Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Ferdinand Marcos"

Content deleted Content added
AmphBot (urulay | ambag)
No edit summary
Linya 1:
[[ladawan:Ferdinand Marcos.JPEG|thumb|200px]]
Si '''Ferdinand Emmanuel Edralín Marcos''' (11 Septiembre 1917 – 28 Septiembre 1989) an ika-sampolong [[presidente kan Filipinas|presidente]] kan [[Filipinas]] poon 1965 hanggan 1986. Sarô siyang abogado, miembro kan [[Kamara de Representantes kan Filipinas|Kamara de Representantes]]] (1949-1959), asin kan [[Senado kan Filipinas]] (1959-1965). Kan Ika-2ng Giyerang Pangkinaban, hinihinako' niya na nagin siya lider kan sarong gerilyang grupo na inapod niyang ''Ang Maharlika'' na nag-operar duman sa amihanan kan Luzon.
 
Siya pa lang an duwang beses naboto sa siring na pwesto. Siya man an kag-togdas kan Ley Militar (Sept. 21, 1972) sa kasagsagan kan pagbungkaras kan mga Kumunista asin kan mga maka-wala sa panahon na idto. Siya an presidente na halawig na gayo nagkapot kan siring na pwesto ta uminabot nin 21 taon (1965-1986). Siya man an presidente na napatalsik sa pwesto huli sa Matoninong na People Power kan Pebrero, 1986.
 
==Kaamayan Kankan Saiyangsaiyang Buhaybuhay==
Namundag si Marcos sa [[Sarrat, Ilocos Norte|Sarrat]], [[Ilocos Norte]] asin binunyagan sa pangaran ni Ferdinand VIII kan Espanya sa kagustohan kan saiyang mga magurang na sinda Mariano Marcos asin Josefa Edralin. Binunyagan siya sa simbahan kan Philippine Independent Church. Sinasabi na siya mahusay sa pakidebate, sarong boksingero, maray sa paglangoy, wrestler (pakikigumol) kan siya estudfyante pa sa Unibersidad kan Pilipinas.
 
Linya 11:
Nag-apelar siya sa Korte Suprema asin tuminindog siya komo abogado kan sadiri niya. Pinawa'ran-sala siya kan nasabing Korte kan eksaktong Septyembre 21, 1940.
 
==Kalakawan Sasa Panahonpanahon Ninnin Guerraguerra==
Pagguerra, siya nagin combat intelligence officer na apil sa ika-21ng Infantry division. Nakadamay siya duman sa sa Dakulang Laban Sa Bataan kan 1942 asin, kaiba an labing 75,000 na mga soldados, nagsakit siya sa pagbaklay kun saen pinirit nanngad na maghubo an mga preso hale sa [[Mariveles, Bataan|Mariveles]], [[Bataan]] pasiring sa [[Capas, Tarlac|Capas]], [[Tarlac]]. Sa inapod na 'martsang kagadanan' na ini, siya nakadulag pero nadakop man giraray. Sa Fort Santiago kun saen siya ikinonkon, nakadulag otro siya.
 
Sa saiyang istorya hinihinako niya na dakula an papel niya sa laban duman sa Besang Pass. Alagad dakul an nagdududa kan saiyang mga tinataram sa bagay na ini. Sa mga archivos nin guerra kan Estados Unidos mayong nasasambit nin siring. Totoo, sa mga retratong tunay, makikita siya na may mga dekorasyon siring kan Distinguished Medal Cross, Bronze Star asin Purple Heart. Sobra igdi, garo dakul na an dai natubod. Dai pang gayo determinado kan mga historyador kun sagkod saen an totoo sa mga bagay na ini.
 
==Amay na Karerakarera Sasa Pulitikapulitika==
Kan matapos na an guerra asin matoninong nang naisulit an kamugtakan kan Republika, si Presidente [[Manuel Roxas]] pignombrahan siyang special technical assistant. Dangan nagdalagan siya komo Representante sa ika-2 distrito kan [[Ilocos Norte]] sa lindong kan Partido Liberal na nataon iyo an maykapot kan administrasyon. Tolong termino nagtukaw siya sa siring na katongdan. Kan 1959, nagdalagan siya sa pagkaSenador asin siya an may pinakahalangkaw na bilang sa boto. Siya tolos nagin Minority Floor Leader. Taon 1963, siya na an napiling magtukaw komo presidente kan Senado apesar siya naghahale sa partidong minoriya.
 
Linya 26:
Kan siya presidente kan Filipinas asin nagin komo sarong diktador kan madeklara an Ley Militar (1972), an gabos na pagboot naghahale na saiya. Seguro masabi na yaon sa infraestruktura asin sa diplomasya pang-internasyonal an saiyang dakulang kahamanan. An administrasyon niya kaidto notado sa labislabis na korupsyon, nepotismo, asin despotismo asin sa pang-iipit pulitikal. sinasabi man na grabi an mga paglapas kan administrasyon sa mga deretsong pangtawo asin pagwara nin respeto igdi. Sa mga dekadang siya an solamenteng kagboot asin an saiyang tataramon ley nanggad dakul an mga makawala asin mga nagkokontra saiya an mysterioso asin biglang nagkawarara asin tinutubod na pinagadan na sana basta kan saiyang militar.
 
Kan Pebrero 1986, napatalsik siya sa poder na kinapotan niya sobrang duwang polong taon huli sa inaapod na People Power (Panbanwang Pwersa) kun saen nag-alsa an minilyon na mga Pilipino na hinuhurot nanggad na siya humilig na sa pwesto ta sabi ngani sa mga plakang iwinawagayway kan banwaan "tama na, sobra na, hale na!"
 
==Mga panluwas na takod==
Linya 40:
*[https://www.filipiniana.net/Filipiniana.NET/Portal/ArtifactView.do?artifactID=E00000000001 Full text of the Martial Law proclamation]
 
==Mga Toltolantoltolan==
 
* Marcos, Ferdinand (1973). Notes on the New Society of the Philippines.
* Library of Congress: Country Studies: Philippines. The Inheritance from Marcos