An mga Itom na Tawo asin an Kahiroan nin Mga Banal sa Huring Aldaw

An Kahiroan nin Mga Banal sa Huring Aldaw nagkaigwa nin sarong tagaytayan nin mga palisiya asin mga doktrina na minapanungod sa rasa kan Aprikanong-lahi nin mga katawohan. An mga panultulan sa mga itom na mga katawohan, an saindang sosyal na mga kondisyon sa panahon kan ika-19 siglo, asin an saindang espirituwal na lugar sa Sulnupang Kristiyanidad (Western Christianity) siring man sa mga kasuratan ning mga Mormons na kumplikado, na may kadakul na grado nin tratamento na naiiba kesa tratamento na ipinapahiling kan mga puting tawo.

Kunsoarin na an mga Mormons nagrilipat pasiring sa Missouri, sinda nakapag-engkuwentro nin mga kataraid na mga tawong uyon an sentimiyento sa pangongoripon (slavery). Sa kaenoti, si Joseph Smith, Jr. nagsuporta sa mga batas manunungod sa mga uripon asin mga among bilang sarong parteng bagay para sa katalingkasan asin kaayusan, pero kahaluyi nagsikwal sa institusyon asin nagsuporta sa pagpapondo kaini.

Kasunod sa pagkagadan ni Joseph Smith, Jr. asin sa krisis nin pagsasalida, an mga pamayo kan mayor na Kahiroan nin Mga Banal sa Huring Aldaw na denominasyon, An Simbahan ni Jesukristo nin Mga Banal sa Huring-Aldaw,[1] nagpadagos sa pagtanggap sa gabos na mga katawohan na dae pinaghihiling an kulay na magigin mga miyembro; alagad, sinda nagpoon na dae ipagbali an maiitom haros na mga katawohan na Aprikano an lahi (o maski anong aktuwal na kulay nin kublit) na pag-ordinahan sa Pagkasaserdote (Priesthood) asin sa partisipasyon sa mga seremonyas nin templo. An arog kaining mga gibo nagpadagos sagkod kan Septiyembre 30, 1978, kunsoarin an Presidente kan Simbahan na si Spencer W. Kimball, habang naggigibo sa laog kan saiyang opisina bilang Buhay na Propeta, nagdeklara na sa kaamayan nin Hunyo 1978 siya nagkapagresibe nin sarong kapahayagan gikan sa Diyos na ipagtao man an pagkasaserdote asin an mga ordinansa sa templo sa gabos na maninigong lalake na mga miyembro kan Simbahan.

An ibang donominasyon kan Mga Banal sa Huring Aldaw pinag-atubang ang isyung ini sa ibang pananaw. An Komunidad ni Kristo, An Simbahan ni Jesuskristo (Bickertonitas), asin an Stranghitas pirmeng pinagpasunod sa mga itom na Aprikanong lahi na magkapot nin pagkasaserdote asin bilog na partisipasyon sa relihiyon. An Pundamentalistang Simbahan ni Jesukristo nin Mga Banal sa Huring Aldaw asin an iba pang Pundamentalistang Mormons na mga grupo nagpadagos sa paggibo na dae pagpapabali base sa rasa.

Kapanahunan kaidto sa New York (1820s asin amay nin 1830s) baguhon

An enot na panultulan sa Mga Banal sa Huring Aldaw na mga panurat na naglaladawan sa itom na kublit bilang sarong sumpa asin marka gikan sa Diyos na nagpapanungod sa mga Lamanita. An Libro ni Mormon, na pinagpublikar sa huring parte kan 1820s, nagsambit sa mga minasunod manungod sa sarong grupo nin mga katawohan na nagrebelde kontra sa Diyos:

“Asin an Diyos nagkausa sa pagsusumpa na mag-abot sa sainda, iyo, iyo na ngani ang mangirhat na pagsusumpa, nin huli kan saindang kadaendatahan. Nin huli ta hilnga, saindang pinagpatagas ang saindang mga puso kontra saiya, na tangani baya sinda nagin siring sa sarong maitom na gapo; kumbaya, siring na sinda kaidto maputi, asin grabeng gayo kagayunon asin mainogmahon, na tangani baya sinda dae mapuwedeng makapag-agyat kan sakuyang mga katawohan, an Kagurangnang Diyos pinagkausa an kublit nin kaitoman na magdapo sa sainda. Asin kaya nagsabi an Kagurangnang Diyos; Ako magkakausa na tangani sinda magigin mga makatakot sa sakuyang mga katawohan, laen lang na sinda magsosolsol kan saindang mga kadaendatahan.” (2 Nephi 5:21).

