Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Wikipedia:WikiProyekto Siyensya"

Content deleted Content added
s +Header, new design
No edit summary
Linya 5:
[[File:Solvay conference 1927.jpg|right|thumb|upright=1.15|An '''1927 Kumperensyang Solvay''' sa [[Brussels]] iyo sarong historikong kasibotan na pig-atenderan nin mga bistadong siyentista arug ni [[Albert Einstein]] asin [[Marie Curie]].]]
 
Maugmang pag-abot sa '''WikiProyekto Siyensya'''! Saro ining ''[[Wikipedia:WikiProyekto|WikiProyekto]]'' na pigmokna para sa paggibo asin pagpapaurog nin mga artikulong manungod sa [[siyensya]] sa Bikol Wikipedia.
 
An proyektong ini mawot hamanon an <span style="font-family: Baskerville Old Face; font-size: 12pt">[[:Kategorya:Siyensya]]</span> sa Bikol Wikipedia, asin dagos maitampok sa [[Portal:Siyensya|Portal kan Siyensya]].
Linya 22:
# Makahaman nin burabod na kaaraman sa dilang kinagamitan tanganing makatabang sa mga paraadal urog na sa elementarya
# Makatabang sa pagpapadakul asin pagpapaurog nin mga artikulo sa Bikol Wikipedia
 
== Manlainlain na mga kasibotan ==
[[File:PIChE JCL Fair 2021 WikiProyekto Siyensya.jpg|280px|right|thumb|An presentasyon ni [[Paragamit:Ralffralff|Ralffralff]] sa PIChE-JCL Fair 2021 manungod sa saiyang pagboluntaryo sa Bikol Wikipedia bilang sarong [[Inhinyero kimikal]]. Naitampok an artikulo kan [[etanol]] na naisurat huli sa proyektong ini.]]
* '''Enero 2021''' — Namokna an '''WikiProyekto Siyensya''' sa Bikol Wikipedia, an pinakaenot asin solamenteng proyekto manungod sa siyensya sa katutubong tataramon sa Filipinas
* '''Marso 2021''' — Nakisumaro an proyekto sa [[Wikipedia:WikiGap Philippines 2021|WikiGap Philippines 2021]] kun sain nahaman an mga biyograpiya kan manlainlain na Filipinang siyentista arug ni [[María Orosa]] asin iba pa.
* '''Abril 2021''' — Sa pagkamokna kan [[Wikipedia:WikiProyekto Gastronomiya|WikiProyekto Gastronomiya]], pigbisto an signipiko kan siyensya sa mga [[pagkakan]] asin [[inomon]].
* '''Mayo 2021''' — Namokna an [[Wikipedia:WikiProyekto Matematika|WikiProyekto Matematika]], an pinakaenot na aking proyekto kan WikiProyekto Siyensya. Mawot kan proyektong ini na magmokna nin mga artikulo dapit sa [[matematika]] - na iyo sarong suway na asignatura sa mga eskwelahan kaysa sa siyensya. Sa depinisyon, sarong lado kan siyensya an matematika kaya an Kategorya:Matematika iyo yaon sa irarom kan Kategorya:Siyensya.
* '''Hunyo 19, 2021''' — Naimbitaran si [[Paragamit:Ralffralff|Ralffralff]] na magtaram dapit sa ulayon na "''Chemical Engineers and the Food & Beverage Industry''" sa Philippine Institute of Chemical Engineers - Junior Chapter Luzon (PIChE-JCL) Fair 2021. An kasibotan iyo pig-atendiran nin mga estudyante kan B.S. Chemical Engineering gikan sa bilog na Luzon sa Zoom. Maliban sa pagtukar sa saiyang propesyonal na trabaho bilang Inhinyero kimikal sa industriya nin pagkakan asin inomon (urog na sa [[serbesa]]), nai-presenta man niya an saiyang pagboluntaryo bilang paraambag sa Bikol Wikipedia urog na an saiyang adbokasiya sa pagrani kan siyensya sa katutubong dila gamit an proyektong ini.
* '''Agosto 2021''' — Namokna an [[Portal:Siyensya|Portal kan Siyensya]] sa Bikol Wikipedia
 
== Listahan nin mga artikulong gigibuhon sagkod papakarhayon ==
 
=== [[Kimika]] ===
==== [[Atomo]] ====
[[File:NuclearReaction.svg|300px|right|thumb|Sarong halimbawa nin '''reaksyong nukleyar''']]
* [[Atomikong nukleyus]]
* [[Proton]]
* [[Elektron]]
* [[Neutron]]
* [[Peryodikong tableta]]
* [[Elementong kimikal]]
* [[Isotopo]]
* [[Kompuwesto]]
* [[Iyono]]
* [[Molekula]]
* [[Mole (yunit)]]
<br>
<div style="border: 1px solid black; background-color: LavenderBlush; -moz-border-radius: 15px; padding: 5px;">
{{Mga Elemento}}
</div>
<br>
 
