya man."[2] Siring man bakong arog kan mga nasurat kan mga kagurubay niyang mga pilosopo, an mga nasurat ni Plato tinutubod nakaligtas asin nati'mos gabos sa laog na nin sobrang 2,400 na taon.[3] Masaboi pa na dawa nagbabago-bago an popularidad kan mga nasurat ni Plato dai nawawara' an interes sa pagbasa kaini poon pa kan ini nagkasururat. [4]

Biograpiya baguhon

Kamundagan asin Pamilya baguhon

 
Si Diogenes Laertius sarong parasurat na magugunuan kan kasaysayan kan soanoy na Griyegong pilosopiya.

Huli sa kakulangan kan mga nasaray na salaysay, kakadikit sana an aram dapit sa pagkaaki asin adal ni Platon. Si Platon naggikan sa aristokratiko asin maimpluwensyang pamilya. Susog sa kontrobersyal na tradisyon, inuusip kan paraistoryang si Diogenes Laërtius an ama ni Platon iyo si Ariston na sinususog an ginikanan sa hade nin Atenas, si Kodrus, asin sa hade man kan Messenia, si Melanthus.[5]

 
Paagi sa saiyang ina, si Platon sarong sadiring tawo ni Solon.

An ina ni Platon iyo si Perictione, na an pamilya ipiglalaki-laki an relasyon sa bantog na lehislador na taga-Atenas asin lirikong pararawit na si Solon, saro sa mga Pitong Pantas nin Gresya, na pinawa'ran bagsik an mga ley ni Drako (maliban sa silot kagadanan para sa murder).[6] Si Perictione tugang ni Charmides asin pinsan ni Critias, kapwa miridbid komo kaapil sa Tatlumpung Maniniil, na bisto bilang An TulongPolo, sarong halipot na rehimeng oligarkiya (404–403 BC), na iyo an suminunod sa pagbagsak kan Atenas sa pagtatapos kan Gerang Peloponnesian kan (431 –404 BC).[7] Susog sa magkapirang rekord, nagngata' kuta si Ariston na ipirit niya an saiyang sadiri ki Perictione, alagad nasubak siya saiyang tuyo; nagpahiling daa an diyos na si Apollo sa saiya sa sarong pangaturog, asin ta hui kaini binayaan niya si Perictione na dai na pigpakilabotan.[8]

Toltolan baguhon

  1. Ragland-Sullivan, Ellie (Fall 1989). "Plato's Symposium and the Lacanian Theory of Transference: Or, What Is Love?". The South Atlantic Quarterly (Duke University Press) 88: 740. 
  2. Brickhouse & Smith.
  3. Cooper, John M.; Hutchinson, D.S., eds. (1997): "Introduction".
  4. Cooper 1997, p. vii.
  5. Diogenes Laërtius, Life of Plato, III
    Nails 2002, p. 53
    Wilamowitz-Moellendorff 2005, p. 46
  6. Diogenes Laërtius, Life of Plato, I
  7. Guthrie 1986, p. 10
    Taylor 2001, p. xiv
    Wilamowitz-Moellendorff 2005, p. 47
  8. Apuleius, De Dogmate Platonis, 1
    • Diogenes Laërtius, Life of Plato, I
    "Plato". Suda.