"Sinda na nagrebelde pinag-apod na mga Lamanita asin sinda na dae pinag-apod na mga Nephita. An pagsusumpa man pinagkaag sa mga lahi kan mga Lamanita “nin huli sa mga tradisyon kan saindang mga ama”, (Alma 17:15) na iyo an pan-ultimong pagkukuahon gikan sainda asin paninimbagan kan mga payo nin saindang mga magurang.” (2 Nephi 4:6)

An marka nin kadikloman ipinagkaag sa mga Lamanita tanganing an mga Nephita “dae maisalak asin dae maniniwala sa mga saltong mga tradisyon na iyo an mapagprobar kan saindang kadestrosohan” (Alma 3:7-9). An Libro ni Mormon nagtatala sa Kagurangnan na pinagbabawal na mag-aragoman sa tahaw kan mga Lamanita asin mga Nephita (2 Nephi 5:23) asin nagsasabi na sinda magrayong “separado gikan saimo asin sa saimong mga banhi (Nephites), magpoon ngonyan na panahon asin sa paabuton asin sa daeng kasagkoran, laen lang kun sinda magsosolsol kan saindang mga karigsokan asin magbalik sakuya na tangani na ako magkaigwa nin pagkaherak sa sainda. (Alma 3:14).

Sa kabilugan na pinagsasabi kan Libro ni Mormon, nagkapirang mga grupo kan Lamanita an nagsorolsol asin nawaraan kan sumpa. An Ante-Nephi-Lehies or Ammonitas “nagbukas nin sarong pakipagsuratan sainda (Nephites), asin an sumpa nin Diyos dae na gayo nagsusunod sa sainda” (Alma 23:18). Mayong ipinagpanultol sa saindang kublit kung pinagbag-o na. Bandang huri, an Libro ni Mormon nagtatala na an kadagdagan na grupo kan mga Lamanita na kombertido asin ta “an saindang kasumpaan pinaghale na sa sainda, asin an saindang kublit nagin puti na siring sa mga Nephita…asin sinda pinagbilang na sa kairiba kan mga Nephita, asin pinag-apod na mga Nephita. (3 Nephi 2:15-16).

An sumpa man ipinagpamugtak sa mga iba na nagrebelde. Sarong grupo nin mga Nephita, na pinag-aapod na mga Amlisitas “na nagruluwas para sa sarong bukas na rebelyon kontra sa Diyos; kun kaya ini kapakinabangan na an sumpa dapat na maghugpa sa sainda.” (Alma 3:18). An mga Amlisitas kasunod nagbugtak nin sarong marka sa saindang mga sadire. Sa puntong ini, an parasurat nagpundo sa naratibong pinagsasabi “Ako magboboot na kamo dapat makapaghiling na sinda an nagdara sa saindang mga sadire an sumpa; asin sa arog kaini na maggibo daw nin lambang tawo na pinagsumpa magdara sa saindang mga sadire an saiyang kondenasyon.” (Alma 3:19). Sa pangyayaring ini, an mga Lamanita “nagin iyo, an kadakolon pa sa sainda, sarong matatanos na mga katawohan, na tangani baya na an saindang pagkamatanos naglampas pa sa mga Nephita, nin huli kan saindang paninindugan asin kan saindang katatagan sa pagtubod.” (Helaman 6:1)

An Libro ni Mormon dae nakapagpapahiling nin anuman na porma nin nakabaseng sumpa nin diskriminasyon. Ini nagsasabi na an Kagurangnan “dae naninikwal sainda na nagdurulok sa saiya, maitom o maputi, uripon asin libre, lalake asin babaye; asin siya nakapaggiromdom sa mga pagano; asin an gabos kaagid para sa Diyos, pareho an Hudiyo asin Hentil.” (2 Nephi 26:33). Sa katunayan, an kaoyitan kontra sa mga katawohan na may maitom na kublit pinagkokondena nin sobra sa saro, uya bilang sarong halimbawa:

