Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Tataramon na Malgatse"
Content deleted Content added
ShiminUfesoj (urulay | ambag) No edit summary |
ShiminUfesoj (urulay | ambag) No edit summary |
||
Linya 33:
An '''Malgatse''' o '''Malagasy''' sa tataramon na ingles ({{IPAc-en|m|æ|l|ə|ˈ|ɡ|æ|s|i}};<ref>Laurie Bauer, 2007, ''The Linguistics Student’s Handbook'', Edinburgh</ref> {{IPA-mg|ˌmalaˈɡasʲ|lang}}), sarong tataramon na [[Mga tataramon na Austronesyo|Austronesyo]] asin an nasyunal na tataramon kan nacion na [[Madagaskar]].
==Bukabularyo==
Iniheras kan Malagasy an haros gabos na panginot na bokabularyo kaini sa [[tataramon na Ma'anyan]], sarong tataramon gikan sa rehiyon kan [[Salog Barito]] sa habagatan kan [[Borneo]]. Kaiba man sa tataramon na Malagasy an pirang mga pagsubli gikan sa [[Tataramon na Arabe|Arabo]] asin [[Mga tatramon na Bantu]](espesyalmente sa sanga nin [[Mga tataramon na Sabaki|Sabaki]] na gikan sa kung sain naghali an pinaka-kapansin-pansin na [[Mga tataramon na Swahili|Swahili]]), asin mas kamakailan gikan sa Pranses asin Ingles.
An mga minasunod na halimbawa iyo an diyalekto na Merina o Estandarteng Malagasy, na ipinagtataram sa kabisera ng Madagaskar asin sa tahaw na halangkaw na lugar o "talampas", istaran kan [[Mga Merina|mga tawong Medina]].<ref name="Malagasy-English Winterton"/><ref>{{Cite book |title=Malagasy–English / English–Malagasy: Dictionary and Phrasebook |last=Rasoloson |first=Janie |publisher=Hippocrene Books |year=2001}}</ref> Pangkagabsang nasasabutan ini kan kabilugan kan isla.
{| class="wikitable"
|-
! Bikol Sentral
! Malgatse
! IPA
|-
| Ingles
| ''Anglisy''
| {{IPA|ãŋˈɡliʂ}}
|-
| Iyo
| ''Eny''
| {{IPA|ˈʲenj}}
|-
| Dai
| ''Tsia'', (bago an sarong panhiro o berba) ''Tsy''
| {{IPA|tsi}}, {{IPA|tsʲ}}
|-
| Hello! / Kumusta ka?
| ''Manao ahoana!''
| {{IPA|manaˈʷonə̥}}/{{IPA|manaˈonə̥}}
|-
| Hello! (mga lugar nin rural)
| ''Salama!''
| {{IPA|saˈlamə̥}}
|-
| Ayos lang, salamat/mabalos.
| ''Tsara fa misaotra.''
| {{IPA|ˈtsarə̥ fa mʲˈsoːtʂə̥}}
|-
| Paaram!
| ''Veloma!''
| {{IPA|veˈlumə̥}}
|-
| Pakiulay
| ''Azafady''
| {{IPA|azaˈfadʲ}}
|-
| Mabalos/Diyos Mabalos (may galang)
| ''Misaotra''
| {{IPA|mʲˈsoːtʂa}}
|-
| Daing anuman (Bikol Legaspi) <br/> Mayong anuman (Bikol Naga)
| ''Tsisy fisaorana.''
| {{IPA|tsʲ ˈmisʲ fʲˈsoːranə̥}}
|-
| ''Excuse me''/ Daing galang na
| ''Azafady'' (may braso asin kamot na minatukdo sa daga)
| {{IPA|azaˈfadʲ}}
|-
| Dispensa
| ''Miala tsiny''
| {{IPA|mjala ˈtsinʲ}}
|-
| Siisay?
| ''Iza?''
| {{IPA|ˈiːza}}/{{IPA|ˈiza}}
|-
| What?
| ''Inona?''
| {{IPA|inːa}}
|-
| Nuarin?
| ''Rahoviana?'', (pangnag-agi o ''past tense'') ''Oviana''
| {{IPA|roːˈvinə̥}}/{{IPA|rawˈvinə̥}}
|-
| Sain?
| ''Aiza?'', (pangnag-agi o ''past tense'') ''Taiza''
| {{IPA|ajzə̥}}
|-
| Tano?
| ''Fa maninona?''
| {{IPA|fa maninːə̥}}
|-
| Pano?
| ''Ahoana?''
| {{IPA|aˈʷonə̥}}
|-
| Pira?
| ''Firy?''
| {{IPA|ˈfirʲ}}
|-
| Gurano?
| ''Ohatrinona?''
| {{IPA|ʷoˈtʂinːə̥}}
|-
| Ano an pangaran mo?
| ''Iza ny anaranao?''
| {{IPA|iza njanaraˈnaw}}
|-
| Para sa
| ''Ho an'ny'' / ''Ho an'i''
| {{IPA|wanːi}}
|-
| Because
| ''Satria''
| {{IPA|saˈtʂi}}
|-
| Dai ko nasasabotan.
| ''Tsy mazava'', ''Tsy azoko.''
| {{IPA|tsʲ mazavə̥}}
|-
| Iyo, nasasabotan ko.
| ''Eny, mazava'', ''Eny, azoko''
| {{IPA|ʲenʲ mazavə̥}}
|-
| Tabang!
