Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Karbohidrato"

Content deleted Content added
Pinagmukna an pahina kaining "Ladawan:Alpha-D-Glucopyranose.svg|thumb|193x193px|An simpleng asukar na ''glucose'' iyo an pinaka-abundanteng monosaccharide, na iyo sarong subkategorya kan carbo..."
 
Linya 1:
[[Ladawan:Alpha-D-Glucopyranose.svg|thumb|193x193px|An simpleng asukar na ''glucose'' iyo an pinaka-abundanteng monosaccharide, na iyo sarong subkategorya kan carbohydrates]]
An '''carbohydrate''' iyo sarong biyomolekyula na igwang karbon (C), hydrogen (H) asin oksiheno (O) na mga atom, kun sain ngani kadaklan iyo may "hydrogen–oxygen atom ratio" na 2:1 (arug sa [[tubig]]), asin kaya ini may empirikal na pormulang {{nowrap|C<sub>''m''</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>''n''</sub>}} (kung saen an ''m'' iyo pupuwedeng lain hale sa ''n''). Sagkod man, may mga pirang eksepsiyon digdi. An sarong ordinaryong halimbawa iyo an ''deoxyribose'' na sarong parte kan DNA na may empirikal na pormulang C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>4</sub>. An mga carbohydrate iyo pupuwedeng mahiling bilang mga "hydrate" kan karbon kaya ini ang pangaran kaini.
 
An taramong ''saccharide'' iyo gikan sa Griyegong ''σάκχαρον'' (''sákkharon''), na may boot-sabihon na asukar. Maski ngani an siyentipikong nomenklatura kan mga carbohydrate iyo komplikado, an mga pangaran kan mga monosaccharide asin disaccharide iyo harus nagtatapos sa suffix na "-ose". Halimbawa, an asukar kan dugo na iyo an monosaccharide na glucose, an asukar sa pagkakan na iyo an disaccharide na sucrose, asin an asukar kan gatas an disaccharide na lactose .
Sagkod man, may mga pirang eksepsiyon digdi. An sarong ordinaryong halimbawa iyo an ''deoxyribose'' na sarong parte kan DNA na may empirikal na pormulang C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>4</sub>. An mga carbohydrate iyo pupuwedeng mahiling bilang mga "hydrate" kan karbon kaya ini ang pangaran kaini.
 
== Mga klase ==
AngAn terminong itoini ayiyo pinakaramiwanpigtutukdo sa [[biokemistri]]lado kungnin saanbiyokimika itokun aysaen ini iyo [[sinonimo]] ngkan '''saccharide'''. AngAn mga carbohydrate o saccharide ayiyo nahahatinababanga sa apat na mga kemikalkimikal na pagpapangkatpaggugrupo: [[monosaccharide]], [[disaccharide]], [[oligosaccharide]], atasin [[polysaccharide]]. Sa pangkalahatanpankagabsan, angan mga monosaccharidesmonosaccharide atasin disaccharide na mga mas maliitsadit (may mas mababanghababang [[timbanggabat na molekular]]) na carbohydrate ayiyo karaniwangharus tinutukoyan inaapud na mga [[asukal]]asukar.<ref>Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). [http://www.nature.com/nature/journal/v421/n6920/pdf/421219a.pdf "Sugars tied to the spot." ''Nature'' 421: 219&#x2013;220].</ref> Ang salitang ''saccharide'' ay nagmula sa Griyegong ''σάκχαρον'' (''sákkharon''), na nangangahulugang [[asukal]]. Bagaman ang [[siyentipikong nomenklatura]] ng mga carbohydrate ay komplikado, ang mga pangalan ng mga monosaccharides at disaccharides ay karaniwang nagwawakas sa [[Hulapi|hulaping]](suffix) [[-ose]]. Halimbawa, ang [[asukal ng dugo]] ang monosaccharide [[glucose]], ang asukal na panghapagkainan ang disaccharide [[sucrose]] at ang asukal ng [[gatas]] ang disaccharide [[lactose]] .
 
== Mga kagamitan ==
AngAn mga carbohydrate ayiyo nagsasagawanagsasagibo ngnin maramingkadakol na mga tungkulinresponsibilidad sa mga buhay na bagay. AngAn mga polysaccharidespolysaccharide ay nagsisilbinagsisirbi para sa pag-iimbak ngnin [[enerhiya]] (e.g.,halimbawan an [[starch]] atasin [[glycogen]]) atasin bilang istaktural na bahagiparte (e.g.,halimbawa an mga [[cellulose]] sa mga [[halaman]]masetas atasin [[chitin]] sa mga [[arthropod]]). AngAn 5-carbonkarbon monosaccharide na ribose ayiyo isangsarong mahalagang sangkapingrediente ngnin mga [[coenzyme]] (e.g.,halimbawa an ATP, FAD, atasin NAD) atsagkod [[likurangbuto]]likudang-tulang ngkan [[Henetiks|henetikong]] [[molekula]] na tinatawaginaapod na [[RNA]]. AngAn kaugnaykasugpon na deoxyribose angan kasangkapaningrediente ngkan [[DNA]]. AngAn mga saccharide atasin angan mga hinangopighango ditodigdi ayiyo kinabibilanganbinabalehan ngkan maramingkadakol na mga ibang mahalagang [[biomolekula]]biyomolekula na gumagampanmay ngdakulang mahahalagang mga papelimportansya sa [[sistemang immune]]immuno, [[pertilisasyon]], pagpigilpagpugol ngkan [[patohenesis]], [[pamumuopagbibilog ngnin dugo]], atasin pag-unladuswag.
 
Sa [[aghamsiyensyang pangpagkain]]pangkakanon, angan terminong carbohydrate ayiyo karaniwangharus nangangahulugangmay boot-sabihon na anumang mga pagkainkakanon na partikular na mayaman sa komplikadong [[almirol]] (starch) na carbohydrate gayaarug ngkan [[cereal]], [[tinapay]] at [[pasta]] o mga simpleng carbohydrate gayaarug ngkan [[asukal]]asukar na natatagpuannahihiling sa mga [[jam]], [[kendi]] atasin mga [[panghimagas]].
 
== Mga halimbawang produkto ==
<gallery>
Ladawan:Würfelzucker -- 2018 -- 3564.jpg|An sucrose o "table sugar" iyo an pinakabistong asukar sa pagkakan.
Ladawan:Wheat close-up.JPG|An trigo iyo saro sa bistadong ginikanan kan "starch".
Ladawan:Breads of Russia.jpg|An tinapay iyo saro sa mga bistong produkto na mayaman sa carbohydrates.
Ladawan:Pasta and pesto3.jpg|An pasta iyo mayaman sa substansya na "starch".
Ladawan:Wine grapes baja.jpg|An ubas iyo mayaman sa "fructose".
Ladawan:Sugar cane transportation near Khatoli UP India P 20190323 164118.jpg|An tubo iyo an primerong ginikanan kan "sucrose" o "table sugar".
Ladawan:Glass of milk on tablecloth.jpg|An substansya na "lactose" iyo mahihiling sa gatas.
Ladawan:Lollipop and candy sale.jpg|Sa komersyo, an mga dolse asin iba pang mahahamis na produkto iyo may halangkaw na bilang nin carbohydrates
</gallery>
 
== Hilingon man ==