“O an sakuyang mga katugangan, ako natatakot na sagkod na kamo magsosolsol kan saindong mga kasalan na tangani na an saindang mga kublit magigin mapution kesa kan saindo, kunsoarin na kamo pagdadarahon kaiba ninda sa atubangan kan trono nin Diyos. Kumbaya, sarong kasugoan Ako matao sa saindo, na iyo an tataramon nin Diyos, na dae na kamo mag-anggot kontra sa sainda nin huli sa kaitoman kan saindang mga kublit; ni kamo mag-anggot kontra sa sainda nin huli kan saindang kaatian…” (Jacob 3:8-9)

An maitomon na kublit man pinagsayon na kaiba sa sarong sumpa nin mainiton na klima sa pagsalin ni Joseph Smith kan Bibliya, sirka 1830, na minaladawan sa sarong mga katawohan kan bago pa an pagbahang dakula na pinag-aapod na mga “katawohan nin Canaan” (dae maipagribong ki Canaan, na akeng lalake ni Ham, o an Biblikong Canaanitas (Canaanites), na pinagsumpa nin huli ta sinda nakipaglaban kontra sa mga “katawohan ni Shum”.

“Nin huli ta hilnga, an Kagurangnan magsusumpa sa kadagaan na may makuniot na init, asin an kadagangan kaini magpapadagos sagkod sa daeng kasagkoran, asin nagkaigwa nin sarong kaitoman na nag-abot sa gabos na mga kaarakianan nin Canaan, na sinda an pinagngirhatan sa pag-iriba nin gabos na mga tawo.” (Moses 7:8).

An Libro ni Abraham, parte kan Perlas nin Dakulang Kahalagahan[2], na pinag-akong kasuratan kan An Simbahan ni Jesukristo nin mga Banal sa Huring-Aldaw” nagpahiling na an hade kan Ehipto iyo an saro sa kapag-arakianan ni Ham asin “sarong kaparte kan dugo nin mga Canaaanitas sa paagi ni pagkamundag sa paagi ni Ham sa pakisumaro niya sa babaye na si Ehiptos. An kasabihan nagpasiring dagos sa estado, “asin kaya an dugo kan mga Canaanitas pinagpreserba sa kadagaan.”

Kapanahunan kaidto sa Missouri (sa amay nin 1830s hanggan 1838) baguhon

Kan tag-init nin 1833, W.W. Phelps nagpublisa nin sarong artikulo sa dyaryo kan Simbahan, na garo baga nag-iimbitar sa mga libreng itom na tawo na yaon sa estado tanganing magigin mga Mormons, asin sa paghohorop-horop “sa koneksyon kan mga magagayon na mga pangyayari sa panahon na ini, na grabeng nagkaginibohan pasiring sa kauntokan kan pangunguripon, asin kolonisasyon kan mga itom, sa Africa.” (“Free People of Color”). Kariribokan ang nagsunod sa mga komentaryo ni Phelps, (Roberts [1930] 1965, p. 378) asin siya pinagpuwersang birikon an saiyang posisyon, na siya nag-ako na “dae naintindihan”, pero an kabirikan na ini dae nakapagtapos kan kontrobersiya, asin an mga Mormons biolenteng pinagpaharali gikan sa Jackson County, Missouri limang bulan paglipas kan Disyembre 1833 (Bush & Mauss 1984, p. 55).

Sa kaparehong pangyayari, kan Disyembre 16, 1833, si Joseph Smith, Jr. nagdikta nin sarong sitas sa Doktrina asin Mga Tipan na nagsasabi na “Ini bakong tama na an siisay na tawo dapat na magigin yaon sa kauripnan kan iba.” (Tipan 101:79).

Kan 1835, an Simbahan nag-isyu nin sarong opisyal testamento na nin huli ta an Estados Unidos na gobyerno nagtutugod nin pangunguripon, an Simbahan dae “makikiaram sa mga uripon, ni magbalangibog nin ebanghelyo sa, ni magbunyag sainda na kontraryo sa kagustuhan asin kamawotan kan saindang mga amo, ni makihalobilo sa o mag-impluwensiya sainda sa sadit na bagay na tanganing magkausa sainda na magigin diskontento sa saindang situwasyon sa buhay na ini, na kun saen magigin delikado ang mga buhay nin mga tawo. (LDS D&C Covenant 134:12)

