Si Francisco Caracciolo Urreta Visayas de Gainza (3 Hunyo 1818 - 31 Hulyo 1879)[1][2] iyo an ika-25ng Obispo kan Diosesis nin Nueva Caceres asin namundag sa syudad nin Calahorra, probinsya nin Logroño, Espanya.

Rebulto ni Obispo Gainza sa Museo Historico de Universidad de Sta. Isabel
Si Obispo Francisco Gainza kan Nueva Caceres
An monumento ni Francisco Gainza itinindog sa banwaan nin Gainza, Camarines Sur

Ginikanan baguhon

Nagdakula siya sa sarong pamilyang maki-Diyos sa sarong baryo. Sa pitong mga tugang niya na nakaabot kagurangan, an duwa nagin prayleng Capuchino, saro nagin madre sa Carmelite, asin an tolo nagin mga Dominikanong madre. Siya naglaog sa Orden kan mga Predicadores sa Pamplona, Espanya kan Oktobre 1833. Medyo naabala an pagpadi niya kan nagputok an Guerra Sibil alagad nakabalik siya sa Orden kan taon 1840.[3]

Nakaabot siyang Filipinas baguhon

Natoka siya sa Filipinas asin nagdangtol sa Manila kan Pebrero 23, 1841. Sa Manila natawan siya nin pwesto komo sarong profesor sa Colegio kan Santo Tomas asin igdi nakabilog siya nin sarong libro sa gramatika kan tataramon na Latin na aprobado sa Orden Royal kan Abril 18, 1845 asin ini nagin estandarteng libro na gamit sa bilog na Filipinas.

Kan siya naordenan na, pakahaloy-haloy hinagad niya na matoka sa Misyon kan Tsina asin nakaabot siya sa Macao kan taon 1844 alagad ibinalik sa Manila na dai pa natapos an taon ta pinatokdo nin Pilosopiya sa Unibersidad kan Sto. Tomas. Sabay kaini, ginibo siyang procurador ad lites kan saiyang Orden taon 1846, ministro sa mga Kristyanong Intsik sa Manila taon 1847 asin direktor kan Orden Tercero de Santo Dominico.

Kan Hunyo 30, 1848, nasugo siyang mag-iba ki Koronel Mariano Oscariz sa mga ekspidisyon laban sa mga maiisog na mga Igorot kan Nueva Vizcaya. Maski ngani sibot siya sa pagasikaso kan buhay espiritwal asin materyal kan mga Igorot, nagka-igwa pa siyang panahon na magadal kan mga pag-uugale asin mga buhay-buhay kan tribung ini. Mala ta nakapalagda' siya nin libro sa adal niyang ini asin napalaman sa saiyang Memorias sobre Nueva Vizcaya.

Kan Hunyo 8, 1852, napili siyang magtukaw bilang prior kan kumbento nin Sto. Domingo. Kan 1855 siya an nagkondukta kan chapter kan saiyang Orden.

Pagkapot niya kan dioceses nin Nueva Caceres baguhon

Tinutubod kan kadaklan na siya an Obispo na dakulon nahaman na ikinagantad na gayo kan dioceses. Huli saiya nahaman an via Gainza ngunyan Abenida nin Peñafrancia, napagayon asin napalakbang an seminaryo (Holy Rosary Minor Seminary), natugdas an Colegio de Sta. Isabel ngunyan Universidad de Sta. Isabel)[4] na iyo an pinaka-inot na eskwela normal para sa mga babae sa Filipinas. Urog na pinagayon saka pinadakula niya an Santuario ni Nuestra Señora de Peñafrancia na pinùnan tugdokon asin hamanon sa ladrilyo asin gapô ni Padre Miguel Robles de Covarrubias kan taon 1710. Si Obispo Gainza man an nagpatindog kan banwaan nin Gainza, Camarines Sur. Kan taon 1873, nagpatogdok siya nin sarong leprosarium (inapod Leprosarium ni San Lazaro) sa Palestina, Ambos Camarines (ngonyan parte na kan Camarines Sur), alagad ini narogba' sa linog kan Abril 19, 1907. Siya nagtukaw komo Obispo kan Nueva Caceres poon 1862 abot 1879.

Saro pang kahamanan niya na masabing dakulaon na ambag kultural sa mga Bikolano iyo an pagpalagda' niya liwat kan Vocabulario de la Lengua Bicol na tinokda ni Padre Marcos de Lisboa. Ini pinaimprenta niya otro kan taon 1865 sa Imprentahan kan Unibersidad kan Santo Tomas. Bakong sadit na bagay man na inadalan niyang husto an pagtaram asin pagsurat sa Bikol.

Dagdag pang naginibohan niya iyo an pagsurat kan nobenaryo ki Nuestra Señora de Peñafrancia, pagsurat kan uusipon kaini, pagpatugdok asin paghaman kan atubangan kan Santuario ni Ina, asin an pagkaag niya nin permanenteng capellan na mag-aataman kan Santuario.

Siya binibisto na sarong intelektwal, hararom sa adal asin saro sa pinakamahigos na Obispo na nagsirbe sa diocesis kan Nueva Caceres.


Sinurog ni Obispo Gainza sinda Padre Gomez, Burgos asin Zamora


Saro man na maoonabing bagay saiya iyo ta hayag kinontra niya na hubaan sotana an tolong padi na sa Padre Gomez, Burgos asin Zamora kan an tolo binilingan sa garrote kan Pebrero 17, 1872.

