Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Seda"

An '''seda''' ([[Ingles]]: silk) iyo sarong natural na [[Protina|protinang]] fiber, kun sain an nagakapirang porma iyo pupuwedeng matahi pasiring sa tela. An protinang fiber kan seda iyo pigbibilog nin harus kan ''fibroin'' asin nahihimo kan sarong insekto na larvae ngarig makaporma nin mga cocoon.<ref>{{cite web|url=http://www.thefreedictionary.com/silk|title=Silk|publisher=The Free Dictionary By Farlex|access-date=2012-05-23}}</ref>

An pinakabistadong seda iyo an nakukua sa mga cocoon nin mga larvae sa "mulberry silkworm" ''Bombyx mori'' na nakatago sa kaptibidad (serikultura). An nagkikintab na panluwas nin seda iyo huli sa triyangular na garu prismo na istraktura nin sedang fibre, na minatugot sa sedang bado na magreprakto nin paabot na liwanag sa manlainlain na angulo, kaya ngani nakakahimo ini nin manlainlain na kulay.

An taramong Ingles para sa seda na "silk" iyo gikan sa Gurang na Ingles na "''sioloc''", Suanoy na Griyego na σηρικός (serikos) o "silken", na hale sa Asyanong gunuan—pagkomparahon an [[Mandarin]] {{lang|zh-Latn|sī}} "silk", ManchurianManchurianong {{lang|mnc-Latn|sirghe}}, asin [[Mongolya|MongolianMongolianong]] {{lang|mn-Latn|sirkek}}.<ref>{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=silk&searchmode=none|title=Silk|work=Etymonline|access-date=2012-08-27|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131214224755/http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=silk&searchmode=none|archive-date=14 December 2013}}</ref>

An seda iyo nahihimo nin nagkapirang mga insekto; pero sa kadakulaakadakulaan, an seda sana nin "moth caterpillars" an piggagamit sa industriya nin tela. May mga pag-aadal sa iba pang mga klase nin seda, na nagkakaiba sa molekular na libel.<ref name="Sutherland TD, Young JH, Weisman S, Hayashi CY, Merritt DJ 2010 171–88">{{cite journal|vauthors=Sutherland TD, Young JH, Weisman S, Hayashi CY, Merritt DJ|title=Insect silk: one name, many materials|journal=[[Annual Review of Entomology]]|volume=55|pages=171–88|year=2010|pmid=19728833|doi=10.1146/annurev-ento-112408-085401}}</ref> An seda iyo nahihimo nin harus kan larvae nin insekto na minaagi sa kompletong ''metamorphosis'', pero an ibang insekto, arug kan ''webspinners'' asin ''raspy crickets'', iyo naghihimo nin seda sa bilog nindang buhay.<ref>{{cite journal|vauthors=Walker AA, Weisman S, Church JS, Merritt DJ, Mudie ST, Sutherland TD|year=2012|title=Silk from Crickets: A New Twist on Spinning|journal=PLOS ONE|volume=7|issue=2|pages=e30408|doi=10.1371/journal.pone.0030408|pmid=22355311|pmc=3280245|bibcode=2012PLoSO...730408W}}</ref> An produksyon nin seda iyo nangyayarui man sa ''hymenoptera'' (''bees'', ''wasps'', asin tanga), ''silverfish'', ''mayflies'', ''thrips'', ''leafhoppers'', amamanggi, ''lacewings'', ''fleas'', langaw, asin midges.<ref name="Sutherland TD, Young JH, Weisman S, Hayashi CY, Merritt DJ 2010 171–88" /> An iba pang mga klase nin artropodo naghihimo nin seda, pinakanotable an mga baryente ini araknido, arug kan mga lawa.

<gallery mode="packed" heights="85px85">

FileLadawan:Women placing silkworms on trays together with mulberry leaves (Sericulture by Liang Kai, 1200s).jpg |An mga silkwormsedang ulod asin dahon nin mulberry pigkaag sa trey.

FileLadawan:Men preparing twig frames where silkworms will spin cocoons (Sericulture by Liang Kai, 1200s).jpg|An mga twig frame para sa mga silkwormsedang ulod iyo piprepararpigpreparar.

FileLadawan:Weighing and sorting the cocoons (Sericulture by Liang Kai, 1200s).jpg|Pigtimbang an mga cocoon

FileLadawan:Soaking the cocoons and reeling the silk (Sericulture by Liang Kai, 1200s).jpg|An mga cocoon iyo pigbuntog asin pigpururapot.

FileLadawan:Weaving the silk (Sericulture by Liang Kai, 1200s).jpg|An seda iyo pigtahi gamit an loom.