Kan Pebrero 6, 1835, sarong prominenteng lider kan mga Mormons, W.W. Phelps, nagsurat nin sarong surat teoretikong pinagsasabi na an sumpa ni Cain (Curse of Cain) nakaligtas sa dakulang baha sa paagi kan agom na babaye ni Ham, akeng lalake ni Noah, na uyon ki Phelps sarong kapag-arakianan ni Cain. (Messenger and Advocate 1:82) Sa kadagdagan, si Phelps iyo an nagpoon sa ideya kan ikatulong sumpa ki Ham sa sadire niya nin huli sa “pag-aagom nin sarong maitom na babaye.” Ining maitom na agom na babaye, uyon ki Phelps, bako sanang kapag-arakian ni Cain, kundi saro sa mga enot na mga tawo bago pa ang dakulang baha na “mga katawohan ni Canaan” (bakong direktang karelasyon sa Biblikong mga Canaanitas pagkatapos kan baha).

Kan 1836, an mga patakaran na pinag-establisa kan Simbahan para sa pagpapamahala nin mga asembliya sa Templo nin Kirtland na kaayon sinda na mga “may gapos o libre, maitom o maputi.” (Historiya kan Simbahan, Vol. 2, Ch. 26, p. 368)

Nagsusurat para sa Messenger and Advocate (Abril 9, 1836) na dyaryo sa tema kan pangunguripon, Joseph Smith nagsasabi:

“Pagkatapos na nakapagsabing libre sa sadire ko sa temang ini, Ako dae nagdududa pero sainda na nagpapangenot sa pagpapaabot kan saindang boses laban sa Katimogan, magkukurahaw laban sako bilang bakong matinabangon, mayong mati asin bakong bilog an kabootan na mayong kaaram-aram sa ebanghelyo ni Kristo. Ini an sakuyang pribilihiyo kasunod, na magpangaran nin nagkapirang mga sitas gikan sa bibliya, asin eksaminaron an mga katukdoan kan mga kasuanoyan sa naturang ini, siring na an pangyayari mayong kabirikan, na an enot na pinagsambit na igwa kita kan pangunguripon nananagboan sa banal na bibliya, pinagbalangibog nin sarong tawo na perpekto sa saiyang henerasyon asin naglakaw kaiba an Diyos. Asin bakong harayo sa mga prediksyon na idto bilang pasutil gikan sa kaisipan nin Diyos ini tinada siring sa sarong daeng katapusan na moog kan dikreto ni Jehovah, sa kasupganan asin kalibongan kan gabos na nagkururahaw kontra sa Katimogan, na sarong konsekuwensiya kan saindang kapangaputan kan mga akeng lalake ni Ham sa kauripnan!

"Asin siya nagsabi na sumpaon si Canaan; sarong surugoon kan mga surugoon siya magigin iyo sa saiyang mga katugangan. Asin siya nagsabi, An bendisyon mapasa Kagurangnang Diyos ni Shem; asin si Canaan magigin saiyang surugoon. An Diyos magpapadakol ki Japheth, asin siya mag-eerok sa mga tolda ni Shem asin si Canaan an magigin saiyang surugoon." (Genesis 9:25-27)

Kurita an historya kan mundo gikan kaining notableng pangyayari sagkod ngunyan na panahon, asin saindang mananagboan an kautuban kaining solong propesiya. Kun ano man ang pinagdesinyo nin Makapangyarihan sa magayunon na pangyayari iyo an bako kong pagsasabihon; pero Ako makakapagsabi na an sumpa dae pa pinaghahali sa mga akeng lalake ni Canaan, ni ini mangyayari sagkod na ini apektado kan siring sa dakulang kapangyarihan na pinagkausa kaini na maabot; asin an mga katawohan na nakiaram sa kadikit kaining mga dikreto asin mga katuyuhan nin Diyos sa bagay na ini, maabot na yaon sa irarom nin kadikit na kondenasyon sa atubangan niya; asin idtong determinadong pagpadanayon an dalan na ini na magpapahiling nin sarong kakontrahan asin sarong masugid na daeng kapahingaloan laban sa mga desinyo nin Kagurangnan, makakanood, kunsoaring baya ini huri na para sa saindang sadireng karahayan, na an Diyos makakagibo kan saiyang sadireng trabaho na mayong tabang sainda na bakong diktado kan saiyang paghuhulit.”-(Joseph Smith Jr., Messenger and Advocate Vol. II, No. 7, April 1836, p. 290; History of the Church, Vol. 2, Ch. 30, pp. 436-40).

