Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Muammar Gaddafi"

[[ladawanLadawan:Muammar al-Gaddafi at the AU summit.jpg|right|thumb|200px|Si Muammar Gaddafi]]

Si '''Muammar Muhammad al-Gaddafi''' (Arabiko: معمر القذافي‎ Muʿammar al-Qaddafi; ([[Hunyo 7]], [[1942]] - [[Oktobre 20]], [[2011]]) iyo an lider kan [[Libya]] poon pa kan Septyembre 1, 1969 kun kasuarin napatalsik niya si [[Hadeng Idris]] na iyo si dating pamayo. Siya an nagtogdas kan inapod na [[Libyan Arab Republic|Republika nin Arabong Libyano]] asin an pagtukaw niya sa pwesto nag'abot nang 42 na taon, saro sa pinakahalawig na pagkapot nin poder nin sarong lider bako sana sa kinaban kundi sa kadazgaan nin mga Arabo. Alagad, walong bulan nag'atubang siya sa maisog na pagtumang nin mga rebeldeng balde' na sa saiyang liderato. Nagpoon sa mga protesta asin ta an oposisyon naglobong husto asta nagin nang tunay na rebelyon kan mga Libyano, mala ta enot na nasakop asin nakontrol kan mga rebelde iyo an [[Benghazi]] sagkod na luminakop sa dakulang parte kan Libya.

Si Gaddafi namoon sa Libya bitbit an pambihirang pilosopiya pulitikal na inapod niyang Pantolong Teoriya Internasyunal. Sa saiya mayong data an kapitalismo asin siring man, an komunismo; an mga pagtubod niya pinasisikad niya sa Arabong nasyonalismo asin sosyalismo. Kan 1979, nagtaram siya na an [[Libya]] sarong direktang demokrasya asin binutsan niya an titulong Primer Ministro. Poon kaidto inaapod na siyang "Tugang na Lider asin Giya kan Rebolusyon". Sa saiyang pamomoon, aktibong saiyang pighihingoa na maimpluensya an ibang mga gobyerno manta na pinupondohan niya an mga organisasyon na paramilitar asin an mga terorista. An [[Pinagsarong mga Estado]] inapod an Libya na sarong "estadong isisikwal". An Estados Unidos man ikinaag sa lista niya an Libya bilang saro sa mga estado na nagsusuporta sa terorismo, poon 1979 sungdo' 2006. Si Gaddafi may interes nanggad sa kontrol geo-pulitiko, asin taga-ampoyon kan [[OAPEC]]. Siring man, siya namoon sa sarong lakop-Aprikang kampanya na an katuyohan makabilog nin Estadong Unido nin Aprika. Pakatapos kan pagbobomba kan 1986 sa Libya asin an sumunod na pagimponer kan taon 1993 nin mahiwas na sanction kan Pinagsarong mga Estado, si Gaddafi naghingoa na mapakaray an relasyon ekonomiko sa Solnopan asin, siring man, an relasyon kaini dapit sa seguridad. Mala ta siya nagkooperar na sa mga imbestigasyon sa soboot mga aktong terorismo na pinapadrinohan mansana kan Libya. Bunga kaini, nag'oyon an estadong Libya magtaong kompensasyon asin padagos nagpahonod na ontokon na an programa nuklear kaini, mga lakdang nagresulta sa pagbikyaw kan Pinagsarong mga Estado sa mga sanction na isinampaling sa Libya.

Kaamayi kan Pebrero 2011 an gobyerno ni Gaddafi nag'atubang sa makuring protesta pulitikal na sinundan kan mga demonstrasyon sa [[Tunisya]], [[Ehipto]] asin sa iba pang rona kan Arabo. Si mga protesta naghuros sa sarong bakong subasubang gera sibil. Si Gaddafi nagsumpa' na "magagadan siya sarong martir" kun kaipohan sa saiyang pakikilaban sa mga rebelde asin sa ibang mga pwersa hale sa luwas, manta na nagdeklara siya na an mga tumang sa gobyerno niya maninigo lamang magadan. Alagad, maski ano pa, an rebelyon naglakop sa kahiwasan kan Libyang subangan kun saen naagawan na siya nin kontrol, asin sa ibang kabtang pa kan solnopan.

== Kaamayan kan buhay ==

== Kudeta ==

Kan Septyembre 1, 1969, sarong sadit na grupo nin mga hababang-ranggong mga opisyal militar na pinamoonan ni Gaddafi an nagbungsod nin kudetang daing-dugoan laban ki [[Hadeng Idris]] kan an pobre yaon sa [[Turkey]] nagpapabulong. An saiyang sobrino (ni Idris), si Prinsipe Sayyid Hasan ar-Rida al-Mahdi as-Sanussi, pormal na pinahale sa pwesto kan mga rebolusyonaryong opisyal militar asin ikinaag sa pagkakaaresto; dangan saindang rinumpag an monarkiya asin pigbandilyo ninda an pagkakatogdas kan Republika nin Arabong Libyano.

== Kagadanan ==