Molekula
An molekula (Ingles: molecule) iyo sarong elektrikal na neutral na grupo nin duwa o mas dakul na mga atomo na pigtatakod nin mga sugpong kimikal.[4][5][6][7][8] An mga molekula iyo mabibisto gikan sa mga iyono huli sa saindang kakulangan nin kargang elektrikal. Sa pisikang quantum, organikong kimika, asin biyokimika, an distinksyon gikan sa mga iyono iyo pighahali asin an molekula iyo harus ginagamit sa mga poliatomikong iyono.
 _STM.jpg)  | |
| Mikroskopyong imahe nin mga molekula na (1) Perylenetetracarboxylic dianhydride (PTCDA)[1] (2) Pentacene[2] (3) 1,5,9-trioxo-13-azatriangulene[3] |
Sa kinetikong teorya nin mga gas, an terminong molekula iyo harus ginagamit sa maski anong gas na partikulo nin dawa anong komposisyon. Ini iyo sarong bayolasyon sa depinisyon na an molekula igwa nin duwa o mas dakul na mga atomo, huli ta an mga nobleng gas iyo indibidwal na mga atomo sana.[9]
An molekula pupuwedeng sarong homonukleyar, kun sain, igwa ini nin mga atomo nin sarong elementong kimikal, halimbawa an duwang atomo sa oksihenong molekula (O2); o pwede ining heteronukleyar, sarong kompuwestong kimikal na igwa nin mas dakul sa sarong elemento, halimbawa an tubig (duwang hidrohenong atomo sagkod sarong oksihenong atomo; H2O).
An mga atomo asin mga komplekso na pigtatakod nin mga bakong kovalent na interaksyon, arug nin sugpong hidroheno o sugpong iyoniko, iyo tipikal na dae pigkokonsidera na mga solong molekula.[10]
Ang mga molekula bilang komposisyon nin materya iyo natural na naoobserbahan. Pigbibilog man ninda an harus sa mga kadagatan asin atmospera, Harus nin mga organikong substansya iyo mga molekula. An mga substansya nin buhay iyo mga molekula, halimbawa an mga protina, an asidong amino na nagbibilog sainda, an mga nukleyikong asido (DNA & RNA), asukar, carbohydrates, taba, asin bitamina. An ordinaryong nutriyenteng mineral iyo bakong molekula, arug kan iron sulfate.
Alagad, an mayorya nin pamilyar na mga solidong substansya sa Kinaban iyo dae pigbibilog nin mga molekula. Kabali digdi an gabos nin mga mineral na nagbibilog sa substanya nin Kinaban, daga, ati, baybay, laboy, gapo, asin mga libel nin kadagaan. Gabos ini igwa nin nagkapirang mga sugpong kimikal, pero dae pigbibilog nin mga bistong molekula.
Mayong tipikal na molekula an matatawan nin depinisyon para sa mga asin o mga kovalent na kristal, alagad an mga ini harus pigbibilog nin mga uru-utrong selulang yunit na minalakop sa sarong plane, halimbawa an graphene; o tolong-dimensyonal, halimbawa an diamante, quartz, sodyong klorido (tabletang asin). An tema nin uru-utrong selulang yunit na istraktura iyo aplikable man sa kadaklan nin mga metal na iyo kondensadong porma sa pagsugpong metaliko, kun sain an mga solidong metaliko iyo dae pigbibilog nin mga molekula.
Sa mga salming, na iyo mga solido na yaon sa mayong order na istado, an mga atomo iyo pigtatakod nin mga sugpong kimikal sa mayong presensya nin maski anong bistadong molekula o maski anong regularidad nin uru-utrong selulang yunit na istraktura na nagkakarakterisa sa mga asin, kovalent na kristal, sagkod metal.
Hilingon man baguhon
Panluwas na takod baguhon
| An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa Molecules. |
Toltolan baguhon
- ↑ Iwata, Kota; Yamazaki, Shiro; Mutombo, Pingo; Hapala, Prokop; Ondráček, Martin; Jelínek, Pavel; Sugimoto, Yoshiaki (2015). "Chemical structure imaging of a single molecule by atomic force microscopy at room temperature". Nature Communications 6: 7766. doi:. PMID 26178193. Bibcode: 2015NatCo...6.7766I.
- ↑ Dinca, L.E.; De Marchi, F.; MacLeod, J.M.; Lipton-Duffin, J.; Gatti, R.; Ma, D.; Perepichka, D.F.; Rosei, F. (2015). "Pentacene on Ni(111): Room-temperature molecular packing and temperature-activated conversion to graphene". Nanoscale 7 (7): 3263–9. doi:. PMID 25619890. Bibcode: 2015Nanos...7.3263D.
- ↑ Hapala, Prokop; Švec, Martin; Stetsovych, Oleksandr; Van Der Heijden, Nadine J.; Ondráček, Martin; Van Der Lit, Joost; Mutombo, Pingo; Swart, Ingmar; et al. (2016). "Mapping the electrostatic force field of single molecules from high-resolution scanning probe images". Nature Communications 7: 11560. doi:. PMID 27230940. Bibcode: 2016NatCo...711560H.
- ↑ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "Molecule". doi:10.1351/goldbook.M04002
- ↑ Ebbin, Darrell D. (1990). General Chemistry (3rd ed.). Boston: Houghton Mifflin Co. ISBN 978-0-395-43302-7.
- ↑ Brown, T.L.; Kenneth C. Kemp; Theodore L. Brown; Harold Eugene LeMay; Bruce Edward Bursten (2003). Chemistry – the Central Science
(9th ed.). New Jersey: Prentice Hall. ISBN 978-0-13-066997-1.
- ↑ Chang, Raymond (1998). Chemistry (6th ed.). New York: McGraw Hill. ISBN 978-0-07-115221-1.
- ↑ Zumdahl, Steven S. (1997). Chemistry (4th ed.). Boston: Houghton Mifflin. ISBN 978-0-669-41794-4.
- ↑ Chandra, Sulekh (2005). Comprehensive Inorganic Chemistry. New Age Publishers. ISBN 978-81-224-1512-4.
- ↑ "Molecule". Encyclopædia Britannica. 22 January 2016. Retrieved 23 February 2016.
Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.