Kan Abril 1836, sa Messenger and Advocate pg. 290 Vol. 11 No. 7, Kirtland, Ohio, si Smith nagsabi kan mga minasunod:

Sa pag-iisip, baya, na an tingog puwedeng magluwas, na “an sarong abolisiyonista” nakipagpugulan nin kadakol na beses sa komunidad na ini, asin na an pampublikong kamatean dae pinagpa-alsa tanganing muknaon an mga mandarambong o mga kabingkilan, na nagwawalat nin impresyon na an gabos na saiyang pinagsabi dae pinagka-uruyunan, asin nagresibe bilang ebanghelyo asin an tataramon nin kaligtasan. Ako maogmang masabi, na mayong biolensiya o kalapasan nin publikong katuninongan an pinagkabtang, na harayo sa bagay na ini, na an gabos laeng lang sa nagkapira, na pinag-atendiran an sadire nindang mga gibohon asin bayaan an sarong mabootong tayo na mangaputan kan saiyang sadireng argumento na haranihon sa hubang mga pader.

Kan 1836, si Warren Parrish (Sekretaryo ni Smith) nagsurat manunungod sa mga sentimiyento kan mga katawohan sa Kirtland:

Bakong pang haloy na an may sarong mabooton na tawo kan Presbiteryong pagtubod nag-abot sa banwaan na ini (Kirtland) asin nagpahayag na magtataram manungod sa kahaputan sa abolisyon. Nakakaaram na igwa nin sarong dakulaon na sanga kan Simbahan nin Mga Banal sa Huring Aldaw sa lugar na ini, na, bilang sarong katawohan, liberal sa samuyang mga sentimiyento; siya mayong pagdududa nag-antisipar nin dakulang trayumpo sa pag-eestablisa kan saiyang doktrina sa pag-iriba nyamo. Pero sa bagay na ini siya napasala. An doktrina ni Kristo asin an mga sistema nin mga tawo iyo an yaon sa isyu asin konsekuwensiyang bakong maharmoniya gabos. (Messenger and Advocate Vol. 2, No. 7)

An Simbahan dae naninikwal nin mga miyembro base sa rasa (maski na an mga uripon kaipong igwa nin permiso kan saindang amo tanganing pagbunyagan), asin nagkapirang mga maitom na tawo an pinag-ordinahan sa pagkasaserdote sa bilog na kapanahunan ni Joseph Smith. An pinaka-enot na bantugang itom na Banal sa Huring Aldaw iyo si “Black Pete”, na nag-ayon sa Simbahan sa Kirtland, Ohio, asin igwa nin nagkapirang ebidensiya na siya nagkapot nin LDS na pagkasaserdote. An ibang Aprikano Amerikanong, kabali si Elijah Abel kan 1832, Joseph T. Ball kan 1835 or 1836 (na iyo an nagpangenot sa Boston Branch poon 1844-1845), asin Walker Lewis kan 1843 (asin siring an saiyang akeng lalake, si Enoch Lovejoy Lewis), na pinag-ordinahan sa pagkasaserdote sa bilog na kapanahunan ni Joseph Smith. Si William McCary pinag-ordinahan sa Nauvoo kan 1846 ni Apostol Orson Hyde. Duwa sa mga kapag-arakian ni Elijah Abel pinag-ordinahan man na mga Elders, asin duwa pang ibang maitom na tawo, si Samuel Chambers asin Edward Leggroan, pinag-ordinahan na mga Diyakono.

An mga amay na mga miyembro kan Simbahan pinagpalaog sa Templo sa Kirtland, Ohio, na kun saen si Elijah Abel nagresibe kan ritwal nin paghuhugas asin paglalahid (hilngon sa Journal of Zebedee Coltrin). Si Abel man nagpartisipar sa duwang pagbubunyag para sa mga gadan sa Nauvoo, Illinois, siring sa ginibo ni Elder Joseph T. Ball.