==== [[Materya]] ====
'''Mga Istado nin Materya'''
* [[Solido]]
* [[Likido]]
* [[Gas]]
* [[Plasma]]
* [[Kondensadang Bose-Einstein]]
'''Mga Pagbabago sa Materya'''
* [[Pagbabagong kimikal]] o [[Reaksyong kimikal]]
* [[Pagbabagong pisikal]]
{{Table of phase transitions}}
 
==== [[Inorganikong kimika]] ====
[[File:Sodium-chloride-3D-ionic.png|250px|thumb|An istrakturang kristal kan '''sodium chloride''', NaCl, na sarong tipikal na iyonikong kompuwesto.]]
* [[Inorganikong kompuwesto]]
* [[Asin (kimika)]]
* [[Karbon dioksido]]
* [[Amonya]]
* [[Sodium chloride]]
* [[Bronse]]
* [[Metal]]
 
==== [[Kimikang analitikal]] ====
* [[Asido]]
* [[Base (kimika)]]
* [[pH]]
* [[Molaridad]]
* [[Molalidad]]
* [[Konsentrasyon]]
* [[Titrasyon]]
* [[Solusyon (kimika)]]
* [[Elektrokimika]]
* [[Baterya]]
 
==== [[Organikong kimika]] ====
[[File:Acetic-acid-CRC-GED-3D-balls-B.png|250px|thumb|Bola asin istik na modelo nin '''asidong asetiko''': itom-[[karbon]], pula-[[oksiheno]], sagkod puti-[[idrohino]]]]
[[Organikong kompuwesto]]
* [[Hidrokarburo]]
* [[Metano]]
* [[Etanol]]
* [[Asidong asetiko]]
* [[Petrolyo]]
* [[Polimero]]
* [[Monomero]]
[[Alipatikong kompuwesto]]
* [[Alkano]]
* [[Alkeno]]
* [[Alkino]]
[[Aromatikong kompuwesto]]
* [[Benzene]]
[[Minaganang grupo]]
* [[Alkohol]]
* [[Asidong karboksiliko]]
* [[Ester]]
* [[Aldehido]]
* [[Ketone]]
* [[Eter]]
 
==== [[Kimikang pisikal]] ====
* [[Termodinamika]]
* [[Init]]
* [[Entalpiya]]
* [[Entropiya]]
 
=== [[Biyolohiya]] ===
[[File:Calvin-cycle4.svg|300px|thumb|An '''Calvin cycle''' kan potosintesis iyo an reaksyong kimikal na nagliliwat sa karbon dioksido sagkod iba pang mga kompuwesto pasiring sa asukar na glukosa.]]
* [[Botanika]]
* [[Solohiya]]
* [[Taksonomiya]]
* [[Organismo]]
* [[Mikrobiyolohiya]]
* [[Mikroorganismo]]
* [[Nomenklaturang binomyal]]
* [[Hayop]]
* [[Tinanom]]
* [[Fungus]]
* [[Yeast]]
* [[Potosintesis]]
* [[Agrikultura]]
 
==== [[Anatomiya]] ====
* [[Selula]]
* [[Tisyu]]
* [[Organo (biyolohiya)]]
* [[Sistemang organo]]
* [[Lawas nin tawo]]
* [[Hormona]]
 
==== [[Medisina]] ====
* [[Salud]]
* [[Birus]]
* [[Bakterya]]
* [[COVID-19]]
* [[Pandemya]]
* [[Bakuna]]
* [[Pagbakuna]]
* [[Alerhiya]]
* [[Nutrisyon]]
* [[Aspirin]]
 
==== [[Biyokimika]] ====
[[File:DNA_orbit_animated.gif|200px|too|thumb|Animasyon kan '''DNA''' (Deoksiribonukleyikong asido)]]
* [[Karbohidrato]]
* [[Protina]]
* [[Lipid]]
* [[Nukleyikong asido]]
* [[DNA]]
* [[RNA]]
* [[Bitamina]]
* [[Bitamina C]]
* [[Kolesterol]]
* [[Permentasyon]]
* [[Ensima]]
* [[Asukar]]
* [[Glukosa]]
* [[Asidong amino]]
* [[Asidong mataba]]
 
=== [[Pisika]] ===
* [[Mosyon]]
* [[Grabidad]]
* [[Magnetismo]]
* [[Elektrisidad]]
* [[Optika]]
* [[Liwanag]]
* [[Tanog]]
* [[Kwantum]]
* [[Mekanikang kwantum]]
 
