Acholi
An Acholi (pigbabaybay man na Acoli) sarong grupong etniko makukua sa mga distrito nin Agago, Amuru, Gulu, Kitgum, Nwoya, Lamwo, asin Pader sa bandang Ugandang Amnayan (sarong lugar na inaapod man na Acholilandia), asin sa Magwe County nin Habagatan Sudan. May 1.17 milyon Acholi an nabilang sa Sensus Uganda kan 2002, asin 45,000 pa an nabilang na nag'eestar sa Habagatan Sudan kan 2000.[1]
Tataramon
baguhonAn Lenggwaheng Acholi sarong Western Nilotic na lenggwahe, klasipikado bilang Luo, asin magkaibong na nagkakasinabotan sa Lango asin sa iba pang mga lenggwaheng Luo.
An "Awit ni Lawino" (Song of Lawino) iyo an saro sa pinakalataw na Aprikanong literatura. Ini sinurat ni Okot p'Bitek sa Acholi, na kan huri ipigpalis naman sa Ingles.
Lokasyon
baguhon
An Acholilandia (sinasabi man ini na subrehiyon nin Acholi) sarong bakong-eksaktong termino para sa rona na tradisyonal na estaran kan mga Acholi. Binibilog ini kan sa presenteng Mga Distrito nin Uganda siring kan Gulu, Kitgum, asin Pader, kaiba na padagos an bagong mukna na distrito nin Amuru, Nwoya, Lamwo asin Agago. Sinasakop kaini an lumabi-kumulang onseng ribong milya kwadradsng kahiwasan nin daga harani sa pagdolonan kan Ugands asin Sudan.[2]
An populasyon kaini ngonyan ginagaom na nag'aabot nang 600,000 na tawo o 4% kan total na populasyon nasyonal.[3] Igwa man totoo nin mga Acholi na nag'eestar sa bandang amnayan kan Sudan, pero an mga Sudanong Acholi dai ainasakop sa pagkasabot pulitikal kan terminong Acholilandia.
Mga hihilngan
baguhon- Atkinson, Ronald Raymond (1994) The roots of ethnicity: the origins of the Acholi of Uganda before 1800. Kampala: Fountain Publishers. ISBN 9970-02-156-7.
- Dwyer, John Orr (1972) 'The Acholi of Uganda: adjustment to imperialism'. (unpublished thesis) Ann Arbor, Michigan: University Microfilms International .
- Girling, F.K. (1960) The Acholi of Uganda (Colonial Office / Colonial research studies vol. 30). London: Her majesty's stationery office.
- Webster, J. (1970) 'State formation and fragmentation in Agago, Eastern Acholi', Provisional council for the social sciences in East Africa; 1st annual conference, vol 3., p. 168-197.
Mga panluwas na takod
baguhon- South Sudanese Acholi community at Gurtong Peace Project
- Rupiny Archived 2010-01-14 at the Wayback Machine. — A newspaper in Luo (Acholi and Lango)
- Sample of written Acholi from the Language Encyclopedia
Toltolan
baguhon- ↑ http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=UG
- ↑ Atkinson, Ronald R. "The Evolution of Ethnicity among the Acholi of Uganda: The Precolonial Phase." Ethnohistory 1989: 36(1), p.20).
- ↑ Doom, Ruddy and Koen Vlassenroot. "Kony's Message: A New Koine?". Africa Affairs 1999: 98(390), p.7).