Kapanahunan sa Nauvoo bago magadan si Joseph Smith (1838 hanggan 1844) baguhon

Kan 1838, si Joseph Smith nagsimbag sa mga minasunod na mga kahaputan habang nagbibiyahe gikan sa Kirtland pasiringon sa Missouri, siring sa minasunod: “Mga abolisyonista an mga Mormons? Bako…kami dae naniniwala sa pagpapabuhi sa mga Negro.” (Smith 1977, p. 120)

Sa panahon nin 1839 nagkaigwa nin mas or menos na sarong dosenang mga maitom na miyembro sa Simbahan. An Nauvoo, Illinois pinagbareta na igwa nin 22 na maitom na mga miyembro, kabali an buhi asin oripon, sa katahawan kan 1839-1843 (Late Persecution of the Church of Latter-day Saints, 1840). “Sarong banggi nagdebatihan sinda John C. Bennet asin iba pa na tanganing maipahiling na an Indian mas pa an kausa na magreklamo sa tratamento kan mga puti, kesa sa mga negro o mga akeng lalake ni Cain.” (History of the Church 4:501.)

Sa kapinunan nin 1842, Si Joseph Smith nagpabantog kan saiyang naglalangkaw na kusog sa kontra pangongoripon na posisyon niya. Kan Marso 1842, siya nagpoon sa pag-aadal kan nagkapirang mga literatura mapanungod sa abolisyonista, asin nagtaram, “ini nakakahimong magkulo an sakuyang dugo sa kairaroman ko sa pagmangno sa mga inhustisya, kalupitan, asin pagdadaog-daog kan mga tagapagpamahala nin mga katawohan. Noarin daw an mga bagay na puwedeng mag-untok, asin an Konstitusyon asin an mga batas iyo an magpapangibabaw?” (History of the Church, 4:544).

Kan Pebrero 7, 1844, si Joseph Smith nagsurat kan saiyang pananaw bilang sarong kandidato para presidente kan Estados Unidos. An kontra pangongoripon na planketa kan saiyang plataporma nangangapudan para sa sarong paghinay-hinay na pagtapos kan pangongoripon sa pag-abot kan taon 1850. An saiyang plano nangangapudan sa gobyerno na bakalon an kalayaan nin mga uripon na gagamiton an kuwarta gikan sa pagpapabakal kan mga pampublikong kadagaan.

“Sa sakuyang mga pagbabana-bana, arog kan ki Daniel sa haloy na panahon nakapagrinsal sakuya, kun Ako maghiling sa kondisyon nin mga tawo sa bilog na mundo, asin mas lalo espesyalmente sa arog kaining mahambog kamugtakan, kun saen an Deklarasyon nin Independensiya ‘nangaputan kaining mga katotoohan na magigin pansadireng patunay, na an gabos na mga tawo pinaglalang na pantay-pantay; na sinda pinagpamanahan kan saing Kaglalang na may bulanos na daeng baring mga karapatan; na sa pag-iriba kaini iyo an buhay, libertad, asin sa paghahanap nin kaogmahan;’ kundi sa kaparehong pagkakataon may duwa o tolong milyones na mga katawohan an pinagkakaputan bilang mga uripon sa habang buhay, nin huli sa an espiritu na yaon sainda pinagtabunan nin sarong maitom na kublit kesa sa satuya.” (History of the Church, Vol. 6, Ch. 8, p. 197-198) An mga pananaw ni Joseph smith sa tunay na natura kan Aprikanong Amerikano, uyon sa modernong pananay, mapuwedeng paghilingon sa kasunod na pag-oorolay-olay (siring an pagkatala sa History of the Church, Volume 5, p. 216):

Si Elder Hyde naghapot mapanungod sa sitwasyon kan mga negro. Ako nagsimbag, sinda nag-abot digde sa mundo na mga uripon sa isip asin hawak. Liwaton mo an saindang sitwasyon kaiba ang mga puti, asin sinda magigin kapareho man ninda. Sinda igwa nin mga kalag, asin mga pinanungdan nin kaligtasan. Magduman ka sa Cincinnati o sa ibang siyudad, asin maghanap ka nin edukadong negro, na nakasakay sa saiyang karwahe, asin saimong mahihiling an sarong tawo na pinagpa-angat sa mga kapangyarihan kan saiyang sadiring isip pasiring sa saiyang pinagpalangkaw na estado nin kagalangan. An mga uripon sa Washington iyo an mas pinagpino kesa sa yaon sa haralangkaw na mga lugar, asin an mga maiton na mga lalakeng ake iyo an magpapasirang sa kadaklan ninda na saindang pinaghirogan asin pinaghahalat.

