Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Epikong Ibalong"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linya 372:
An Kastilang teksto kaini maguguno sa sinurat ni Padre [[Jose Castaño]] sa saiyang artikulong "''Breve noticia acerca del origen, religion, creencias y supersticiones de los antiguos Indios del bicol''" na napalakip sa Archivo del bibliofilo filipino, vol. I, na an nagtipon man iyo si Wenceslao E. Retana asin ipinublikar kan Impr. de la viuda de M. Minuesa de los Rios duman sa Madrid,España, taon 1895.
Kaya an iba naghuna an kagsurat kaini iyo si Padre Castaño, pero ini an nasambit ni [[Merito B. Espinas]] sa bagay na ini,(''Ibalong'', p. 48) "...na si Fray Bernardino de Melendreras y de la Trinidad asin bako si Fray Jose Castaño, na iyo an pigtutubod kan dakul, an orihinal na nagpompon kan epikong ini sa Bikol asin dangan saiyang ipinalis sa Kastila mapapatunayan ni Valentin Marin y Morales sa saiyang ''Ensayo de una sentisis de los trabajos realizados por los corporaciones religiosos españoles de Filipinas'', Tomo 2, Estableciemnto Tipogreafico del Colegio Santo tomas, Manila: 1901, p. 596, na kun saen nabanggit niya na si [[Fray Bernardino Melendreras]], nagsurat sa Kastila nin sarong orog-orog (poesia) dapit sa antigong kinaugalean kan mga Indio sa Albay, na tituladong ''Ibal'', sarong 400-na-pahinang manuskrito na kun saen nagsapi' si Castaño kan rawitdawit na Ibalong na nakalakip sa artikulong ginibo niya asin ikinaag ni Wenceslao Retana sa ''Archivo'' kan 1895:
"''La poesia que trae el Jose Castaño en su obrita publicada por Retana en 1985 esta tomada de Ibal del P. Melendreras.''" --- na boot sabihon kinua man lang daa ni Castaño, sabi ni Valentin Marin, an rawitdawit-epikong ini sa ''Ibal'' ni P. Melendreras.
Linya 382:
Si [[Jaime T. Malanyaon]] ilinakip man niya an bersyon na bikol ni Leoncio F. Elopre sa saiyang librong ''Istorya Kan Kabikolan'' (p. 514-523).
An iba nagdududa ngani na totoong epiko ini kan Bikol ta may mga elemento ini hale asin nakakaagid sa mga epiko kan Griyego arog kan persona ni Hercules na agid-agidan sa gawe ni Handiong saka ni Baltog, duwang importanteng heroe sa Ibalong. Garo soboot daa gibo-gibo lang ni Melendreras. An iba man nagsasabi autenticong osipon nin gugurang ta may mga elementong tinubo arog kan mga bukid na Kolasi, Hamtik, Isarog asin kan mga lugar na nasususog pa ngonyan arog kan Ponong (sa Magarao?), Panikwason (sa may pamitisan kan Isarog), Inarihan na salog o kan Kotmo' (sa may Pasacao). Asin an mga termino sa mga kagamitan na minukna arog kan "gatang", "surod", "landok" asbp mga termino lumaon na sa bikol.
Ano ta dai lamang nasambitan an bulkan [[Mayon]] sa epikong ini? An bukid na "[[Masaraga]]" na "aki pa." naenot pang marhay sa pagtuhaw asin huri na nagtalubo an Mayong? Kun hihilingon sa Vocabulario ni Lisboa, an "masaga" boot sabihon "malaad", "mabanaag" o sa Kastila, "...'''que relumbre mucho'''." Bako daw na an bulkan '''Masaraga''' naglalaad pang gayo kun naputok kumpara sa mga gurang nang bukid arog kan Isarog o Asog?
| |||