==== Mga parametro nin pagsukol ====
[[File:Billard.JPG|300px|thumb|An '''momentum''' kan puting bola iyo naibalyo sa ibang mga bola pagkatapos kan kolisyon.]]
* [[Masa]]
* [[Gabat]]
* [[Temperatura]]
* [[Presyon]]
* [[Distansya]]
* [[Oras]]
* [[Rikas]]
* [[Belosidad]]
* [[Akselerasyon]]
* [[Puwersa]]
* [[Enerhiya]]
* [[Momentum]]
* [[Elektrikong kuryente]]
 
==== [[Enerhiya|Mga Enerhiya]] ====
[[File: Toro de osborne.jpg|350px|thumb|An mga '''turbinang pangduros''' (''wind turbine'') iyo tipikal na kinakaag sa mga lokasyon na maduros ngarig mas marhay na magamit an enerhiyang dara kaini.]]
* [[Enerhiyang nukleyar]]
* [[Enerhiyang heotermal]]
* [[Enerhiyang solar]]
* [[Enerhiyang potensyal]]
* [[Enerhiyang kinetika]]
* [[Enerhiyang kimikal]]
* [[Enerhiyang duros]]
* [[Coal]]
* [[Natural gas]]
* [[Hidroelektrisidad]]
 
=== [[Astronomiya]] ===
[[File:The Blue Marble 4463x4163.jpg|thumbnail|265x265px|too|An '''Kinâban''', na sa ngunyan, an kasarosarong planeta na pig-iistaran nin katawohan. Saro sa obheto kan Astronomiya iyo an makahanap nin planeta na pwedeng istaran sa futuro.]]
* [[Uniberso]]
* [[Planeta]]
* [[Bitoon]]
* [[Bulalakaw]]
* [[Asteroyd]]
* [[Kometa]]
* [[Black hole]]
* [[Konstelasyon]]
* [[Galaksiya]]
* [[Atmospera]]
==== [[Sistemang Solar]] ====
* [[Saldang]]
* [[Kinaban]]
* [[Bulan (astronomiya)]]
* [[Merkuryo (planeta)]]
* [[Makakadanlag]] (Venus)
* [[Marte]]
* [[Hupiter]]
* [[Saturno]]
* [[Urano]]
* [[Neptuno]]
* [[Pluto]]
 
=== [[Inhenyeriya]] ===
[[File:Photo lg kuwait.jpg|300px|thumb|Sarong '''refinerya nin petrolyo''' sa Mina Al Ahmadi, [[Kuwait]]]]
* [[Inhinyeriyang pangkimika]]
* [[Inhinyeriyang sibil]]
* [[Inhinyeriyang elektrikal]]
* [[Inhinyeriyang mekanikal]]
* [[Inhinyeriyang pang-agrikultura]]
* [[Inhinyeriyang pangkapalibotan]]
* [[Inhinyeriyang nukleyar]]
* [[Inhinyeriyang pagmimina]]
* [[Teknolohiya]]
* [[Arkitektura]]
* [[Siyensyang pangkompyuter]]
 
=== [[Siyentista|Mga Siyentista]] ===
[[File:Albert Einstein (Nobel).png|200px|thumb|upright|right|An opisyal na ladawan ni '''Albert Einstein''' pagkatapos niyang maresibe an 1921 Nobel Prize sa Pisika.]]
* [[Albert Einstein]]
* [[Marie Curie]]
* [[Niels Bohr]]
* [[Isaac Newton]]
* [[Louis Pasteur]]
* [[Aristotle]]
* [[Katherine Johnson]]
* [[Mary Jackson (inhinyero)]]
* [[Dorothy Vaughan]]
* [[Antoine Lavoisier]]
* [[Wilhelm Röntgen]]
* [[Enrico Fermi]]
* [[Thomas Edison]]
* [[Ernest Rutherford]]
* [[Carl Linnaeus]]
* [[Dmitri Mendeleev]]
* [[Antoine Lavoisier]]
* [[Robert Boyle]]
* [[Michio Kaku]]
* [[Alfred Nobel]]
* [[Erwin Schrödinger]]
* [[Charles Darwin]]
* [[Stephen Hawking]]
* [[Henri Becquerel]]
* [[Alessandro Volta]]
* [[Galileo Galilei]]
* [[Nicolaus Copernicus]]
* [[Leonardo Da Vinci]]
 