| ''Vonjeo!''
| {{IPA|vunˈdzew}}
|-
| Maghali ka!
| ''Mandehana!''
| {{IPA| man di anə}}
|-
| Can you help me please?
| ''Afaka manampy ahy ve ianao azafady?''
| {{IPA|afaka manapʲ a ve enaw azafadʲ}}
|-
| Nasain an kasilyasan/uduan?
| ''Aiza ny efitrano fivoahana?'', ''Aiza ny V.C.?'', ''Aiza ny toliet?''
| {{IPA|ajza njefitʂanʷ fiˈvwaːnə̥}}
|-
| Nagtataram ka nin Ingles?
| ''Mahay teny anglisy ve ianao?''
| {{IPA|miˈtenʲ ãŋˈɡliʂ ve eˈnaw}}
|-
|Dai ako nagtataram nin Magaltse.
| ''Tsy mahay teny malagasy aho.''
| {{IPA|tsʲ maaj tenʲ malaˈɡasʲ a}}
|-
| Dai ako nagtataram nin Pranses.
| ''Tsy mahay teny frantsay aho.''
| {{IPA|tsʲ maaj tenʲ frantsaj a}}
|-
| Napapaha ako.
| ''Mangetaheta aho.''
| {{IPA|maŋɡetaˈeta}}
|-
| Nagugutom ako.
| ''Noana aho.''
| {{IPA|noːna}}
|-
| May hilang ako.
| ''Marary aho.''
| {{IPA|}}
|-
| Pagal na ako.
| ''Vizaka aho'', ''Reraka aho''
| {{IPA|ˈvizaka}}, {{IPA|rerakau}}
|-
| Kaipuhan ko mag-ihi/maagti'ris.
| ''Poritra aho'', ''Ny olombelona tsy akoho''
| {{IPA|purtʂa}}
|-
| Mawot ko na magduman sa Antsirabe.
| ''Te hankany Antsirabe aho.''
| {{IPA|tiku ankanʲ anjantsirabe}}
|-
| Mahal man kaiyan!
| ''Lafo be izany!''
| {{IPA|lafʷˈbe zanʲ}}
|-
| Nagugutom ako sa pirang bagas.
| ''Noana vary aho.''
| {{IPA|noːna varja}}
|-
| Ano an magigibo ko para saimo?
| ''Inona no azoko atao ho anao?''
| {{IPA|inːa ɲazʷkwataʷ wanaw}}
|-
| Suno/Gusto ko...
| ''Tiako...''
| {{IPA|tikʷ}}
|-
| Namumutan taka.
| ''Tiako ianao.''
| {{IPA|tikwenaʷ}}
|-
!
! Mga numro
!
|-
| saro
| ''isa/iray''
| {{IPA|isə̥}}
|-
| duwa
| ''roa''
| {{IPA|ru}}
|-
| tolo
| ''telo''
| {{IPA|telʷ}}
|-
| apat
| ''efatra''
| {{IPA|ˈefatʂə̥}}
|-
| lima
| ''dimy''
| {{IPA|ˈdimʲ}}
|-
| anom
| ''enina''
| {{IPA|enː}}
|-
| pito
| ''fito''
| {{IPA|fitʷ}}
|-
| walo
| ''valo''
| {{IPA|valʷ}}
|-
| siyam
| ''sivy''
| {{IPA|sivʲ}}
|-
| sampulo
| ''folo''
| {{IPA|fulʷ}}
|-
| kagsaro
| ''iraika ambin'ny folo''
| {{IPA|rajkʲambefulʷ}}
|-
| kagduwa
| ''roa ambin'ny folo''
| {{IPA|rumbefulʷ}}
|-
| duwampulo
| ''roapolo''
| {{IPA|ropulʷ}}
|-
| tolumpulo
| ''telopolo''
| {{IPA|telopulʷ}}
|-
| apat na pulo
| ''efapolo''
| {{IPA|efapulʷ}}
|-
| limampulo
| ''dimampolo''
| {{IPA|dimapulʷ}}
|-
| anom na pulo
| ''enim-polo''
| {{IPA|empulʷ}}
|-
| pitumpulo
| ''fitopolo''
| {{IPA|fitupulʷ}}
|-
| walumpolo
| ''valopolo''
| {{IPA|valupulʷ}}
|-
| siyam na pulo
| ''sivifolo''
| {{IPA|sivfulʷ}}
|-
| sanggatos
| ''zato''
| {{IPA|zatʷ}}
|-
| duwang gatos
| ''roan-jato''
| {{IPA|rondzatʷ}}
|-
| sanribo
| ''arivo''
| {{IPA|arivʷ}}
|-
| ten thousand
| ''iray alina''
| {{IPA|rajal}}
|-
| one hundred thousand
| ''iray hetsy''
| {{IPA|rajetsʲ}}
|-
| one million
| ''iray tapitrisa''
| {{IPA|rajtaptʂisə̥}}
|-
| one billion
| ''iray lavitrisa''
| {{IPA|rajlavtʂisə̥}}
|-
| 3,568,942
| ''roa amby efapolo sy sivin-jato sy valo arivo sy enina alina sy dimy hetsy sy telo tapitrisa''
| {{IPA|rumbefapulʷ sʲsivdzatʷ sʲvalorivʷ sʲenːal sʲdimjetsʲ sʲtelutapitʂisə̥}}
|}
==Toltolan==
{{Reflist}}
| |||