Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Hiragana"

Content deleted Content added
No edit summary
Linya 20:
 
Igwang duwáng pangenot na sistema nin [[Kana#Kolasyon|pagaayos kan hiragana]], an suanoy na pagaayos o an inaapod na [[iroha]], asin an bistong pagaayos o an [[gojūon]].
 
 
==Siste kan pagsurát==
Line 38 ⟶ 37:
 
Kadaklan pigbabaybay kaini an mga [[halabang patanog]] kaiba an pagdadagdag nin ikaduwang patanog na kana. An [[chōonpu]] (marka sa halabang patanog) (ー) piggagamit sa katakana asin daeng gayo sa hiragana, halimbawa an taramon na らーめん, ''[[rāmen]]'', alagad an arog kaining paggamit kadaklan bakong tama. Sa daeng tamang pagirat, kadaklan piggagamit an mga sararadit na bersyon nin limang patanog na kana tanganing kumatawan sa mayong bakas na taramon (はぁ ''haa'', ねぇ ''nee''). An istandarte asin igwang taramong [[Markang Iterasyon#Hapones|markang iterasyon]] pigsusurat sa ゝ asin ゞ.
 
==Listahan kan hiragana==
Pigpapahiling an mga minasunod na listahan nin hiragana kaiba an saindang [[Romanisasyong Hepburn]] asin transkripsiyon gikan sa [[International Phonetic Alphabet|IPA]] sa ayos na ''gojūon''. Pigsusunod kan Hiragana na igwang ''dakuten'' o ''handakuten'' an ''gojūon'' kana miski mayo sinda, kaiba an pagsunod sa ''yōon'' kana. Mahihiling naman an mga dae na ginagamit na kana sa <span style="color:#808080;">abuhon</span>. Sagabis nin mga silyabaryo na kataid kan ん, pigtutukoy kaini Na an pagbaybay, para sa taramong pan-enotan na silyabaryo, para man sa taramong panggita, hilingon na lang sa ibaba.
 
{| class="wikitable nowraplinks" border="0" cellpadding="2" style="vertical-align:top;padding:2px;" width="100%"
|+ Listahan nin bmga Pantig kan Hiragana
|-
!rowspan=2 width=2%|
!valign=top align=center colspan=5 style="background:#BECFEB;" width="50%"|Monograpo ([[gojūon]])
!colspan=3 align=center style="background:#D4D4D4;" width="33%"| Diyagrapo ([[yōon]])
|-
!width=10%| ''a'' !!width=10%| ''i'' !!width=10%| ''u'' !!width=10%| ''e'' !!width=10%| ''o''
 