==== Mga Filipinong Siyentista ====
[[File:Maria_Orosa_bust_and_plaque_at_the_Historical_Park.jpg|200px|thumb|upright|right|Si '''María Orosa''' iyo sarong Filipinang teknolohiko sa pagkakan, parmasiyutikong kimiko, humanitaryo, asin heroe nin giyera.]]
* [[Eduardo Quisumbing]]
* [[Fe del Mundo]]
* [[María Orosa]]
* [[Gavino Trono]]
* [[Lourdes J. Cruz]]
* [[Encarnacion Alzona]]
* [[Angel Alcala]]
* [[Clara Lim-Sylianco]]
* [[Luz Oliveros-Belardo]]
* [[Gregorio Y. Zara]]
* [[Josette Biyo]]
* [[Joy Lim Arthur]]
 
=== [[Siyensya asin teknolohiya sa Filipinas|Siyensya sa Filipinas]] ===
* [[Nasyunal na Siyentista kan Filipinas]]
* [[Departamento kan Siyensya asin Teknolohiya (Filipinas)]]
* [[Nasyunal na Akademya kan Siyensya asin Teknolohiya]]
* [[PAGASA]]
* [[PHIVOLCS]]
* [[Obserbatoryo kan Manila]]
* [[Bataan Nuclear Power Plant]]
 
=== Mga siyentipikong organisasyon ===
* [[NASA]]
* [[IUPAC]]
* [[ESA]]
 
== Mga plantilya kan proyekto ==
Para ipahiling na ika iyo miyembro kan proyektong ini, pwede mong ikaag an mga code sa ibaba sa saimong sadiring pahina nin paragamit.
* <nowiki>{{Paragamit WP Siyensya}}</nowiki>
* <nowiki>[[Kategorya:Mga partisipante sa WikiProyekto Siyensya]]</nowiki>
{{Paragamit WP Siyensya}}
<br><br>
=== Mga klasipikasyon kan artikulo ===
Depende sa rarom nin mga nasurat na siyentipikong artikulo, pwede mong tawanan nin klasipikasyon an mga ini.
<br><br>
1. '''Tamboan na siyentipikong artikulo'''
* <nowiki>{{siyensya-tamboan}}</nowiki>
[[Ladawan:Psi2.svg|50px]] ''Sarong tamboan na artikulo sa '''Siyensya''' ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.''
 
2. '''Pinopoonan na siyentipikong artikulo'''
* <nowiki>{{siyensya-poon}}</nowiki>
[[Ladawan:NuclearReaction.svg|75px]] ''Pinopoonan an artikulong ini sa '''Siyensya'''. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.''
 
3. '''Saringsing na siyentipikong artikulo'''
* <nowiki>{{siyensya-saringsing}}</nowiki>
[[Ladawan:Science-symbol-2.svg|50px]] ''Sarong saringsing na artikulo sa '''Siyensya''' ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.''
 
=== Olay kan Pahina ===
Sa Olay kan Pahina, sambiton an proyektong ini asin tawan nin klase asin importansya an artikulo.
<nowiki>{{WikiProyekto banner shell|blp=no|1=
{{BW 2021-2
|klase=</nowiki>'''tamboan/poon/C/B/A'''<nowiki>
|importansya=</nowiki>'''Itoktok/Halangkaw/Tahaw/Hababa/Irarom'''<nowiki>
}}}}</nowiki>
 
==Mga partisipante==
[[File:Medeleeff_by_repin.jpg|200px|thumb|upright|left|Magin sarong '''Bikolnong siyentipikong parasurat''' sa pagbale sa proyektong ini]]
Ikaag an saimong pangaran kun mawot mong magin paraambag sa proyektong ini.
#[[Paragamit:Ralffralff|Ralffralff]] ([[Olay kan paragamit:Ralffralff|olay]]) 17:42, 29 Enero 2021 (UTC)
#[[Paragamit:Churihan|Churihan]] ([[Olay kan paragamit:Churihan|olay]]) 18:31, 29 Enero 2021 (UTC)
#<span style="border:1px solid red;padding:1px;">[[User: ShiminUfesoj|<font style="color: red;background: black;">''' Shimin_Ufesoj '''</font>]][[User talk: ShiminUfesoj|<font style="color: black;background:red;">''' ᜂᜎᜌ᜔_ᜃᜒᜆ?'''</font>]] </span> 04:31, 30 Enero 2021 (UTC)
#[[Paragamit:Filipinayzd|Filipinayzd]] ([[Olay kan paragamit:Filipinayzd|olay]]) 11:51, 31 Enero 2021 (UTC)
#[[Paragamit:Parauma|Parauma]] ([[Olay kan paragamit:Parauma|olay]]) 07:30, 2 Pebrero 2021 (UTC)
#[[Paragamit:Maffeth.opiana|Maffeth.opiana]] ([[Olay kan paragamit:Maffeth.opiana|olay]]) 15:35, 2 Pebrero 2021 (UTC)
 
== Hilingon man ==