Si Elder Hyde nagsabi, “Ipagpamugtak mo sinda panungtungan, asin sinda magbubuhat na mas halangkaw sako.” Ako nagsimbag, kun Ako an magpapalangkaw saimo na magin kalangkaw ko, asin pagkatapos pinag-igot kong daog-daogon taka, bako daw na maanggot ka asin mahingohang makapangibabaw ka sako, siring kan ginibo ni Oliver Cowdery, Peter Whitmer, asin kadakol pang iba, na nagsabi na ako daa sarong hulog na Propeta, asin sinda kapable nang magpapamahala sa mga katawohan, maski na ngani ako dae nag-isip na dadaog-daogon sinda, kundi pirmeng iyong gayo an mipagpapalangkaw sainda? Kun ako igwa sanang magiginibo sa mga negro, ako an magpapamugtak sainda sa paagi nin estriktong batas sa saindang sadireng mga kalahi, asin ipagpamugtak sinda sa sarong nasyonal na kapantayan.”

Mga Denominasyon kan Banal sa Huring Aldaw na Kahiroan baguhon

Pagkatapos sa kagadanan ni Joseph Smith, Jr., kan 1844, an kahiroan nag-agi nin inaapod na sarong krisis sa pagsasalida, kan ini nagkabaranga sa nagkapirang mga grupo, na iyo an nakapagtulak tanganing magkaigwa nin mga denosinang mga separadong denominasyon. An lambing saro kaining mga denominasyon pinagmansayan an isyu nin rase, asin espisipiko an ideya kan sarong itom na rasa, na manlaen-laen. Sa ibaba an sarong kalipotan kun paano na an nagkakapirang mga denominasyon pinag-asikaso ining mga isyu.

An Simbahan ni Jesukristo nin mga Banal sa Huring Aldaw baguhon

Pagkatapos na pagkagadan ni Joseph Smith Jr., an Propetang si Brigham Young Sr. nagtukdo na an mga “Negro” nagin maitom nin huli sa marka ni Cain. [3], na an boot man sabihon na sinda mga Canaanitas asin yaon sa irarom kan sumpa ni Ham. Nin huli kaining rason, an kadaklan sa mga itom na naggikan sa Aprikanong kapag-arakianan---kaiba an sarong kadikiton na numero kan bakong maitom na an Simbahan man pinaghuna na magigin mga Canaanitas---mapupuwede nang pag-oordinahan sa Pagkasaserdote. Sinda man pinagbarahan na makiayon sa Pamanang Regalo (Endowment) asin Selestiyal na Pag-aagom, pero pinagtugutan na maglaog sa mga templo kan simbahan tanganing gibohon an pagbubunyag para sa mga gadan. Habang ining palisiya eksistido sa sobra nin sarong siglo, ini pirme kaiba an promise na “an panahon maabot kunsoarin sinda magkakaigwa nin pribilihiyo kan gabos na igwa kitang pribilihiyo asin kadakol pa.” Kan 1978, an mga pamayo kan simbahan nagsabi na sinda nakaresibe nin sarong kapahayagan na an panahon kaining haloyon na promise nag-abot na.

Komunidad ni Kristo baguhon

An Komunidad ni Kristo nag-aako sa doktrina sa kahalagahan nin tawo o “kahalagahan kan gabos na mga persona”, asin nagsabi na “An Diyos namomoot sa lambang saro sa satuya na parehas asin mayong kondisyon.” An gabos na mga persona igwa nin dakulaon na kahalagahan asin dapat na pagrespetohon na siring sa mga nilalang kan Diyos na igwa nin tugmaad na mga karapatan. An bulanos na pagkamoot asin an pag-ako kan iba iyo an sarong esentiyal para sa katapatan sa ebanghelyo ni Kristo.” Sarong kapahayagan na ipinagtao sa paagi ki Joseph Smith III kan Mayo 4, 1865, espisipikong ipinagpanungod sa ordinasyon kan mga maitom na mga tawo. Ini ipinagdagdag sa edisyon kan Komunidad ni Kristo na Doktrina asin Mga Tipan bilang Seksyon 116.

Maski na ngani na an opisyal na palisiya iyo an bilog na suporta sa ordinasyon kan maitom na mga persona, an Komunidad ni Kristo bako sana pirmeng libre gikan sa panrehiyon na mga kalaenan, asin sa mga balakid na nagdadanay sa kultura.