!width=11%| ''ya'' !!width=11%| ''yu'' !!width=11%| ''yo''
|- valign=top align=center
!title="vowels"|∅
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[あ]]</big><br> a {{IPA-ja|a|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[い]]</big><br> i {{IPA-ja|i|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[う]]</big><br> u {{IPA-ja|u͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[え]]</big><br> e {{IPA-ja|e|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[お]]</big><br> o {{IPA-ja|o|}}
|colspan=3 bgcolor="#E9E9E9"|
|- valign=top align=center
!''K''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[か]]</big><br> ka {{IPA-ja|ka|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[き]]</big><br> ki {{IPA-ja|ki|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[く]]</big><br> ku {{IPA-ja|ku͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[け]]</big><br> ke {{IPA-ja|ke|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[こ]]</big><br> ko {{IPA-ja|ko|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[きゃ]]</big><br> kya {{IPA-ja|kʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[きゅ]]</big><br> kyu {{IPA-ja|kʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[きょ]]</big><br> kyo {{IPA-ja|kʲo|}}
|- valign=top align=center
!''S''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[さ]]</big><br> sa {{IPA-ja|sa|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[し]]</big><br> shi {{IPA-ja|ɕi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[す]]</big><br> su {{IPA-ja|su͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[せ]]</big><br> se {{IPA-ja|se|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[そ]]</big><br> so {{IPA-ja|so|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[しゃ]]</big><br> sha {{IPA-ja|ɕa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[しゅ]]</big><br> shu {{IPA-ja|ɕu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[しょ]]</big><br> sho {{IPA-ja|ɕo|}}
|- valign=top align=center
!''T''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[た]]</big><br> ta {{IPA-ja|ta|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ち]]</big><br> chi {{IPA-ja| t͡ɕi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[つ]]</big><br> tsu {{IPA-ja| t͡su͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[て]]</big><br> te {{IPA-ja|te|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[と]]</big><br> to {{IPA-ja|to|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ちゃ]]</big><br> cha {{IPA-ja| t͡ɕa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ちゅ]]</big><br> chu {{IPA-ja| t͡ɕu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ちょ]]</big><br> cho {{IPA-ja| t͡ɕo|}}
|- valign=top align=center
!''N''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[な]]</big><br> na {{IPA-ja|na|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[に]]</big><br> ni {{IPA-ja|nʲi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぬ]]</big><br> nu {{IPA-ja|nu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ね]]</big><br> ne {{IPA-ja|ne|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[の]]</big><br> no {{IPA-ja|no|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[にゃ]]</big><br> nya {{IPA-ja|nʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[にゅ]]</big><br> nyu {{IPA-ja|nʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[にょ]]</big><br> nyo {{IPA-ja|nʲo|}}
|- valign=top align=center
!''H''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[は]]</big><br> ha (kapareho rin ng partikulong "wa"){{IPA-ja|ha|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ひ]]</big><br> hi {{IPA-ja|çi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ふ]]</big><br> fu {{IPA-ja|ɸu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[へ]]</big><br> he {{IPA-ja|he|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ほ]]</big><br> ho {{IPA-ja|ho|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ひゃ]]</big><br> hya {{IPA-ja|ça|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ひゅ]]</big><br> hyu {{IPA-ja|çu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ひょ]]</big><br> hyo {{IPA-ja|ço|}}
|- valign=top align=center
!''M''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ま]]</big><br> ma {{IPA-ja|ma|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[み]]</big><br> mi {{IPA-ja|mi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[む]]</big><br> mu {{IPA-ja|mu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[め]]</big><br> me {{IPA-ja|me|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[も]]</big><br> mo {{IPA-ja|mo|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[みゃ]]</big><br> mya {{IPA-ja|mʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[みゅ]]</big><br> myu {{IPA-ja|mʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[みょ]]</big><br> myo {{IPA-ja|mʲo|}}
|- valign=top align=center
!''Y''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[や]]</big><br> ya {{IPA-ja|ja|}}
|bgcolor="#E9E9E9"|
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ゆ]]</big><br> yu {{IPA-ja|ju͍|}}
|bgcolor="#E9E9E9"|
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[よ]]</big><br> yo {{IPA-ja|jo|}}
|colspan=3 bgcolor="#E9E9E9"|
|- valign=top align=center
!''R''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ら]]</big><br> ra {{IPA-ja|ɽa|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[り]]</big><br> ri {{IPA-ja|ɽi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[る]]</big><br> ru {{IPA-ja|ɽu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[れ]]</big><br> re {{IPA-ja|ɽe|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ろ]]</big><br> ro {{IPA-ja|ɽo|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[りゃ]]</big><br> rya {{IPA-ja|ɽʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[りゅ]]</big><br> ryu {{IPA-ja|ɽʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[りょ]]</big><br> ryo {{IPA-ja|ɽʲo|}}
|- valign=top align=center
!''W''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[わ]]</big><br> wa {{IPA-ja|wa|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|[[ゐ|<big style="color:#808080">ゐ</big>]]<br> i/wi {{IPA-ja|i|}}
|bgcolor="#E9E9E9"|
|bgcolor="#EFFAFA"|[[ゑ|<big style="color:#808080">ゑ</big>]]<br> e/we {{IPA-ja|e|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[を]]</big><br> o/wo (partikulo){{IPA-ja|o|}}
|colspan=3 bgcolor="#E9E9E9"|
|-
|colspan=10|
|- valign=top align=center
!title="Simbolo ng mga punksiyon at katinig"| *
|colspan=5 bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ん]]</big><br> n <br>{{IPA-ja|n|}} {{IPA-ja|m|}} {{IPA-ja|ŋ|}} bago tumigil ang katinig;<br>Ang {{IPA-ja|ɴ|}} {{IPA-ja|ũ͍|}} {{IPA-ja|ĩ|}} ay kahit saan
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[っ]]</big><br> (tinutukoy ang [[dalawahang]] katinig)
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ゝ]]</big><br> (inuulit at<br>pinapawalang boses ang mga silabiko)
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ゞ]]</big><br> (inuulit at<br>binibigyang boses ang mga silabiko)
|-
|colspan=10|
|- valign=top align=center
!rowspan=2|
!colspan=5 style="background:#BECFEB;"|Diyakritiko ([[gojūon]] kasama ang ([[handakuten|han]]) [[dakuten]])
!colspan=3 style="background:#D4D4D4;"|Diyagrapo na may diyakritiko ([[yōon]] kasama ang ([[handakuten|han]]) [[dakuten]])
|-
! ''a'' !! ''i'' !! ''u'' !! ''e'' !! ''o''
 