Igdi pinahiling ni Obispo Gainza, maski ngani purong Espanyol siya, an saiyang pagkuyog sa dikta kan saiyang konsensya asin pagbisto kan tama asin matanos na trato. Sa kahagaran kan gobyerno Espanyol na hubaan-sotana an tolong padi sa kompletong pagdusta sainda, si Obispo Gainza saro sa myembro kan espesyal na tribunal na binilog kan Simbahan sa pagaprobar kan siring na kahagaran kan gobyerno. An duwa pang myembro sa tribunal iyo sa Arsobispo Meliton Martinez kan Manila asin Obispo Gimeno kan Cebu.

An tribunal na ini, pakatapos kan ma-ogid na pagsiyasat, nagsabi, "... mayo nin maninigong rason na igawad an siring na pagdusta', nin huli ta mayo ni sarong akusasyon an naprobaran sa puntong daing kaduda-duda na pwede nanggad masabi na maninigo an siring na lakdang laban sa mga akusado."

Saro lang ini sa mga akto ni Obispo Gainza na mahihiling igdi an makuri niyang pagigin matanos na tawo asin alisto na manindogan laban sa mga sala na gawe magin man iyan naghahale sa mga poderosong tawo kan panahon.

Sa totoo lang pigpaparakondenar niya an mga kabuktutan kan mga pading prayle na makasupog para sa dangog kan Simbahan (vide, p. 177, Bikol annals).

Magkapira sa mga sinurat niya asin pinalagdà baguhon

  • An simbahan can satong Señora nin Peña de Francia sa ciudad nin Nueva Caceres sa caporoan na Filipinas an Gñaran, (Napalagda, 1867)
  • Estatutos del seminario conciliar de nueva cáceres : reglamento de asistencias á la Santa Catedral, (Napalagda, 1865)
  • Memoria y antecedentes sobre las espediciones de Balanguingui y Joló,
  • Milagros y novena de la Santísima Virgen del Rosario, patrona universal de las Islas Filipinas, que se venera in el Templo de Santo Domingo de Manila
  • Memoria sobre Neuva Vizcaya, (Napalagda, 1849)
  • Estatutos para la Escuela-Colegio de Santa Isabel de la ciudad de Nueva Cáceres, (Napalagda, 1865)
  • Novena nin sacratisima Virgen del Cármen Maria santísma ina nin Dios asin cagu-rangnan niato ...
  • Gramática latina para uso de la juventud filipina por el exemo. é iliom, (Napalagda,1873)
  • Milagros de la Santísima Vírgen del Rosario : patrona universal de las Islas Filipinas que se venera en el Templo de Santo Domingo de Manila
  • Informe sobre La Aclimatacion De La Pimienta en la Isla De Bzlabac, (Napalagda,1858)
  • Instrucción pastoral sobre negociación prohibida a los eclesiásticos de Ultramar, (Napalagda, 1864)
  • Carta pastoral que el Ilmo. y Rmo. Sr. Dr. D. Fr. Francisco Gainza, del Sagrado Orden de Predicadores, Obispo de Nueva Cáceres, dirige a sus muy amados diocesanos con motivo de su consagración, (Napalagda, 1863)
  • Últimas noticias de la misiones españolas del Tunkin : estractadas [sic] de la correspondencia, recibida de los S.S. Vicarios Apostólicos, Vicarios Provinciales y Misioneros Dominicos...(Napalagda, 1860)
  • Casaysayan can mahal na pasion Jesucristo cagurangnanta, na sucat ipaglaad nin pusó nin siisay nan na magbasa, ipinabicol nin Samong Amang mamomóton na Fr. Francisco Gainza (Napalagda, 1868)
  • Facultades de los obispos de ultramar : su origen, naturaleza y extensión, seguidas de dos disertaciones sobre esponsales, matrimonios y dispensas matrimoniales, y de una instrucción pastoral sobre negociación prohibida, (Napalagda, 1877)
  • Últimas noticias de la misiones españolas del Tunkin : estractadas [sic] de la correspondencia, recibida de los S.S. Vicarios Apostólicos, Vicarios Provinciales y Misioneros Dominicos...(Napalagda, 1860)

Toltolan baguhon

  1. http://www.gcatholic.org/dioceses/diocese/cace0.htm#14222
  2. Abella, Domingo. Bikol Annals: The See of Nueva Caceres. Manila, Philippines. 1954. p.179
  3. Abella, Domingo. Bikol Annals: The See of Nueva Caceres. Manila, Philippines. 1954. p.179
  4. "Archive copy". Archived from the original on 2021-03-06. Retrieved 2020-05-19. 

  • Abella, Domingo. Bikol Annals: The See of Nueva Caceres. Manila, Philippines. 1954. p. 171-180.
  • "The Diocesan Seminary". Sarong artikulo sinurat ni Agapito Sacristan,C.M., Rector, na nagluwas sa Peñafrancia Official souvenir Program (Sept. 1941).
  • An retrato niya sinapi' sa libro ni Abella na Bikol Annals asin pinadakula sa kompyuter.

Mga panluwas na takod baguhon

  • Catholic-Hierarchy.com Website[1]