Pundamentalistang Simbahan ni Jesuskristo nin mga Banal sa Huring Aldaw baguhon

Kan 2005, sarong Intelihensiyang Bareta nagpublisa kan minasunod na mga tataramon na pinaghimo ni Warren Jeffs, Presidente kan Pundamentalistang Simbahan ni Jesuskristo nin mga Banal sa Huring Aldaw:

”An maitom na rasa iyo an katawohan na an diyablo iyo an pirmeng nakakapagdara nin karaotan sa kinaban.”

“Si Cain pinagsumpa na magkaigwa nin maitom na kublit asin siya iyo an ama kan mga katawohang negro. Siya igwa nin makusog na kapangyarihan, makakapagpahiling asin nawawara. Siya pinaggamit kan diyablo, bilang sarong mortal na tawo, na makapaggibo nin dakulang mga karaotan.”

“Ngonyan nakakahiling kamo nin sarong maitom na tawo na may kaibang mapution na babaye, et cetera. Sarong dakulang karaotan an nangyari sa kadagaang ini nin huli ta an diyablo nakakaaram na kun an gabos na mga katawohan igwa nin dugong Negro, mayo nang tawo an maninigo na magkaigwa nin Pagkasaserdote.”

“Kun kamo makakaagom nin sarong persona na igwang koneksyon sa sarong Negro, ika magigin sarong pinagsumpa man."

Simbahan ni Jesukristo nin mga Banal sa Huring Aldaw (Stranghita) baguhon

Sa Simbahan ni Jesukristo nin mga Banal sa Huring Aldaw (Stranghita), si James Strang nagpangenot sa sarong heneral na kumperensiyang resolusyon na pagtugutan an mga Aprikano-Amerikano na magkapot nin halanghaw na Pagkasaserdote kan 1849. Ini konsistido ni Joseph Smith na bantugang ordinasyon nin sarong maitom na tawo na nagngangaran na si Elijah Abel para sa halangkaw na pagkasaserdoteng opisina nin Sitenta kan 1836. An Libro ni Mormon nagsasabi na an “itom asin puti” gabos pinag-imbitahan asin “an gabos kaagid sa Diyos.” Nagkaigwa nin duwang signipikanteng maitom na mga elders sa simbahan sa irarom ni James Strang habang siya buhay pa, sinda Samuel Chambers asin Samuel Walker.

Simbahan ni Jesukristo (Bickertonita) baguhon

An Simbahan ni Jesukristo (Bickertonita) pinagbalangibog an bilog na integrasyon kan rasa sa kabilugan kan gabos na mga aspeto nin simbahan magpoon pa kaidtong organisasyon kan 1862. Kan 1905, an simbahan pinagsuspende an sarong elder nin huli ta pinagkontra niya an integrasyon kan gabos na mga rasa.

An historiyanong si Dale Morgan nagsurat kan 1949: “An sarong maka-interes na hitsura nin doktrina kan Simbahan iyo na ini minapagpalaen sa anumang paagi laban sa… mga miyembro kan manlaen-laen na rasyal na mga grupo, na bilog na pinag-ako an gabos na mga pribilihiyo kan Pagkasaserdote. Ini nakapagganap nin sarong makusugong tindog para sa pantawong mga karapatan, asin pa, halimbawa, an hayag na pagkontra sa Ku Klux Klan sa panahon kaidtong peryodo nin mga organisasyon kan ini minatalubo pa sana pagkatapos an Enot na Pankinabang Giyera.

Sa sarong panahon kunsoarin an rasyal na segregasyon o diskriminasyon iyo an pirmeng ginigibo sa haros kadakol na mga institusyon sa Amerika, an duwa sa pinakaprominenteng mga lider kan an Simbahan ni Jesukristo (Bickertonita) iyo na mga Aprikano Amerikano. Si Apostol John Penn, sarong miyembro sa Korum kan Dose magpoon 1910 hanggan 1955, pinaghimo an misyonaryong trabaho sa pag-iriba sa kadakol na mga Italyano Amerikano, asin kun minsan pinag-aapod bilang “An Italyanong Doktor”. Si Matthew Miller, sarong ebanghelista pinag-ordinahan kan 1937, nagbiyahe sa palibot nin Canada asin nag-establisa nin mga misyon sa mga katutubong mga Amerikano.