! ''ya'' !! ''yu'' !! ''yo''
|- valign=top align=center
!''G''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[が]]</big><br> ga {{IPA-ja|ɡa|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぎ]]</big><br> gi {{IPA-ja|ɡi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぐ]]</big><br> gu {{IPA-ja|ɡu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[げ]]</big><br> ge {{IPA-ja|ɡe|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ご]]</big><br> go {{IPA-ja|ɡo|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ぎゃ]]</big><br> gya {{IPA-ja|ɡʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ぎゅ]]</big><br> gyu {{IPA-ja|ɡʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ぎょ]]</big><br> gyo {{IPA-ja|ɡʲo|}}
|- valign=top align=center
!''Z''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ざ]]</big><br> za {{IPA-ja|za|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[じ]]</big><br> ji {{IPA-ja|d͡ʑi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ず]]</big><br> zu {{IPA-ja|zu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぜ]]</big><br> ze {{IPA-ja|ze|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぞ]]</big><br> zo {{IPA-ja|zo|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[じゃ]]</big><br> ja {{IPA-ja|d͡ʑa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[じゅ]]</big><br> ju {{IPA-ja|d͡ʑu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[じょ]]</big><br> jo {{IPA-ja|d͡ʑo|}}
|- valign=top align=center
!''D''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[だ]]</big><br> da {{IPA-ja|da|}}
|bgcolor="#E7F5DE"| [[ぢ|<big style="color:#808080">ぢ</big>]]<br> (ji) {{IPA-ja|d͡ʑi|}}
|bgcolor="#E7F5DE"| [[づ|<big style="color:#808080">づ</big>]]<br> (zu) {{IPA-ja|zu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[で]]</big><br> de {{IPA-ja|de|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ど]]</big><br> do {{IPA-ja|do|}}
|bgcolor="#EEEFE4"| [[ぢゃ|<big style="color:#808080">ぢゃ</big>]]<br> (ja) {{IPA-ja|d͡ʑa|}}
|bgcolor="#EEEFE4"| [[ぢゅ|<big style="color:#808080">ぢゅ</big>]]<br> (ju) {{IPA-ja|d͡ʑu͍|}}
|bgcolor="#EEEFE4"| [[ぢょ|<big style="color:#808080">ぢょ</big>]]<br> (jo) {{IPA-ja|d͡ʑo|}}
|- valign=top align=center
!''B''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ば]]</big><br> ba {{IPA-ja|ba|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[び]]</big><br> bi {{IPA-ja|bi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぶ]]</big><br> bu {{IPA-ja|bu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[べ]]</big><br> be {{IPA-ja|be|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぼ]]</big><br> bo {{IPA-ja|bo|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[びゃ]]</big><br> bya {{IPA-ja|bʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[びゅ]]</big><br> byu {{IPA-ja|bʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[びょ]]</big><br> byo {{IPA-ja|bʲo|}}
|- valign=top align=center
!''P''
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぱ]]</big><br> pa {{IPA-ja|pa|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぴ]]</big><br> pi {{IPA-ja|pi|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぷ]]</big><br> pu {{IPA-ja|pu͍|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぺ]]</big><br> pe {{IPA-ja|pe|}}
|bgcolor="#EFFAFA"|<big>[[ぽ]]</big><br> po {{IPA-ja|po|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ぴゃ]]</big><br> pya {{IPA-ja|pʲa|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ぴゅ]]</big><br> pyu {{IPA-ja|pʲu͍|}}
|bgcolor="#F3F5DE"|<big>[[ぴょ]]</big><br> pyo {{IPA-ja|pʲo|}}
|- valign=top align=center
!''V''
|colspan=2 bgcolor="#E9E9E9"|
|bgcolor="#E7F5DE "| [[ゔ|<big style="color:#808080">ゔ</big>]]<br> vu {{IPA-ja|v(u͍)|}}
|colspan=5 bgcolor="#E9E9E9"|
|}